Als het aan MVO Nederland ligt wel. Met het Collectief Natuurlijk Eten & Drinken spoort het duurzame bedrijvennetwerk organisaties aan om natuurlijke landbouwproducten in te kopen en te serveren. Op deze manier kan de markt voor natuurlijke landbouw groeien, is het idee. Gerard Teuling, sector manager agrifood bij MVO Nederland: “Het is niet dat boeren niet willen omschakelen, maar het is een grote stap. De hele keten verandert. Zo worden er bij natuurlijke landbouw niet één, maar meerdere gewassen geteeld. Dat is beter voor de biodiversiteit en de bodem. Wanneer boeren van alles wat verbouwen in plaats van alleen bloemkool, dan verandert het afzetmodel. Wie gaat dat afnemen? Veel agrariërs willen afzetzekerheid, voordat ze omschakelen.”
Natuurlijk boeren is pionieren
Cornelis Mosselman is zo’n akkerbouwer die natuurlijke gewassen teelt. Hij is nu nog een van de weinigen. Vijf jaar geleden stapte hij over van conventionele landbouw naar natuurlijke landbouw. Uit ervaring weet hij dat het pionieren is. Mosselman: “Het was een ingewikkelde weg, en dat is het eerlijk gezegd nog steeds. Financieel is het spannend om de hele bedrijfsvoering om te gooien. Je moet veel investeringen doen.”
Onvermijdelijke keuze
Tegelijkertijd was het voor Mosselman een onvermijdelijke keuze. “Ik denk dat de conventionele landbouw eindig is. Dat was voor mij in ieder geval wel zo. De kloof tussen hoe ik aan het boeren was en hoe ik het vanuit mijn boerenhart wilde doen, werd steeds groter. Als ik mijn leven lang met pesticiden zou spuiten, was ik ongelukkig geworden.”
De rol van grote inkopers
Als boeren zeker weten dat ze hun natuurlijke producten tegen een goede prijs kunnen verkopen, kan dat volgens Teuling de transitie naar duurzamere landbouw versnellen. “Op het moment dat grote inkopers van eten en drinken natuurlijke producten inkopen, weten boeren dat ze hun handel kwijt kunnen. Die afzetzekerheid is belangrijk.” Met MVO Nederland mobiliseert Teuling daarom verschillende inkopers zoals ziekenhuizen, onderwijsinstellingen en vakantieparken. “Er zijn genoeg partijen die producten willen afnemen die goed zijn voor de gezondheid en de natuur. Maar natuurlijke landbouwproducten zijn nu nog niet in grote volumes beschikbaar. Dat kip-eiverhaal moeten we doorbreken.”
Een gezonde bodem zorgt voor gezond voedsel
Een van de grote voedselafnemers die meedoen met het Collectief Natuurlijk Eten & Drinken, is het Radboudumc. Jaap Buijs is contractmanager voeding bij het ziekenhuis. Hij vindt de stap naar natuurinclusief voedsel een logische. “'Wij denken dat dit voor onze patiënten en medewerkers uiteindelijk het beste is. Een gezonde bodem zorgt voor gezond voedsel en dus voor een betere gezondheid van de mens.”
In de recreatiesector wordt ook serieus gekeken naar natuurinclusieve landbouw. Jacqueline Baaijens-Bijman van Roompot Vakantieparken: “Als eerste stap gaan we met onze foodpartners onderzoeken welke boeren hiervoor openstaan. Zodat onze groente en fruit goed zijn voor onze gasten én voor de natuur.”
Omschakelen kost tijd
Duurzaam akkerbouwer Mosselman denkt dat perspectief en afnamegarantie belangrijk zijn voor veel collega’s. “Het is belangrijk om te weten dat de afzet straks goed is. Bedrijven spelen hier een rol in. Boeren kunnen niet alleen het systeem veranderen.” Tegelijkertijd wijst hij op het feit dat een boer niet van de een op andere dag natuurlijke producten kan leveren. Mosselman: “Natuurlijke producten van een vitale grond zijn gezonder en smaakvoller. Maar dat kost tijd. Pas na zeven of acht jaar bereik je de zuiverheid en smaak die je wil. Straks komt de afzet op gang, maar zijn er niet genoeg boeren die natuurlijke producten kunnen leveren.”
Landbouwtransitie
Ongeveer 10 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen komt van de landbouw. Ook wordt de grond minder vruchtbaar en neemt de biodiversiteit op het land snel af. Er moet dus wat gebeuren, maar boeren zijn niet alleen verantwoordelijk voor de landbouwtransitie. Teuling: “We kunnen niet alles bij de boeren neerleggen. Ketenspelers hebben hierin een cruciale rol te spelen, net als financiers en toeleveranciers. Zonder betrokkenheid van deze spelers gaat het simpelweg niet werken. Ook voedselafnemers moeten iets doen. Dat is de reden dat we met MVO Nederland afzetzekerheid voor natuurlijke landbouw willen garanderen. Het zou mooi zijn als we met bedrijven kunnen afspreken dat er in 2026 of 2030 een bepaald percentage natuurlijk voedsel wordt ingekocht. Dit geeft een duidelijk signaal af aan boeren dat er een markt is voor natuurlijke landbouw.”
Agrariër Mosselman denkt ook dat samenwerken noodzakelijk is. “Iedereen zit nog te veel in z’n eigen wereld. Of het nu gaat om chef-koks, supermarkten of andere bedrijven: er is vaak weinig kennis over hoe het er op een boerenerf aan toe gaat. Dat is jammer, want de boer kan echt impact maken als het gaat om duurzaamheid. Natuurlijk boeren vraagt om lef, ondernemerschap en doorzettingsvermogen. Het helpt als we de krachten bundelen en samen aan de slag gaan.” Hiermee doelt Mosselman op het bedrijfsleven, maar ook op de overheid. “Als je het aan mij vraagt, is het ook een overheidstaak om pioniers te ondersteunen. Hopelijk gaat dit in de toekomst meer en meer gebeuren.”
Lees meer over natuurlijke landbouw:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
