De Bioblox-installatie is een combinatie van een mestvergister en een luchtwasser die boeren op hun erf kunnen laten bouwen. Uit allerlei berekeningen blijkt dat boeren hiermee niet alleen hun milieu-voetafdruk kunnen verlagen, maar ook winst kunnen maken. "Het is geld verdienen met je mest en tegelijkertijd een probleem oplossen”, zegt technische directeur Jan Driegen van Alloptimal.
Getest in Brabant
De eerste installatie wordt momenteel getest op een veehouderij met koeien en varkens in het Brabantse Bakel. "Hij doet het prima. De kinderziektes zijn er vrijwel uit gehaald en we weten nu echt hoe dit werkt”, zegt Driegen. De komende maanden wordt de installatie aan andere veehouders getoond. Die kunnen hiervoor een SDE+-subsidie aanvragen.
Techniek uit jaren '80
De techniek om mest te vergisten tot biogas dateert al uit de jaren '80, toen zure regen een probleem werd en boeren de ammoniakuitstoot van hun stallen en de mest op hun akkers moesten verminderen. Alleen bleek het gebruikte materiaal voor de vergistingsinstallaties destijds niet bestand tegen de zwavel in het biogas, waardoor ze wegrotten. In de jaren ’90 waren de meeste alweer verdwenen. Tot 2005 kregen boeren geen milieuvergunning meer voor mestverwerkers. Die is nu niet meer nodig. Voor de Bioblox-installatie volstaat het om een melding te doen. Als er geen milieugevoelige bouwwerken in de buurt staan, krijgen veehouders een omgevingsvergunning.
Minder ammoniakemissie uit mest
Driegen was begin jaren '90 ook betrokken bij een proef-milieustal voor varkens in Raalte. Doel was de ammoniakemissie uit de stal te reduceren. Behalve een rioolsysteem voor drijfmest werd daar ook een luchtwasser geïnstalleerd die de ammoniak in de lucht van de stal afzoog. Daarbij wordt in een toren lucht door waterstralen geblazen en wordt de stikstof in de ammoniak geneutraliseerd. De drijfmest uit de kelder in Raalte werd door een mestscheider gehaald. Het water dat daar uit werd gehaald werd hergebruikt om de lucht te wassen. Het IMAG concludeerde destijds dat dit een goede manier van mest verwerken was, alleen was het toen nog te duur. Daarom werd de installatie weer afgebroken.
Combinatie van technieken
Al deze technieken zijn nu verwerkt in de Bioblox. Daarin is een mono-mestvergister - een soort silo - geïntegreerd met een luchtwasser. Uit de mest wordt biogas geproduceerd, waarmee via warmte krachtkoppeling (WKK) groene stroom en warmte wordt gemaakt voor de boer zelf, voor de luchtwasser of om terug te leveren aan het net. De mest wordt gescheiden en na het verwijderen van stikstof blijft een natuurlijke meststof over die de boer zelf kan gebruiken of verkopen. De stikstof in de ammoniak wordt in de luchtwasser en in de kelder verwijderd.
"Het ingewikkelde was om de mestvergister en de luchtbehandeling goed te combineren tot een mestverwerkingssysteem. Je hebt alle componenten wel, maar het moet op een goede manier in elkaar passen en op elkaar afgestemd worden. Uiteindelijk is alles opgelost en doet hij het”, zegt Driegen.
Het stikstofprobleem
Het kabinet wil de kwaliteit van natuur in Nederland verbeteren door uitstoot en neerslag van stikstof te verlagen, vooral in de buurt van Natura 2000-gebieden. Daar dreigt kwetsbare natuur te verdwijnen door eutrofiëring, teveel voedsel in de vorm van stikstof in de bodem waardoor grassen andere planten verdringen. In die gebieden moet de stikstofuitstoot soms wel met 70 tot 80 procent omlaag. Volgens het RIVM is het doel om de stikstofuitstoot in 2025 bij 40 procent van de natuurgebieden onder de norm te krijgen haalbaar, maar onzeker. In 2030 al driekwart van de natuur onder de norm krijgen is niet haalbaar zonder extra maatregelen. Volgens het CBS komt de meeste stikstof uit ammoniak (65 procent) en komt de meeste ammoniak (87 procent) vrij uit de landbouw. De stof wordt gevormd als de urine en uitwerpselen van dieren samenkomen. Dat gebeurt in de stallen en bij het uitrijden van mest over landbouwgrond. Daarom is het verminderen en beter verwerken van mest een van de oplossingen voor het stikstofprobleem. Het kabinet wil dit doen door de veestapel te verkleinen en boeren uit te kopen. Boeren denken ook met technische oplossingen hun uitstoot fors te kunnen verminderen.
Rekensommen
Bioblox is een van die technische oplossingen. Met de mestverwerkingsinstallatie kunnen boeren het volume van hun drijfmest verminderen, hun uitstoot van CO2 en stikstof laten dalen en zelf energie opwekken. Nu de boeren veel meer moeten betalen voor hun mest en steeds minder stikstof mogen uitstoten, is het systeem dat vorige eeuw nog te duur was nu wel rendabel. Alloptimal heeft diverse berekeningen gemaakt. Veehouders die jaarlijks 5.000 kubieke meter mest verwerken kunnen met de Bioblox 10.000 kilo ammoniak en 1.550 ton CO2 per jaar besparen. De mest wordt verwerkt tot 241 megawatt elektriciteit, 273 megawatt warmte en 868 kubieke meter meststoffen zonder stikstof. Door die als alternatief voor kunstmest te gebruiken, wordt nog meer CO2 in de hele keten bespaard, omdat voor de productie van kunstmest veel energie nodig is. Met de huidige energieprijzen kan de boer een brutowinst van 140.000 euro behalen. Dat loopt voor boeren die 15.000 kubieke meter mest per jaar verwerken op tot een besparing van 30.200 kilo stikstof en 4.200 ton CO2 per jaar. De installatie kan jaarlijks 815 megawatt elektriciteit en 770 megawatt warmte produceren en 2.550 kubieke meter duurzame mest. Dart levert een brutowinst van 460.00 euro op.
Hobbel in de wet
Een kleine hobbel is wel dat boeren die hun overschot aan mest niet meer afvoeren maar zelf verwerken een boete krijgen, omdat hun mestbalans niet meer klopt. De hoogte van die boete is relatief laag ten opzichte van de opbrengsten. Toch is Alloptimal met het ministerie van LNV en RVO in gesprek om die omissie in de wet- en regelgeving te repareren.
Na de huidige startup- en testfase wil het bedrijf de markt op met de Bioblox. "Ons doel is om boeren te helpen verduurzamen. Dat we hiermee ook het stikstofprobleem kunnen oplossen is een fijne bijkomstigheid”, zegt algemeen directeur Spiros Kyrgiopoulos.
Lees ook:
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief: iedere dag rond 07.00 uur het laatste nieuws
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan! Schrijf je hier in voor onze dagelijkse nieuwsbrief.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
