Vlak bij Scheveningen, zo’n 22 kilometer van de kust, staat De North Sea Farm #1. De commerciële zeewierboerderij ligt in windmolenpark Hollandse Kust Zuid, waar Vattenfall eigenaar van is. Het is de eerste zeewierboerderij ter wereld die pal tussen de windmolens ligt.
Boerderij op zee
“Op een goede dag hadden we het nu kunnen zien”, zegt Eef Brouwers tegen zijn toehoorders die zich hebben verzameld in de haven van Scheveningen. Brouwers is algemeen directeur van North Sea Farmers, de brancheorganisatie voor de Europese zeewierindustrie en eigenaar van de boerderij op zee. Op de bewuste dinsdagochtend is het bewolkt en onmogelijk om een glimp van De North Sea Farm #1 op te vangen. “Maar het is er allemaal!”, belooft hij.
De zeewierboerderij bestaat uit 50 meter lange buizen die op het water drijven. Daaronder zijn netten bevestigd, waar het zeewier op gaat groeien. De eerste teelt kan naar verwachting in mei worden geoogst en bedraagt een opbrengst van 6.000 kilogram. Dat kan veel meer worden, zegt Brouwers. “Plaatsen we netten tussen veel meer windturbines op zee, kunnen we miljoenen tonnen zeewier kweken.”
Businesscase
Hij ziet de eerste zeewierboerderij dan ook als een proefdruk. “Daarmee willen we duidelijk maken wat de potentie van de Europese zeewierindustrie is, in hoeverre de boerderijen CO2 kunnen vastleggen en dat meervoudig gebruik van windmolenparken mogelijk is door het gewoon te doen. Willen we zeewierteelt straks op grote schaal mogelijk maken, dan hebben we een productiesubsidie nodig. We praten met veel partijen, maar het zijn erg trage processen.”
De eerste boerderij in de Noordzee is er gekomen door een investering van Amazon. De Amerikaanse webwinkel legt 1,5 miljoen euro in. Het geld komt uit het Right Now Climate Fund en wordt geïnvesteerd in projecten gericht op natuurbehoud en klimaat. “Dit project moet je zien als een donatie”, zegt Roeland Donker van Amazon Nederland. “Het bedrag gaat deels naar de oprichting van de zeewierboerderij. Met het andere deel steunen we wetenschappelijk onderzoek naar zeewier en CO2-opslag. Er zijn positieve geluiden over de opslag van CO2 door zeewier, maar het is nog niet significant aangetoond. Dat hopen we hier helder te krijgen. Ik zou willen stellen dat het onderzoek het meest belangrijk is, omdat daarmee de kennis over zeewier wordt vergroot. Als blijkt dat zeewier inderdaad CO2 vastlegt en we weten hoeveel, kan er een businesscase ontstaan waardoor hopelijk meer partijen instappen.”
De belofte van zeewier
Zeewier wordt als een interessante grondstof gezien, omdat er bij de teelt geen land, zoet water, kunstmest of bestrijdingsmiddelen komen kijken. Tegelijkertijd bevat het veel vezels, mineralen, visvetzuren, vitamines en eiwitten. Daar komt bij dat het in veel producten verwerkt kan worden: voeding, cosmetica, bioplastic, textiel en natuurlijke bemesters voor de landbouw.
Europa
Toch wordt er in Europese wateren amper zeewier gekweekt. Brouwers: “99 procent van al het zeewier komt uit Azië. De overige 1 procent die Europa voor zijn rekening neemt, bestaat voornamelijk uit wilde oogst.”
Als belangenbehartiger wil hij dat er meer zeewier in Europese wateren wordt geteeld. Maar de bestaande zeewierboerderijen uit Azië kunnen niet zomaar worden gekopieerd naar de Noordzee. Het water heeft een andere temperatuur en er worden andere soorten zeewier geteeld. Ook het kostenplaatje verschilt: het uurloon in Azië maakt het mogelijk om handmatig te oogsten. In Nederland liggen de arbeidskosten hoger en is dat niet haalbaar. De oogst moet dus machinaal gebeuren, maar een machine bestond nog niet. “Het is echt pionieren”, concludeert hij.
Energie- en zeewierproductie in één
Uniek is dat de zeewierboerderij voor de Haagse kust in een windmolenpark ligt. “De Noordzee is een drukke zee. Er zijn veel partijen die van de beperkte ruimte gebruik willen maken, denk aan visserij, scheepvaart, energieproductie, voedselproductie, natuurbescherming, Defensie… Het is niet haalbaar om ruimte exclusief te reserveren voor één bestemming. Daar is de zee simpelweg te klein voor. Door energieproductie en zeewierteelt te combineren, wordt de ruimte maximaal benut”, aldus Brouwers.
Natuurherstel
Daar komt wellicht nog een functie bij. “Als we dan toch zeewierboerderijen realiseren, kunnen we het dan niet zo inrichten dat het ook wat doet voor natuurherstel? Daarom zijn delen van de zeewierboerderij bedekt met rotsen en schelpen, in de hoop dat ze zeeleven aantrekken en de biodiversiteit versterken.
Tijdens de teelt zal er ook wat zeewier naar de zeebodem vallen. Als zeewier inderdaad CO2 opneemt, kan die koolstof dan langdurig in de zeebodem worden opgeslagen? Dat gaan we onderzoeken. Afgelopen zomer hebben we grondmonsters afgenomen zonder zeewierboerderij. Over een tijdje doen we dat weer, maar dan met zeewierboerderij. De vraag is of er een verschil te zien is. We gaan het dus echt meten. Dat is de enige manier om erachter te komen.”
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
