Waar voedsel wordt verkocht, is voedselverspilling onvermijdelijk. Dat geldt ook voor supermarkten, die verantwoordelijk zijn voor circa 4 procent van de totale voedselverspilling. In Frankrijk werd begin dit jaar al een wet aangenomen die supermarkten verbiedt om onverkocht voedsel weg te gooien.
In Nederland is zo’n wet er nog niet. Toch zetten verschillende supermarkten zich in om hun voedselverspilling terug te dringen. Dat doen ze op uiteenlopende manieren: van efficiënt voorraadbeheer, tot duurzame meeneemmaaltijden en slimme koelingen.
Deze oplossingen bieden kansen voor de sector. DuurzaamBedrijfsleven zet er zeven op een rij.
1. Houdbaarheidsdatum in het schap en efficiënt voorraadbeheer
De Belgische supermarktketen Delhaize mag zich een voorloper noemen als het gaat om het terugdringen van voedselverspilling. De retailer heeft zichzelf als doel gesteld om zijn voedselverspilling in 2020 met 30 procent te verminderen. Om dat te bereiken, voert de retailer verschillende pilots uit.
In een van die pilots legt Delhaize producten met een langere houdbaarheidsdatum later in het schap. Volgens de supermarktketen pakken consumenten graag de achterste producten uit het schap, die vaak een langere houdbaarheidsdatum hebben. Daardoor belanden de pakjes op de voorste rij volgens de retailer nauwelijks of zelfs nooit in de boodschappenkar. Door producten met een langere houdbaarheidsdatum later in het schap te leggen, moet dat veranderen.
Daarnaast richt de Belgische retailer zich op duurzaam voorraadbeheer. Daarbij volgt Delhaize zijn voorraden naar eigen zeggen nauwkeurig om enkel de producten te bestellen die winkels nodig hebben. Zo worden niet alleen voedseloverschotten beperkt, maar wordt ook het transport efficiënter.
2. Duurzame kant-en-klaarmaaltijden
Een Plus-supermarkt in Winterswijk pioniert met duurzame meeneemmaaltijden, gemaakt van producten waarvan de houdbaarheidsdatum bijna verloopt. Voorheen werden deze producten weggegooid, maar door deze vers te bereiden tot een meeneemmaaltijd, is dat niet meer nodig. De kok verpakt de maaltijd na bereiding in een bakje en koelt deze vervolgens met behulp van een chiller. De ingrediënten worden geprint op een stickertje, evenals de nieuwe houdbaarheidsdatum.
Met het nieuwe beleid kon de supermarkt de hoeveelheid voedselverspilling terugbrengen tot onder de norm van 2 procent. Voorheen zat de winkel daar volgens de eigenaar ‘behoorlijk boven’.
3. Restaurantgerechten van overtollige AH-producten
Overschotten van Albert Heijn worden ook verwerkt tot maaltijden, maar niet als meeneemmaaltijden voor zijn eigen klanten. De supermarktketen levert de producten aan de restaurants van Instock, in Amsterdam, Den Haag en binnenkort ook in Utrecht. De koks van Instock maken van de onverkochte producten van Albert Heijn-winkels verschillende maaltijden. Die bestaan gemiddeld voor 80 tot 90 procent uit producten die anders waren verspild.
De koks stellen het menu dagelijks samen op basis van wat er bij de supermarkten overblijft. De kaart kan dus dagelijks wisselen. Wat sinds kort vast op de kaart staat, is Pieper Bier. Dit bier wordt gebrouwen van aardappels die anders bij het afval zouden belanden.
4. App voor afgeprijsde artikelen
Met de Afgeprijsd-app van NoFoodWasted kunnen supermarkten producten, die de houdbaarheidsdatum naderen of hebben bereikt, afgeprijsd aanbieden aan consumenten in de regio. Dat moet voedselverspilling tegengaan. Supermarktmedewerkers scannen producten die op basis van hun houdbaarheidsdatum worden afgeprijsd. De app stelt gebruikers vervolgens op de hoogte van welke artikelen waar te koop zijn. De artikelen zijn te herkennen aan een speciale Afgeprijsd-sticker.
Inmiddels gebruiken meer dan honderd Nederlandse supermarkten de app, die continu wordt doorontwikkeld en uitgerust met nieuwe functies. De volgende stap is volgens NoFoodWasted een kassakoppeling, waarbij de aanbiedingenlijst per verkocht artikel wordt bijgewerkt.
5. Kleine voorraden voor minder verspilling
Picnic past als online supermarkt niet helemaal in dit rijtje thuis. Toch spant het bedrijf, dat zijn boodschappen met elektrische wagentjes bezorgt, zich in om voedselverspilling binnen zijn operaties tegen te gaan.
Dat doet de online supermarkt naar eigen zeggen door geen grote voorraden aan te houden. In plaats daarvan koopt Picnic exact in wat klanten eerder hebben besteld. Daardoor wordt voedselverspilling tot een minimum beperkt, stelt het bedrijf.
Michiel Muller, medeoprichter van Picnic, sprak in een uitzending van DuurzaamBV Radio over de inspanningen van de online supermarkt om voedselverspilling te minimaliseren. Luister hier terug:
6. Duurzame koeling werkt ook bij storingen
Supermarkten kunnen ook profiteren van technologische innovaties, zoals dit systeem van de Californische start-up Axiom Exergy, dat koelkasten slimmer maakt. De koelkastbatterij in dit systeem kan de piekstroomvraag van koelingen in supermarkten en koelhuizen met 40 procent verlagen.
Het systeem kan de kou urenlang opslaan en dient als back-up bij stroomuitval. Zonder elektriciteit houdt het systeem voedingsmiddelen tot twaalf uur lang gekoeld. Dat moet verspilling van producten bij een storing voorkomen.
7. Overschotten doneren aan de Voedselbank (of dierentuin)
Ondanks dat er verschillende manieren zijn om voedselverspilling in de supermarkt terug te dringen, blijft het een uitdaging om volledig verspillingsvrij te opereren. Een oplossing voor voedsel dat na al die inspanningen alsnog overblijft in de winkels of in het magazijn, is deze overschotten te doneren aan charitatieve instellingen, zoals de Voedselbank.
Zo kondigde discounter Aldi onlangs aan dat zijn winkels in de toekomst wekelijks overschotten van voedingsmiddelen gaan doneren aan lokale voedselbanken. Albert Heijn kondigde vorig jaar aan zijn donaties aan de Voedselbank te verdubbelen. In 2017 wil de retailer zo in geen enkel distributiecentrum nog voedsel weggooien.
De Belgische supermarktketen Delhaize stelde zich als doel om tegen 2020 alle producten die nog consumeerbaar, maar niet meer verkoopbaar zijn, te doneren aan sociale organisaties. Zo wil de retailer voedselverspilling elimineren. Een deel van de voedseloverschotten gaat naar het Mechelse dierenpark Planckendael. Daar dient het onverkochte voedsel als voeding voor onder meer de nijlpaarden in de dierentuin.
Ook de Belgische supermarktketen Colruyt Group doneert voedseloverschotten aan lokale organisaties, onder beheer van de Voedselbanken. Elke winkel doneert 2 tot 3 ton etenswaren per maand.
Header-foto: NoFoodWasted, In tekst-foto: Adam Jaime, via Unsplash Creative Commons (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven), Footer-foto: Open Grid Scheduler / Grid Engine, via Flickr Creative Commons (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven)
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
