Milieuvriendelijke wijn: waar kan je als consument op letten?

Eigenaar van Lindeman’s, Treasury Wine Estates, trof een paar maatregelen om zijn CO2-voetafdruk van de toeleveringsketen in Europa te verlagen. Zo gebruikt het bedrijf lichtgewicht flessen (wat brandstof scheelt), is verpakkingsmateriaal recyclebaar, en installeerde het efficiënte koelsystemen en zonnepanelen. De emissies die ‘overblijven’ worden gecompenseerd met carbon credits voor verschillende zon- en windprojecten in India en de Filipijnen en herbebossingsprojecten in de Amazone en in de Verenigde Staten.

Wat is duurzame wijn?

Met de maatregelen die Lindeman’s treft in Europa wordt in ieder geval een deel van de keten klimaatneutraal. Maar Lindeman's produceert en bottelt in Australië, waardoor je je kan afvragen hoe duurzaam deze wijn voor de Hollandse wijndrinker echt is. Nederlanders drinken jaarlijks gemiddeld zo'n 20 liter wijn per persoon. Dat is al snel een fles per twee weken. Waar kun je als Nederlandse, milieubewuste amateur-sommelier dan wel rekening mee houden?

Lees ook: 'Dit is hét moment voor een wereldvoedselrevolutie'

Transport uit Nieuwe en Oude Wereld

Onze wijnen halen we grotendeels uit Italië, Frankrijk en Spanje; de Oude Wereld. Maar ook de Nieuwe Wereld, zoals de Verenigde Staten, Australië en Argentinië, winnen aan terrein. De minste klimaatimpact heeft wijn die als bulk naar Nederland komt en hier verpakt wordt. Dit gebeurt slechts met 10 procent van de in Nederland gekochte wijnen. Het gros van de wijn wordt in het land van herkomst gebotteld en in de fles vervoerd. Het lastige voor de consument is echter dat je de plek van bottelen vaak niet terugziet op de fles. 

Het kost uiteraard meer energie om een fles wijn uit de Nieuwe Wereld te halen, dan uit het Middellandse Zeegebied. Geschat wordt dat een fles wijn uit Australië, per vrachtschip vervoerd, zo’n 35 procent meer CO2-uitstoot veroorzaakt dan een fles uit Europa.

Wijnteelt

Naast transport is ook de teelt van druiven van invloed op de ecologische voetafdruk. Druiven nemen relatief veel ruimte in beslag, waardoor er veel land gebruikt wordt vergeleken met gewassen als koffie, thee of soja. Of je wat de teelt betreft beter kan kiezen voor de Nieuwe of Oude Wereld is moeilijk te zeggen, gezien de verschillen in onder andere druivenras, bodemconditie en weersomstandigheden in het land van herkomst.

Verpakking is cruciaal

Voor het klimaat weegt transport en teelt echter minder dan de verpakking. Dit kan namelijk op twee manieren: in een fles of in een zak in een doos (bag-in-box). Het Nederlandse Blonk Consultants onderzocht in 2011 de milieueffecten van een fles wijn uit Italië en een bag-in-box wijn uit Australië. De fles wijn uit Italië stootte 1623 gram CO2 per liter uit ten opzichte van 637 gram CO2 per liter voor de Australische wijnzak. Meer dan de helft (54 procent) van de CO2 van de Italiaanse wijn werd veroorzaakt door het verpakkingsmateriaal: de fles. Voor bag-in-box was dit slechts 10 procent.

Overigens rekenden de consultants van Blonk uit dat een Italiaanse fles wijn vervoerd per vrachtwagen twee keer zoveel CO2 uitstoot als een bag-in-box wijn uit Australië getransporteerd per vrachtschip.

Lees ook: Coca-Cola produceert vanaf oktober 100 procent gerecyclede kleine flesjes

Biologische keurmerken

Waar kun je dus als consument op letten bij de aanschaf van een fles wijn? In de eerste plaats zijn er de keurmerken zoals Fair Trade en EKO (biologisch). Bij biologische wijn wordt minder gebruik gemaakt van schadelijke bestrijdingsmiddelen wat beter is voor mens en milieu. Ten tweede zegt het land van herkomst veel, maar niet alles, over de CO2 die vrij is gekomen bij het transport. Hoe verder weg, hoe hoger de voetafdruk.

Tot slot heeft wijn uit zak (met kraantje) de voorkeur. Niet alleen vanwege minder CO2-uitstoot door transport of verpakkingsmateriaal, maar ook omdat de wijn langer goed blijft en er zo minder verspild wordt. Mocht je het gênant vinden om je gasten wijn uit zak te serveren, dan kun je natuurlijk voordat de avond begint de zak wijn overschenken in een (herbruikbare) fles of een mooie karaf. Eens zien of ze het verschil proeven.

Bron: Business Green | Beeld: Adobe Stock