'Kledingindustrie moet over koudwatervrees circulair textiel heenstappen'

In het Nederlandse hoofdkantoor van Wolkat in Tilburg wordt het werk van de textielrecycler meteen zichtbaar en tastbaar. Moderne vilten lampenkappen, hippe tasjes van dezelfde non-woven textielsoort, een denim colbert. Het interieur heeft veel weg van een moderne startup.

“Toch is het hergebruiken en recyclen van kleding iets waar vier generaties van onze familie zich mee hebben bezig gehouden”, aldus Van der Wal. “Mijn overgrootoma begon met het ophalen van schroot en oud textiel. Mijn vader heeft die handel uitgebreid met vezels uit Engeland, India en Frankrijk.” In de beginjaren werd er overigens nog niet heel lovend over de werkzaamheden van de familie van der Wal gedacht. Ze kregen vaak de term ‘Toddejood’ naar hun hoofd geslingerd, Tilburgs dialect lompenboer.

Recycling

Gaandeweg groeide bij vader Boumans de ambitie om het proces van recycling in eigen handen te gaan nemen. Van der Wal: “Hij wilde zelf vezels kunnen maken.” Hij startte een lange zoektocht naar een geschikte locatie. “Nederland bleek door de hoge lasten al snel niet haalbaar. Tanger in Marokko bleek uiteindelijk de beste locatie. “Het stond begin jaren negentig nog bekend als rovershol, maar mijn vader keek daar doorheen en zag vooral de rijke textieltraditie en enorme know how die er nog steeds is.”

In 1995 deed vader Boumans de eerste belangrijke investering. Hij kocht een mechanische recyclingmachine, waarmee zonder chemische bewerking, water of het toevoegen van verf nieuwe vezels worden gemaakt van oude textiel. Deze manier van recycling vraagt wel om een nauwkeurige fijnsortering vooraf. In de eerste sorteerronde wordt een selectie gemaakt op basis van drie categorieën: bruikbare kleding voor de Europese markt, bruikbare kleding voor de niet-Europese markt en recyclebaar textiel. Van der Wal: “Het inzamelen en doorverkopen van tweedehands kleding is nog steeds een belangrijk onderdeel van onze businesscase.”

Sorteerproces

De laatste categorie komt in de recyclingmachine in Tanger terecht, maar niet alvorens er een nauwkeurig sorteerproces heeft plaatsgevonden. Om de nieuwe vezel zo zuiver mogelijk te houden, wordt er een strenge selectie gemaakt op kleur en materiaalsoort. Als daarna alle naden, knopen en ritsen zijn verwijderd en apart gehouden “We gooien niets weg”, gaan de stoffen de machine in.

De vezel die uit de recyclingmachine komt is een mooie grondstof voor weverijen en spinnerijen om daar nieuwe garen van te maken. Van der Wal: “Dat proces van spinnen en weven was lange tijd de missing link in ons bedrijfsproces. Tien jaar geleden hebben we daar echter ook een machine voor gekocht. Daarmee hebben we het hele proces van textielrecycling onder een dak gebracht en is daarmee ons businessmodel compleet.”

Duurzaam

Textiel verzamelen in Nederland om het vervolgens te gaan recyclen in Tanger. Hoe duurzaam is dat? Van der Wal: “Vergelijk onze vervoersstromen maar eens met de kilometers die afgelegd moeten worden om nieuwe kleding in de schappen te krijgen. Dan heb je het over drie productieprocessen: garen, weven en het maken van confectie. De katoen wordt in de Verenigde Staten geplukt, die wordt naar Turkije vervoerd om er garen van te maken. Die garen gaan naar China of Bangladesh om er confectie van te maken, die vervolgens weer naar de verschillende Europese en Amerikaanse landen vervoerd wordt. Dan valt een retourtje Marokko nog best mee.”

Nu is bij Wolkat de fase aangebroken om binnen dat businessmodel de groeikansen te benutten. De consument kan daarin een belangrijke rol vervullen. Wij kunnen 95 procent van de ingeleverde kleding ofwel inzetten voor hergebruik of recycling. Dat verhaal is bij veel consumenten nog niet bekend. Een derde van het textiel komt nog bij het restafval terecht en wordt dus verbrand. Veel mensen denken dat ze alleen kleding die nog in goede staat is in de kledingbakken mogen gooien. We lanceren binnenkort met enkele gemeentes een communicatiecampagne waarin we dat fabeltje uit de wereld helpen.”

Lees ook: Inzameling oude kleding in steden kan beter

Meer circulariteit

Daarnaast is volgens Van der Wal ook de kledingindustrie aan zet om echte stappen te nemen naar meer circulariteit. Van der Wal voert regelmatig gesprekken met de grote kledingbedrijven en constateert dat er nog veel koudwatervrees is om een gerecyclede vezels en garen grootschalig te gebruiken als grondstof voor een nieuwe kledinglijn. “Een angst is dat er bijvoorbeeld een spijkerbroek uit de jaren zestig gemaakt met giftige chemicaliën verwerkt zit in de blend. Tegelijkertijd zie ik bij sommige van die partijen ook wel een kentering plaatsvinden. Zo verwachten we in 2019 de eerste collecties te kunnen presenteren.”

Een ander kritiekpunt is dat het recyclingproces van Wolkat niet gecertificeerd is. “Dat klopt, maar dat is omdat voor wat wij doen nog geen certificering bestaat.”

Kwaliteitsverlies

Het argument dat recycling gepaard gaat met kwaliteitsverlies wordt ook vaak ingezet. “Door een kortere vezel is er inderdaad een kwaliteitsverschil met nieuwe kleding. Tegelijkertijd gebeuren op dat vlak zoveel innovatieve dingen. De kwaliteit van gerecyclede kleding van nu is echt niet meer te vergelijken met die van vijf jaar geleden. Het is bijna al niet meer te onderscheiden van nieuw.”

De traditionele kledingbedrijven zitten volgens Van der Wal nog te veel gevangen in oude businessmodellen. “Je ziet gelukkig wel nieuwkomers als Mud Jeans die experimenteren met nieuwe verdienmodellen waarin kleding kan worden geleased in plaats van gekocht.” Wolkat heeft zich door dat soort bedrijven laten inspireren. Het is nu zaak dat de gevestigde bedrijven die circulaire gedachte echt gaan omarmen.”

Afbeeldingen: Wolkat