Het Plastic Pact NL ligt op tafel: gaat dit het verschil maken?

De ambities van het Plastic Pact NL liegen er in ieder geval niet om. Om een voorbeeld te geven: in 2025 moeten alle eenmalig te gebruiken plastic producten en verpakkingen 100 procent recyclebaar zijn. De hoeveelheid plastic die we in Nederland gebruiken, moet in hetzelfde jaar met 20 procent zijn afgenomen en 70 procent van eenmalige plasticproducten moet tegen die tijd hoogwaardig gerecycled worden.

Om die doelstellingen te behalen, is een ketenaanpak verreist, stelt het pact. Met andere woorden: in de ontwerp-, gebruiks- én recyclefase zijn belangrijke stappen te zetten. Het pact benadrukt het belang van een versimpelde keten, zodat plastic producten en verpakkingen efficiënter en hoogwaardiger gerecycled kunnen worden.

Samenwerking in de plasticketen

Freek Bakker, directeur operations bij Suez, is positief: “Het pact gaat uit van samenwerking in de keten en dat is essentieel. Innoveren binnen de individuele schakels van de keten is belangrijk, maar je hebt pas echt impact als je die schakels met elkaar verbindt. Het gaat om vraag, aanbod en alles ertussenin. De ambities van dit pact liegen er niet om; die realiseer je alleen met afstemming en samenwerking in de keten.”

'Je hebt pas echt impact als je schakels met elkaar verbindt'

Droogh sluit zich hierbij aan, maar plaatst tegelijkertijd een kanttekening bij het pact. “Begrijp me niet verkeerd, het Plastic Pact NL is een goede zaak. Een grote groep koplopers laat hiermee zien het plasticprobleem te willen aanpakken en hangt daar concrete doelen aan”, zegt hij. “Maar we moeten waken voor greenwashing. Als een grote groep partijen zich achter een doelstelling schaart, is het ook gemakkelijker om achterover te leunen en te denken: ‘dat pakt de rest wel op’. Ondertekenen van het pact is stap één. Nu is het zaak dat iedereen zich er ook daadwerkelijk hard voor maakt.”

Regisseur van de keten

Hoe zorgen we ervoor dat iedereen zijn verantwoordelijkheid ook daadwerkelijk pakt? Droogh heeft wel een idee: “Allereerst moeten alle ondertekenaars van dit pact zich afvragen: wat kan ik doen om bij te dragen aan deze ambities? Daarnaast hebben we een groep van actieve aanjagers nodig, die concrete acties en samenwerkingsverbanden op poten zetten. Ik zie Suez als zo’n partij en we zijn zeker van plan om die rol te pakken.”

Bakker vult aan: “Voor Suez is dit pact eigenlijk een verlengstuk van onze eigen missie. We willen ons ontwikkelen tot producent van hoogwaardig gerecyclede grondstoffen. Daar kan het Plastic Pact NL bij helpen. We zijn daarnaast in veel schakels van de plasticketen actief. Daardoor hebben we een belangrijke rol te vervullen, als regisseur en verbinder van de keten.”

Markt voor gerecycled plastic creëren

Maar Suez kan het niet alleen, benadrukt Droogh. Ook andere partijen moeten essentiële stappen zetten om de doelstellingen van het plasticpact te behalen. De algemeen directeur stelt dat de vraag naar gerecycled en circulair plastic momenteel te klein is en dat is een groot probleem. Zonder vraag heeft het immers ook geen zin om aanbod te creëren.

'De doelstellingen van de overheid op circulair inkopen schieten tekort'

Daar ligt een belangrijke rol voor de overheid weggelegd, vervolgt hij: “De overheid kan eigenhandig deze markt in gang zetten. Die heeft zóveel inkoopkracht, daar kan je echte impact mee hebben. De doelstellingen van de overheid op dit gebied schieten momenteel echter tekort.”

Van alle producten die de overheid vanaf 2022 koopt, moet ongeveer 10 procent circulair zijn. Die doelstelling is niet ambitieus genoeg, aldus Droogh. “De overheid is dol op recycling en circulaire economie, maar zo’n doelstelling staat daar haaks op.”

Ook de verpakkingsindustrie heeft een belangrijke rol te vervullen om de plasticketen duurzamer en efficiënter te maken. Om dat te doen, moeten de doelstellingen en ambities echter wel veranderen, vindt Bakker. “Veel bedrijven hebben momenteel de ambitie om hun plastic verpakkingen geschikt te maken voor recycling. Dat is op zich goed”, zegt hij. “Maar draai het eens om. Als je de ambitie stelt dat je verpakkingen gemáákt zijn van gerecycled materiaal (in plaats van enkel recyclebaar), heb je veel meer impact.”  

“Op die manier ontstaat er vraag naar gerecyclede grondstoffen en start de markt op. Dan gaan heel veel dingen vanzelf”, vult Droogh aan. “Als die markt eenmaal op gang komt, neemt de mogelijkheid tot investeren namelijk ook toe. Dat leidt weer tot productverbeteringen en hogere kwaliteit. Zo gaat het balletje rollen.”

Werk aan de winkel aan de aanbodkant

Dat betekent overigens niet dat er aan de aanbodkant van de keten geen werk te verzetten is. Afnemers van gerecyclede grondstoffen moeten verzekerd zijn van een stabiel aanbod, van goede kwaliteit. Vooral die stabiliteit is een uitdaging, stellen Droogh en Bakker. Afval is immers een onvoorspelbare en wisselende stroom.

'Niet eenmalig een shampoofles recyclen maar 7, 8 of 9 keer'

Voor partijen als Suez betekent dat nog meer investeren in (en opschalen van) hoogwaardige recycling van kunststoffen. “Inputstromen op orde, bewerking op orde, met hoogwaardige grondstoffen als resultaat”, aldus Droogh.

Op naar écht circulair

Werk aan de winkel dus, in alle schakels van de keten. Suez hoopt en verwacht dat het Plastic Pact NL houvast kan bieden bij dat proces, zodat er serieuze stappen richting een circulaire plasticketen gezet kunnen worden. Droogh: “En dan praten we niet over eenmalige recycling van een shampoo-flesje, om er vervolgens iets anders van te maken. Het is tijd voor hoogwaardig en meervoudig hergebruik en dat betekent dat we een shampoofles recyclen om er nog 7, 8 of 9 keer een shampoofles van te maken.”

Wordt het misschien ook tijd voor een plasticpact op internationale schaal? Daar wil Droogh nog niet over nadenken. “Eerst maar eens op Nederlandse schaal laten zien dat verduurzaming van de plasticketen mogelijk is”, besluit hij. “Lukt dat? Dan moeten we als de wiedeweerga de grens over. Nederland heeft in ieder geval alles in zich om een voorloper op het gebied van circulaire economie te zijn.”

Bakker sluit zich daarbij aan en ziet het nationale plasticpact als een uitstekend startpunt. “Maar uiteindelijk is het een document met ambities erop”, benadrukt hij. “Dat heeft pas waarde als we er concrete acties en actieve samenwerking aan verbinden.”

Foto: Adobe Stock