Groei van toerisme kan alleen duurzaam

De toerismesector staat in de aankomende decennia voor een enorme uitdaging. “Om de sector toekomstbestendig te maken, moeten we de negatieve gevolgen van toerisme minimaliseren en de positieve gevolgen maximaliseren”, vat hij samen. “Dat is geen gemakkelijke opgave, maar er worden gelukkig al hele mooie stappen gezet.”

Tegelijkertijd moet er nog genoeg gebeuren. Consumenten willen steeds vaker en verder op vakantie, resulterend in snel toenemende CO2-uitstoot vanuit de luchtvaartsector. Ook óp vakantiebestemmingen zorgt het groeiende aantal toeristen voor uitdagingen. Wat kunnen de reisorganisaties doen om die uitdagingen te tackelen?

De voordelen van toerisme

Om een fabeltje maar meteen uit de wereld te helpen: simpelweg stoppen met reizen en vakantie vieren, is geen reële oplossing. Toerisme is een essentieel onderdeel van de wereldwijde economie en brengt een schare aan belangrijke voordelen met zich mee. Onderzoek van de World Tourism Organization wijst bijvoorbeeld uit dat toerisme gemiddeld 10 procent van de wereldwijde werkgelegenheid voor zijn rekening neemt. Daarnaast komt per land gemiddeld 10 procent van het bruto nationaal product op conto van de toerismesector. In verschillende landen (met name eilandstaten) liggen beide percentages zelfs stukken hoger en is toerisme een onmisbaar onderdeel van de economie.

'Vakantie vieren móét  duurzamer worden'

“Daarnaast zorgt het voor behoud en bescherming van natuurreservaten, die anders misschien allang verdwenen waren”, vult Oostdam aan. “De inkomsten die toerisme naar deze bestemmingen genereert, zorgen er juist voor dat ze blijven bestaan.”

Duurzaam op reis

De positieve effecten mogen echter geen reden zijn om de ogen te sluiten voor de problematiek die met toerisme gepaard gaat, benadrukt Oostdam. Vakantie vieren móét duurzamer worden, zegt hij, en elke speler in de toerismesector heeft zijn steentje bij te dragen. Zo ook de reisorganisaties die ANVR representeert.

Oostdam ziet voor hen twee belangrijke uitdagingen weggelegd. Ten eerste hebben reisorganisaties de verantwoordelijkheid om de eigen bedrijfsvoering te verduurzamen en andere spelers in de keten, van luchtvaartmaatschappijen tot accommodaties, aan te sporen om hetzelfde te doen. Vervolgens is het zaak om de consument te verleiden om duurzamer op reis te gaan. “Zelf duurzamer te werk gaan en dat vervolgens helder communiceren naar de klant, zodat ook die zijn verantwoordelijkheid neemt; daar gaat het om”, aldus Oostdam.

Van transport tot accommodatie

Voor beide uitdagingen geldt: het is niet gemakkelijk om daar invulling aan te geven. Wie de complete toeristische keten wil verduurzamen, krijgt immers met een divers palet aan uitdagingen te maken. Van talloze verduurzamingskansen in de hotelbranche tot het hoofdpijndossier van de luchtvaart.

“Daar komt bij dat de toerismesector uit heel veel partijen bestaat; samen realiseren we immers een mooie reisbeleving”, zegt Oostdam. “Dat is een mooi gegeven, maar ook een probleem: hoe krijg je alle neuzen dezelfde kant op, zodat we echt duurzame stappen kunnen zetten? Dat blijkt vaak lastig.”

Oostdam ziet juist daar een belangrijke rol weggelegd voor reisorganisaties. “Die zijn toch een soort spin in het web, hebben nauw contact met alle schakels in de keten én de toerist zelf en hebben expertise in elk onderdeel van de sector”, legt hij uit. “Daardoor zijn ze bij uitstek in staat om het goede voorbeeld te geven en anderen te stimuleren om hetzelfde te doen.” ANVR speelt daarnaast ook een grote rol. In 2015 startte de brancheorganisatie met Better Holidays, waarmee het verduurzaming in de sector stimuleert. Regelmatig worden er evenementen georganiseerd waarbij reisorganisaties ter ondersteuning praktische adviezen en tools krijgen.  

[image]

Grote stappen zetten
Een reisorganisatie die al grote stappen zet is TUI. De touroperator werkt al sinds 1998 aan de verduurzaming van zijn keten. Zo worden gecontracteerde hotels en resorts aangezet om naar een onafhankelijk duurzaamheidscertificaat toe te werken. In 2018 kozen ruim 9 miljoen vakantiegangers voor een verblijf in een duurzaam hotel. “Daarmee komt de 2020 doelstelling van 10 miljoen duurzame vakanties per jaar in zicht”, zegt Melvin Mak, Manager of Sustainability bij TUI Benelux. Op de vakantiebestemmingen worden verantwoorde excursies aangeboden. Dat zijn excursies die voldoen aan bepaalde duurzaamheidscriteria en waaraan de lokale bevolking meeprofiteert. Een grote uitdaging is het terugdringen van de CO2-uitstoot van de vloot vliegtuigen en cruiseschepen. “In 2020 willen we dat de luchtvaart gerelateerde CO2-uitstoot per passagierskilometer 10 procent lager is dan in 2015”, blikt Mak vooruit. Het laatste duurzaamheidsrapport van de touroperator laat vooruitgang zien. Zo werd de CO2-efficiëntie van de luchtvaart al met ruim 11 procent verbeterd. De CO2-uitstoot per cruisepassagier per nacht was in 2018 6.5 procent lager dan in het jaar daarvoor.

Verder lezen?

• Duurzaam toerisme: de sleutelrol van een grote reisorganisatie en de nieuwe generatie
• Groter én groener: hoe TUI golven maakt met duurzamere cruisevakanties
• Hoe wijn- en olijfboeren op Kreta het menu van toeristen verduurzamen

Hoe bereik je de consument?

Het informeren en adviseren van de consument is misschien wel belangrijker dan de eerste uitdaging, stelt Oostdam. “Het reisgedrag van vakantiegangers neemt nu eenmaal een groot deel van de milieu-impact van de toerismesector voor zijn rekening”, verklaart hij.

De mogelijkheden op dat gebied zijn eindeloos: als toeristen langer op één locatie blijven in plaats van constant rond te reizen, is dat bijvoorbeeld beter voor het milieu. Hetzelfde geldt voor de keuze voor een treinreis in plaats van een vliegreis. Of een directe vlucht in plaats van een goedkopere, maar ook vervuilendere vlucht met tussenstops. Ook op vakantiebestemmingen zelf heeft gedragsverandering bij vakantiegangers grote impact. “Op vakantiebestemmingen staan we bijvoorbeeld langer onder de douche dan thuis”, vertelt Oostdam. “Dat is een heel klein voorbeeld, maar als we dat gedrag massaal aanpassen, heeft het wel degelijk impact.”

Klantvriendelijke communicatie

Reisorganisaties zijn de uitgelezen partijen om de consument hierin te begeleiden, vervolgt Oostdam. “Je kunt niet van klanten verwachten dat ze het allemaal zelf uitvogelen”, zegt hij. “Wij hebben de expertise in huis om duurzame vakanties mogelijk te maken en de uitdaging om die kennis op een klantvriendelijke manier te delen.”

'Duurzaam reisgedrag stimuleren zonder met het vingertje te wijzen'

Oostdam legt daarbij de nadruk op het woord ‘klantvriendelijk’.  De consument moet zich immers niet schuldig voelen over het feit dat hij op vakantie gaat: “We hebben gemiddeld maar drie weken vakantie in het jaar, dan moet je wel tot rust kunnen komen. Het is dus zaak om klanten aan te zetten tot duurzamer gedrag zónder negatief of belerend te zijn.”

Zo merkt Oostdam bijvoorbeeld dat het helpt om de focus te leggen op kwaliteit in de communicatie naar de klant toe. Duurzame vakanties en accommodaties gaan vaak gepaard met een extra stukje verhaal en beleving, zegt hij: “Door dat uit te lichten, stimuleer je duurzamer reisgedrag zonder met het vingertje te wijzen.”

CO2-uitstoot inzichtelijk maken

Gelukkig vraagt de moderne toerist steeds vaker zelf al naar de impact die hij of zij maakt, merkt Oostdam op: “Wat zijn gevolgen van mijn reis, op het milieu en de lokale bevolking? Die vraag horen we gelukkig steeds vaker. Dat is een hoopgevende ontwikkeling.”

Aan reisorganisaties de taak om in die behoefte te voorzien en daar wordt dan ook hard aan gewerkt. Zo sloegen tientallen partijen uit de reisbranche de handen ineen om Carmacal te ontwikkelen: een CO2-calculator die reisorganisaties in staat stelt om de CO2-uitstoot van elk reisonderdeel te berekenen. Daarmee kan de CO2-uitstoot van een reis helder naar klanten gecommuniceerd worden, compleet met tips om die impact te verminderen en compenseren. “Dat vergt wel dat reisorganisaties zich kwetsbaar opstellen en transparant zijn over hun producten en diensten maar de wil is er”, aldus Oostdam.

Duurzaam vakantie vieren

Met bovenstaande ontwikkelingen en maatregelen verwacht Oostdam dat de toerismesector imposante stappen zal zetten op het gebied van duurzaamheid. Dat kost echter wel tijd, benadrukt hij, want een quick fix bestaat helaas ook niet voor de toerismesector. “Er zijn geen snelle manieren om te verduurzamen, maar er zijn wel veel manieren. Die gaan er gezamenlijk voor zorgen dat we steeds duurzamer vakantie kunnen vieren.”

Plastic Pledge
Tijdens een Better Holidays-bijeenkomst in september tekenden 100 bedrijven en organisaties uit de toerismesector de International Tourism Plastic Pledge. Bedrijven zoals TUI Group, Landal GreenParks en Shoestring gaan zich gezamenlijk inzetten voor het verminderen van plasticvervuiling op vakantiebestemmingen. Landal GreenParks investeert al in herbruikbare en recyclebare verpakkingen. Ook TUI Group boekte al vooruitgang met een reductie van 140 miljoen plastic wegwerpartikelen aan het einde van vorig jaar. Daar stopt het niet want in 2020 wil de reisorganisatie een reductie van 250 miljoen bereiken door samenwerking met hotels, een al beschikbare plasticreductie richtlijn en het terugdringen van plastic op de cruiseschepen.

Foto: Adobe Stock