Chocolade is een luxeproduct en toch leven de boeren die de cacao leveren op de armoedegrens. Documentairemaker Lars Gierveld reisde af naar Ghana om te onderzoeken hoe dat komt en wat eraan te doen is. Daar liep hij maanden mee met boeren, terwijl zij de cacaobonen oogsten en verwerken.
Smaakt niet naar chocolade
“Bij het openbreken van de vrucht om de cacaobonen te oogsten, stroomt er fruitsap weg. Tijdens het oogsten van de bonen zag ik hoe dat sap zo de grond instroomde. Af en toe werd het door boeren opgevangen en dronken ze het sap op, maar meestal verdween het zo de aarde in.” Als hij een beetje opgevangen sap proeft, is hij direct om. “Goddelijk”, omschrijft hij in de documentaire. Nu zegt hij: “Een combinatie van lychee en mango. Helemaal niet wat je verwacht van sap uit de cacaovrucht. Het smaakt helemaal niet naar chocolade, maar is juist heel fris.”
Het idee voor Kumasi, een frisdrank op basis van dit sap, is geboren. “We waren daar om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor boeren om een leefbaar inkomen te verdienen. Door een restproduct van de cacaoboon te gaan verkopen, verdienen ze eigenlijk twee keer aan hetzelfde product. Op die manier kunnen ze dus hun inkomen aanvullen.”
Bewerkelijk proces
De werkelijkheid bleek wel wat weerbarstiger. Dat de boeren in Ghana het sap al niet zelf opvingen om te verkopen, is omdat er nogal wat bij komt kijken. “Het is een bewerkelijk proces. Allereerst moet je het op de juiste manier opvangen. Je moet het snel persen en pasteuriseren. Het is niet eenvoudig. Maar we besloten om ervoor te gaan.”
In Nederland verzamelde Gierveld mensen om zich heen met kennis van commercie en impact maken. Ook investeerders meldden zich. Inmiddels is Kumasi een feit: een drankje op basis van het vruchtensap van de cacaoboon. De smaak wordt op de website omschreven als ‘extraordinary fris-zoete mix van lychee, peer en witte perzik’. Aan het hoofdbestanddeel cacaovruchtsap wordt witte druif, appel en citroen toegevoegd. Er is een sap- en een prikvariant. Het wordt in Nederland verkocht in de retail bij bijvoorbeeld de Hema, Crisp en Albert Heijn en in de horeca bijvoorbeeld bij Anne & Max en de Coffee Company. Er zijn ook steeds meer buitenlandse verkooppunten, met name in België en Frankrijk.
Extra inkomen
Volgens het bedrijf verdienen de boeren die hun sap leveren aan Kumasi op dit moment 27 procent extra inkomen per kilo cacaobonen, terwijl het de boeren nauwelijks extra inspanning kost. Een partner van Kumasi rijdt van boerderij naar boerderij om het sap uit de bonen te persen en direct te koelen met een geavanceerde mobiele verwerkingsunit op zonne-energie. “We streven ernaar om zoveel mogelijk Kumasi-verkooppunten te hebben, zodat we zoveel mogelijk boeren dit verdienmodel aan kunnen bieden.”
Met eigen ogen zag Gierveld wat het voor de aangesloten boeren in Ghana betekent. “Ik zag een dorp waar nu zonnepanelen op daken liggen, zodat ze altijd stroom hebben. De hele gemeenschap profiteert van het feit dat er extra geld wordt verdiend.”
Leefbaar inkomen
De extra inkomstenstroom ontslaat de cacaoproducenten niet van de verplichting om de boeren in hun keten een leefbaar inkomen te betalen, benadrukt Gierveld. “Gelukkig zien we dat er een hoop gebeurt en dat veel bedrijven bezig zijn om de situatie voor de boeren te verbeteren. Kumasi heeft een plek aan de tafel gekregen en praat mee over wat er beter kan.”
Voor Gierveld nam een journalistiek project een compleet andere wending dan hij had verwacht. “Inmiddels ben ik fulltime frisdrankmaker”, lacht hij. “Ik vind het heel spannend dat mijn carrière nu deze kant opgaat. Als journalist sta je langs de lijn en controleer je, een heel belangrijke taak. Nu moet ik het zelf gaan doen. Jarenlang heb ik onhoudbare claims van bedrijven doorgeprikt, dus ik ben me er enorm van bewust dat alles moet kloppen. Maar ik geloof in Kumasi en de impact die we maken.”
Bekijk de documentaire hieronder.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in