Er wordt nog teveel voedsel verspild, ook in de supermarkt: zo gaat Plus dat tegen

Voedselverspilling draagt in heel Europa bij aan 6 procent van de uitstoot van broeikasgassen, en wereldwijd is het een van de beste oplossingen tegen klimaatverandering. Immers, we hoeven minder land, water en energie te gebruiken, want er hoeft minder voedsel geproduceerd, getransporteerd en gekoeld te worden als we minder verspillen.

Oud brood

Brood is het meest verspilde product in de supermarkt: gemiddeld verspillen we 2 miljoen broden per week. Dat komt omdat het versgebakken is, en daardoor de kwaliteit snel achteruit gaat. “En je wil de klant geen nee verkopen, dus ook om zes uur ’s avonds is er nog vers brood”, zegt Marlijn Simons, woordvoerder bij Plus. En omdat het snel oud is, zitten er deze week speciale stickers op het brood, met de oproep of je ook de laatste boterham eet en tips waarvoor je die kunt gebruiken. “Om klanten bewust te maken van de hoeveelheid die we weggooien, en ze op weg te helpen.”

Want sinds dit jaar doet ook supermarktketen Plus mee aan de Verspillingsvrije Week, een week georganiseerd door stichting Samen tegen Voedselverspilling die nu voor de derde keer gehouden wordt. De supermarkt heeft zichzelf als doel gesteld om in 2030 50 procent minder voedsel te verspillen dan in 2015. Maandag werd bekend dat Plus en Coop gaan fuseren, en de Coop supermarkten doorgaan onder de naam Plus. Het zou dan, als de Autoriteit Consument en Markt het goedkeurt, in één klap de derde grootste supermarktketen van Nederland worden, met ruim 500 winkels.

Sinds juni verkoopt Plus alleen nog maar biologische melk onder het eigen huismerk. Een voorschot op de EU-doelen van 2030. Lees hier het hele verhaal.

Geen boerenkool in juli

In 2020 verspilde Plus 1,68 procent van de producten. Welke stappen kun je als supermarkt nog meer zetten om dat percentage terug te dringen? “Allereerst door zo zorgvuldig mogelijk in te kopen”, zegt Simons. “Daarvoor hebben we een systeem dat bijvoorbeeld ook rekening houdt met seizoensinvloeden en het weer. Als het warm wordt, raadt het aan ijs te kopen en de boerenkool met worst nog maar even niet.”

Maar ook als er al is ingekocht, kan een supermarktondernemer nog het nodige doen om ervoor te zorgen dat het eten niet op de vuilnisbelt belandt. “Plus is een coöperatie. Onze zelfstandig ondernemers besluiten zelf welke optie de beste bestemming is voor overgebleven eten”, zegt Simons. Zo kunnen de nog stevige courgettes en tomaten bijvoorbeeld mee in een magic box van Too Good to Go.

Dat werkt zo: de 147 Plus-supermarkteigenaren die zijn aangesloten bij Too Good to Go kunnen in de Too Good To Go app aangeven dat er eten dat tegen de houdbaarheidsdatum aan zit over is. Zij verkopen dat via de ‘Magic Box’ voor een lagere prijs dan in de winkel. De consument kan aanvinken dat hij de box graag wil kopen, rekent af via de app en haalt hem dezelfde dag nog op. Dat is niet alleen goed voor de aarde, maar ook voor de portemonnee van de ondernemer, want die pakt hier ook een kleine marge op.

Boeren onteigenen voor een beter klimaat? Het kan ook anders, zegt Iman Stratenus van Natuurrijk Nederland. Lees hier over zijn plan.

Sla voor de varkens

Een andere optie is het voedsel doneren aan de voedselbank, of aan Voedselsurplus. Overgebleven eten gaat dan naar buurthuizen, wijkcentra en inloophuizen die er een maaltijd van koken. Daar kunnen kwetsbare ouderen en buurtbewoners voor een kleine prijs komen eten, en ook met elkaar in contact komen, om eenzaamheid tegen te gaan. “Dat is nog vrij nieuw en lokaal in Utrecht en omgeving, dus daar doen nu nog maar een handjevol winkels aan mee”, zegt Simons. Eten dat overblijft en echt niet meer gegeten kan worden, wordt vaak naar de dichtstbijzijnde boerderij gebracht, zodat bijvoorbeeld varkens en geiten het op kunnen eten.

Ook de consument verspilt voedsel, want soms koop je teveel en komt het toch niet helemaal op. Kun je daar ook als winkelketen nog iets tegen doen? “We zijn ons huismerk aan het vernieuwen voor 4500 producten”, zegt Simons, “Dat is de uitgelezen kans om niet alleen de samenstelling te veranderen, denk aan minder vet, zout en suikers, maar ook om te kijken naar slimmere, duurzame verpakkingen waarmee het product langer houdbaar is en waarbij er minder afval geproduceerd wordt of gerecycled kan worden.”

Daarnaast moeten consumenten het klimaateffect doorkrijgen van het weggooien van eten. En daar is de Verspillingsvrije week voor in het leven geroepen, om de consument te laten beseffen dat het produceren van eten energie kost, en je die snee brood maar beter in je mond kunt stoppen in plaats van in de prullenbak.

"De duurzame keuze moet verleidelijk zijn", zegt Jouri Schoemaker van Pieter Pot, een online supermarkt die alles in potten aflevert, om zo plastic en andere verpakkingen tegen te gaan. Beluister hier de podcast waarin Schoemaker in gesprek gaat met Paul van Liempt over wat hem drijft.