Doorbraak in luierrecycling: dit moet je weten

Hoeveel luiers worden in Nederland weggegooid?

Door Milieu Centraal is uitgerekend dat er in Nederland 610.000 kinderen zijn die luiers dragen. Een kind draagt gemiddeld bijna vijf luiers per dag. Dat zijn onder de streep heel veel luiers, in totaal 1 miljard per jaar, goed voor 185.000 ton luierafval, blijkt uit een analyse binnen het Ketenproject luiers. De luiers zelf beslaan 45.000 ton hiervan. De inhoud van feces en urine levert nog eens 140.000 ton op.

Niet al dit afval komt bij het huishoudelijk restafval terecht. De luiers die gebruikt worden in verzorgingstehuizen en kinderdagverblijven en composteerbare luiers worden op een andere manier ingezameld. Alles bij elkaar zit in het restafval 161.000 ton luierafval, ongeveer 10 kilo per inwoner per jaar. Dit is 5 procent van al het huishoudelijke restafval, waarmee luierafval een van de grootste niet-gerecyclede huishoudelijke afvalstromen is.

Waarom is luierrecycling zo lastig?

Luiers worden tot nu toe op grote schaal verbrand in afvalverbrandingsovens. Daarbij wordt weliswaar energie opgewekt, maar ketensluiting vraagt om recycling van de grondstoffen uit de luiers. “En dat is in het verleden onvoldoende gelukt”, zegt Mooij. “De grootste uitdaging is tot nu toe de manier waarop een luier is opgebouwd. Het is een samengesteld product van cellulosevezels, plastics, super-absorberende polymeren en natuurlijk de inhoud. Dat was tot op heden moeilijk uit elkaar te halen. Daarnaast komt er het aspect van hygiëne bij kijken.”

“Luier-to-luier-recycling is in principe mogelijk”

Suez is niet het eerste bedrijf dat luierrecycling tot een succes wil maken. Zo was het Canadese bedrijf Knowaste tot tien jaar geleden in ons land actief met een luierrecyclinginstallatie, een initiatief waar ook Suez bij betrokken was. Ook de bedrijven Orgaworld en Van Kaathoven verwerken luiers, maar dan via vergisting en compostering. Geen van de bestaande technologieën is in staat om alle separate materialen uit luiers te scheiden zodat deze kunnen worden gerecycled.

Hoe werkt de nieuwe recyclingmethode?

De recyclingtechniek is ontwikkeld door luierfabrikant Procter & Gamble (P&G). In Italië draait al een proeffabriek. “P&G laat daar veelbelovende resultaten zien”, zegt Mooij. “Het blijkt met deze nieuwe technologie heel goed mogelijk om plastic, cellulose en super-absorberende polymeren in drie separate stromen te scheiden.”

“Procter & Gamble gebruikt daarvoor een autoclaaf, een groot drukvat waarin het materiaal met hoge druk, temperatuur en stoom wordt gesteriliseerd. Een groot deel van de gesteriliseerde feces en urine wordt hierbij weggespoeld als afvalwater. De recyclebare materialen kunnen daarna worden gescheiden en afzonderlijk worden afgevoerd.”

Wat kun je maken van gerecyclede luiers?

“Luier-to-luier-recycling is in principe mogelijk”, vertelt Mooij. “Er zijn echter voldoende andere producttoepassingen voor deze gerecyclede grondstoffen. Zo is P&G van plan om een deel van de super-absorberende materialen terug te nemen om weer in nieuwe producten te verwerken. De cellulosevezels zijn geschikt voor verwerking in kattengrit, isolatiemateriaal, asfalt en als grondstof voor de chemische industrie. Gemengde plastics hebben heel veel verschillende toepassingen, bijvoorbeeld nieuwe luieremmers.”

Wat is nodig voor een sluitende businesscase?

De business case van luierrecycling is al jaren een moeilijk verhaal. In het verleden werden recyclingmethoden eenvoudigweg uit de markt geprijsd door afvalverbrandingsinstallaties. Suez mikt voor zijn nieuwe fabriek op verwerkingskosten die vergelijkbaar zijn met bestaande afvalverwerkingsmethoden. “Het doel is om additionele kosten te weren”, zegt Mooij.

Daarvoor is het wel belangrijk dat de hele keten gaat samenwerken. Mooij: “We weten al dat burgers gemotiveerd zijn om afvalstromen gescheiden in te zamelen. Het is belangrijk om dit samen met de gemeenten te faciliteren. Het is essentieel om alle ketenpartijen mee te krijgen, omdat dit soort initiatieven alleen dan kans van slagen hebben.”

Om de gerecyclede materialen af te kunnen zetten als producten, moet ook de wet- en regelgeving goed worden ingericht. “Volgens de wet zijn gerecyclede grondstoffen uit luiers op dit moment nog steeds afval”, zegt Mooij. “Dat heeft gevolgen voor bedrijven die ze als grondstof willen toepassen in hun producten. Het is daarom belangrijk dat de producten die we maken van luierafval ook als product worden aangemerkt door de overheid.”

Hoe zit het met milieuwinst?

Luierrecycling bespaart grondstoffen en CO2. De milieuwinst ten opzichte van verbranding met energieopwekking is door Suez en P&G inzichtelijk gemaakt in een levenscyclusanalyse (LCA). Wanneer de cellulosevezels opnieuw worden toegepast in kattenbakkorrels, de gemengde plastics toepassing vinden in producten waar normaal virgin materiaal wordt gebruikt en P&G de super-absorberende polymeren verwerkt in nieuwe producten, wordt de CO2-uitstoot omlaag gebracht met 342 kilo per ton luiers.

Wanneer moet de eerste fabriek er staan?

Voordat de eerste fabriek er staat, moeten eerst een aantal uitdagingen worden overwonnen. “We zijn druk bezig om afzetkanalen te zoeken voor gerecyclede materialen. Ook werken we met de overheid om tot betere wetgeving te komen. Daarna kunnen we de locatie gaan zoeken voor de eerste fabriek”, zegt Mooij. “Dat wordt een serieuze fabriek, in eerste instantie mikken we op een verwerkingscapaciteit van 10.000 ton. Die kunnen we mogelijk uitbreiden tot 30.000 ton. Er is voldoende ruimte in Nederland om meerdere fabrieken neer te zetten. Ons voorbeeld kan bovendien dienen als best practice om ook in het buitenland luierrecycling van de grond te krijgen.”

De investeringsbeslissing volgt volgens Mooij binnen afzienbare tijd. “De belangrijkste voorwaarde is dat alle partners op één lijn zitten om er een succes van te maken. Ik verwacht dat kinderen die nu geboren worden, nog luiers gaan afleveren die in onze eerste fabriek gerecycled kunnen worden.”

Foto header: sirtravelalot/Shutterstock | Foto in-tekst: Laboko/Shutterstock