Als het aan Intratuin ligt, is 50 procent van de tuinen in 2030 groen. Waarom is dat belangrijk?
“Zo’n vijftien jaar geleden werd een droombeeld geschetst van een onderhoudsvrije tuin. Die bestond uit veel tegels, een groot terras, schuttingen, een loungeset en misschien één pot met daarin een bescheiden boom. Totaal onderhoudsvrij, maar in zo’n tuin gebeurt helemaal niks. Onze oproep luidde destijds: tegels eruit, planten erin. Mensen konden bij ons stenen inleveren en kregen daar groen voor terug. De gedachte daarachter was dat groene tuinen bijdragen aan een gezondere leefomgeving. Daarnaast is het ook veel leuker om in een tuin te zitten waar groen is. Waar geen schuttingen, maar heggen en hagen zijn. Waar je dieren ziet: vlinders, bijen en insecten.
Daarbij bieden tuinen oplossingen voor een aantal problemen. Wateropvang bijvoorbeeld, want we hebben vaker hevige buien. Wanneer je alles versteent, gaat water rechtstreeks het riool in. De riolen kunnen zoveel water niet aan, waardoor investeringen in grotere rioolsystemen nodig zijn. Terwijl water ook gewoon de grond in kan, de plek waar het hoort. Groene tuinen bevorderen het bodemleven. Dat is hard nodig, want insecten en wormen zijn keihard nodig voor de voedselketen en de biodiversiteit. Groen vermindert ook hittestress. Waar stenen warmte opnemen, zorgt groen juist voor verkoeling. Dan nog fijnstof: planten nemen fijnstof op, stenen niet. En planten zetten CO2 om in zuurstof, waar we allemaal baat bij hebben. Tot slot geeft natuur mentale rust. Het is prettiger om groen om je heen te hebben. Er zijn dus veel voordelen.”
Inheemse soorten bevorderen de biodiversiteit veel meer dan exotisch groen van ver weg. Is het gros van de planten en bloemenzaden bij Intratuin inheems?
“Een steeds groter aandeel wordt weer inheems. Onze kwekers zetten daar sterk op in. Het aanbod van inheemse planten versterken we, maar in combinatie met andere soorten. Mensen willen ook kleur in de tuin en dat er jaarrond wat groeit en bloeit. Naast biodiversiteit proberen we ook zoveel mogelijk vanuit het bodemleven te denken. Wanneer een plant in een gezonde bodem staat, heb je er heel lang plezier van. Daarom is het belangrijk om op een andere manier te tuinieren. Niet meer die keurig opgeruimde tuinen, want de bodem heeft dat organisch materiaal nodig. De blaadjes die vallen en het gras dat blijft liggen worden omgezet tot nieuw bodemleven. Op het rottingsproces komen weer diersoorten af en zo doet de natuur zijn werk.”
Bij de bloemen- en plantenteelt komen nog altijd veel chemische bestrijdingsmiddelen kijken. Intratuin bouwt dit af: in 2030 moet 70 procent van de planten gekweekt zijn zonder gif. Hoe verloopt dit proces?
“We hebben te maken met binnen- en buitenteelt. Bij binnenteelt, dus in kassen, is de omgeving goed te controleren. Het is immers een afgesloten ruimte. Daar kunnen zich alsnog ziektes voordoen, maar de kans is niet heel groot. Wat dat betreft, is de buitenteelt ingewikkelder. Je hebt met de elementen van de natuur te maken: vocht, warmte, regenval, noem maar op. We vragen onze kwekers om het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen tot een minimum te beperken. Ik zeg niet dat we er al zijn, maar er ontstaan mooie initiatieven. Diverse kwekers werken niet meer met bestrijdingsmiddelen, maar met insecten. Op het moment dat er bijvoorbeeld bladluizen zijn, komen daar lieveheersbeestjes op af. Waar vroeger werd gespoten, eten lieveheersbeestjes nu de bladluis op.
Een ander voorbeeld zijn kamerplanten: die groeien soms te snel, waardoor ze geremd worden. Dat kun je met chemische remmers doen, maar het kan ook met een soort doek. Die gaat over de planten heen, waardoor ze aangeraakt worden. Dat geeft een soort stressreactie, waardoor planten stoppen met groeien. We organiseren bijeenkomsten met telers en overleggen met elkaar, wisselen kennis uit. Samen komen we misschien tot de conclusie dat chemievrij telen bij bepaalde planten niet gaat lukken. Dan moeten we een keuze maken. Zijn die planten essentieel of moeten we daar afscheid van nemen?”
De volgende stap zou biologisch zijn, dus ook zonder gebruik van kunstmest. Zijn daar plannen voor?
“Bij volledig biologisch worden planten vaak in kleine plukjes gekweekt. Wij hebben een grotere massa nodig. Een andere uitdaging is dat de planten, voordat ze in de winkels belanden, best een stressvolle reis maken. Ze gaan in een potje, krijgen een etiket, gaan reizen en komen vervolgens bij ons terecht. Dat zorgt voor stress. Kunstmest is nog nodig zodat een plant niet in elkaar stort en in de winkel een zielig plantje is. Kunstmest werkt meteen. Bij organische meststoffen heb je niet meteen resultaat. We zijn nog zoekende hoe we die stressperiode zonder kunstmest door kunnen komen. Voor ons is de eerste stap chemievrij. Daarna komt de stap naar biologisch, ook om het voor onze kwekers realistisch en haalbaar te maken.”
Naast planten vind je bij Intratuin ook tuingereedschap, bloempotten en meubelen. Hoe verduurzaam je dat winkelaanbod?
“De CSRD-wetgeving helpt ons in kaart te brengen waar de milieu-impact zit. Een aantal productgroepen maken we belangrijker dan andere. Dat zijn onze speerpunten. Zo bestaan onze kunststofpotten grotendeels uit gerecycled materiaal. Aan het einde van de levensduur zijn ze recyclebaar. Het streven is dat al die potten straks circulair zijn. Tuinmeubelen vormen ook zo’n productgroep. Die bestaan vaak uit hout, metaal, kunststof en textiel. Allemaal materialen die herbruikbaar zijn. Tuinmeubelen van kunststof zijn al gemaakt van gerecycled materiaal en zijn recyclebaar. Metaal, hout en textiel moeten volgen. Daarnaast focussen we op onderhoud en reparatie. Als een pootje afbreekt, moet dat onderdeel vervangbaar zijn. In het design houden we sterk rekening met die repareerbaarheid. Het idee is om bij deze speerpunten kennis op te doen en dat vervolgens uit te rollen naar andere productgroepen.
Sommige producten verkopen we helemaal niet meer, zoals chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Met de verhuur van gereedschap en machines zetten we in op gebruik in plaats van bezit. Daar gaan we zeker mee door.”
Intratuin is een franchiseorganisatie. Hoe krijg je alle aangesloten ondernemers mee in de duurzaamheidsdoelstellingen?
“We zijn een coöperatie. Alle ondernemers zijn ook aandeelhouder. We delen de lusten en de lasten met elkaar. Dat betekent dat onze ondernemers niet naar de korte, maar naar de lange termijn kijken. We zijn al een jaar of tien met duurzaamheid bezig. De vraagstelling of het noodzakelijk is, zijn we al lang voorbij. Inmiddels is het geen vraag meer óf we het gaan doen, maar hoe. Wat dat betreft hebben we dezelfde mindset.”
Je bent nu bijna 10 jaar directeur van Intratuin. Waar ben je trots op?
“Wat ik mooi vind, is dat we het tuinieren aan het veranderen zijn. Als we al onze tuinen een beetje vergroenen, krijgen we er een natuurgebied bij zo groot als de Veluwe! Tuinen kunnen een grote rol spelen voor de wateropvang, biodiversiteit en alle onderwerpen die ik eerder noemde. Daar zijn we ons nu bewust van, we gaan ermee aan de slag én we hebben er lol in. Het is geen kortstondige trend, maar een langdurige ontwikkeling.”
Is er ook iets waar je spijt van hebt?
“Ik zit al wat langer in dit vak. Achteraf gezien heb ik er spijt van dat ik zo lang heb geluisterd naar de chemische bestrijdingsindustrie en hun wetenschappelijke onderbouwingen. Meer dan eens kwamen er dikke rapporten op tafel, wetenschappelijk onderbouwd, dat het gebruik van chemie heus niet zo ernstig is. Dat er geen bijwerkingen zijn. Dat het vervliegt en dat niemand er dan meer last van heeft. Omdat het wetenschappelijk onderbouwd was, ging ik erop vertrouwen. Achteraf heb ik er spijt van dat ik niet kritischer ben geweest en niet vanuit de kracht van de natuur heb geredeneerd. De natuur is zó krachtig. Ik heb er spijt van dat ik jaren geleden toch zand in mijn ogen heb laten strooien door die wetenschappelijke studies.”
Met welke partij zou je nog eens willen samenwerken?
“In het ideale scenario is iedere bloem en plant biologisch. Dat zou mooi zijn, maar daar zijn we nog niet. We hebben al stappen gezet, maar moeten ook nog veel stappen maken. Dat wil ik ook. Ik doe mijn best om zo biologisch mogelijk te worden. Het zou fantastisch zijn om met universiteiten, onderzoekscentra en de industrie te kijken hoe we kunstmest kunnen vervangen door organische mest. Ook een partij als Koppert, die inheemse nuttige insecten kweken, kan ons helpen. Zij leveren namelijk duurzame oplossingen voor gewasbescherming. Zo kunnen we onze krachten bundelen en verder komen.”
Bekijk ook deze Changemakers:
De Changemaker-serie wordt mede mogelijk gemaakt door Vattenfall en Vlerick Business School.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in