In de strijd om het meest stedelijke continent neemt Latijns Amerika een twijfelachtige eerste plaats in. Ruim 80 procent van de bevolking woont in steden. De oppervlakte van die steden groeit en tegelijkertijd worden ze steeds minder groen. Onnatuurlijke materialen als asfalt en hoge CO2-uitstoot door transport maken het leven voor planten- en dierensoorten in de stad steeds moeilijker.
Lees ook: Rapport: Verdwijnende natuur bedreigt 1 miljoen plant- en diersoorten
Biodiversiteit in de stad
Dat heeft niet alleen zijn weerslag op het voortbestaan van die soorten, maar ook op de leefomgeving van mensen. Biodiversiteit is een graadmeter voor gezonde ecosystemen, zowel in de natuur als in de stad. Die leveren allerlei ‘ecosysteemdiensten’ die bijdragen aan een gezonde leefomgeving voor de mens: schone lucht, drinkwater, stadskoeling. Aantasting van de biodiversiteit betekent aantasting van die ecosystemen, waardoor zij die belangrijke diensten niet kunnen leveren.
[image]
Een stad met een dermate rijke biodiversiteit als Quito doet er dus goed aan die te beschermen. De stad heeft een uitzonderlijk rijke flora en fauna; zo leven er maar liefst 55 verschillende soorten kolibries in de stad. Tegelijkertijd plaatst dit de stad in een dubieuze positie. Toeristen komen ervoor naar Quito, maar zetten met hun komst de biodiversiteit ook onder druk.
Lees ook: Waarom biodiversiteit economische waarde heeft
Van toeristische hotspot naar ecologische wijk
Om de biodiversiteit in de stad te beschermen wordt de meest toeristische hotspot van de stad, La Mariscal, omgevormd tot een ecologische wijk. Het is een pilotproject, waarbij zowel toeristen als bewoners kunnen wennen aan hoe hun stad er in de toekomst uit gaat zien. Fietsdeelstations, een goede infrastructuur voor recycling, groene gebouwen en stadsparken moeten allemaal deel uitmaken van het Quito van 2040.
Ook moet het historische stadscentrum in 2020 emissievrij zijn. Dat komt niet alleen de biodiversiteit ten goede, maar draagt ook bij aan een betere luchtkwaliteit en daardoor aan een verbeterde volksgezondheid. Het verkeersvrij maken van enkele straten leidde al tot 30 procent minder luchtvervuiling. Bovendien rijden er nu al veel hybride trolleybussen rond en moeten alle bussen in 2020 volledig elektrisch rijden. Vanaf dan worden benzine- en dieselvoertuigen steeds meer uit de stad geweerd. In 2040 moeten ook alle taxi’s (ongeveer 15.000) elektrisch zijn.
Lees ook: Meer dan 100 steden hebben 70 procent duurzame elektriciteit
Milieuvriendelijk bouwen
Ecuador is een van de weinige landen die de natuur rechten heeft toegekend. Toch laten nationale ontwikkelingen in de praktijk nog veel te wensen over. In Quito neemt het stadsbestuur daarom zelf het initiatief. Waar bijvoorbeeld op nationaal niveau nog weinig gebeurt rondom recycling, heeft het stadsbestuur in Quito enkele kleine recyclingcentrales opgezet.
Ook stimuleert het stadsbestuur duurzaam bouwen in het uitgeven van vergunningen. Gebouwen langs transporthubs mogen bijvoorbeeld meer verdiepingen tellen als ze energie-efficiënt gebouwd zijn. Dat verlaagt de CO2-uitstoot van die gebouwen, met als bijkomstigheid dat de dichtheid van de stad geconcentreerd wordt rond het openbaar vervoer. Grote bouwprojecten moeten bovendien voldoen aan milieucriteria op het gebied van energie-efficiëntie, waterverbruik, afvalbeheer en groene daken en ruimtes.
Met name dat laatste is essentieel voor het beschermen van de biodiversiteit in de stad. Door het type aarde, gras en beplanting af te stemmen op de soorten die van nature in dat gebied voorkomen, trekken groene ruimtes diersoorten aan die hier van nature goed gedijen.
Gewoonte creëren
Volgens Verónica Arias, verantwoordelijk voor de afdeling Milieu van de Gemeente Quito, is het betrekken van de burger de belangrijkste sleutel voor een duurzame stad. Diens medewerking is namelijk essentieel voor het slagen van veel duurzaamheidsplannen, bijvoorbeeld recycling. Het stadsbestuur werkt samen met scholen, buurtinitiatieven en markten om burgers daarvan bewust te maken. “We willen een gewoonte creëren. De meeste mensen beschikken namelijk wel over de kennis, maar zetten die nog niet om in praktijk.” Om dit nog verder te stimuleren kunnen bewoners het resultaat van alle beleidsmaatregelen zien via een online platform. Ze kunnen hier hun ecologische voetafdruk meten en krijgen inzicht in de luchtkwaliteit.
'We willen van recycling een gewoonte maken'
Dat bewustzijn wordt zichtbaar in het project Operatie Duurzame Stad (OPUS), een initiatief van bewoners en ondernemers. Aanleiding hiervoor was de veiligheid in de stad, die verslechterde naarmate de entertainmentindustrie in de wijk groeide en steeds meer bewoners wegtrokken. Inmiddels zet het initiatief zich ook in voor stadslandbouw, vergroening, schone straten en fietsenstallingen.
Op weg naar een duurzame stad
Al die initiatieven zorgden ervoor dat ook buiten Ecuador naar Quito wordt gekeken. In 2016 was de stad gaststad voor UN Habitat, het congres van de Verenigde Naties voor duurzame stedelijke ontwikkeling. En in 2017 won Quito de Momentum for Change prijs van de Verenigde Naties.
Arias is trots op die erkenning, maar ziet ook dat er nog veel moet gebeuren. Ze gelooft niet dat er op dit moment al duurzame steden bestaan. “Maar een aantal zijn op weg om duurzaam te worden. En Quito is daar een goed voorbeeld van.”
Dit artikel maakt onderdeel uit van een serie. Houd de komende dagen de website in de gaten voor artikelen over Helsinki, Johannesburg en Melbourne of lees alvast over duurzame plannen in andere steden ter wereld:
Bron: Biodiversiteit.NL, Cities in Transition, Mondiaal Nieuws, Ecuador TV, Wageningen University & Research | Beeld: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
