De Terschellinger ontdekkingsreiziger Willem Barentsz deed ruim 400 jaar geleden drie pogingen om de Noordoostelijke Doorvaart te vinden. De vaarroute van Nederland naar de Oost leidde in de zestiende eeuw immers nog om het gehele Afrikaanse continent heen, waardoor de reis maanden in beslag nam. Barentsz ervoer echter dat de vaarroute boven Scandinavië en Rusland niet sneller was: hij strandde op Nova Zembla en overleed.
Grote boosdoener was het ijs en de barkoude omstandigheden. Door de opwarming van het klimaat worden de omstandigheden rond de poolcirkel echter steeds milder. Volgens onderzoekers wordt het gemakkelijker om boven Rusland te varen, doordat het ijs minder dik is en de ijsvrijeperiode ieder jaar langer duurt. Hierdoor kan tegen 2030 een kwart van de totale scheepvaart tussen Europa en Azië gebruik maken van de route die Barentsz ooit voor ogen had.
IJsvrije zomers
In Rusland groeit het besef dat de noordelijke havens in de toekomst belangrijker kunnen worden. “Rusland ziet de mogelijkheden en wil ervan gaan profiteren”, zegt Mikhaeil Belkin, een adviseur van de Russische ijsbrekervloot Atomflot. Volgens Arctische onderzoekers zal de route na 2030 in de zomer ijsvrij zijn. “De noordelijke route is geen rivaal voor het Suezkanaal, maar het is een goede seizoensgebonden aanvulling… en het heeft de potentie om heel snel te groeien.”
In 2012 werd rond de 1,25 miljoen ton vracht via de Noordoostelijke Doorvaart vervoerd. Niets vergeleken met de hoeveelheden die het Suezkanaal passeren: 740 miljoen ton. Volgens Belkin zal dit jaar de hoeveelheid vracht die de ijsroute passeert toenemen naar 1,5 miljoen ton en langzaam aan groeien tot 40 miljoen ton in 2021. Vooral schepen die olie en gas uit de Noord-Rusland komen halen zullen hiervoor zorgen. Siberië herbergt namelijk nog grote voorraden.
Milieuvervuiling
Het vrijmaken van de route naar de delfstoffen en olievelden in het hoge noorden is echter niet zonder gevaren. De International Polar Foundation maakt zich zorgen om deze ontwikkeling. Mogelijke vervuiling als gevolg van olielozingen en schipbreuken ligt namelijk op de loer om de ongerepte natuur te beschadigen. De organisatie wijst erop dat vooral de grootste schepen gebruik van de route zullen maken: deze zijn te groot om van de kanalen gebruik te maken en moeten daarom nog altijd om de continenten heen.
De ontwikkeling van het scheepsvaartverkeer kan de lokale fauna - waaronder ijsberen, kariboes en walvissen - ernstig verstoren. Ook voor schepen zal het vanwege de onvoorspelbare omstandigheden altijd een onveilige route blijven, zegt de stichting.
Naast de grote vrachtschepen dreigt er nog een ander gevaar: het toerisme - en hoeveelheid afval - zal toenemen, net als de stropers. Ook voor hen wordt het natuurlijk makkelijker om op voorheen onbereikbare plekken te komen. Er wordt gevreesd voor het ontstaan van smokkelaarsnetwerken, voor bijvoorbeeld illegale handel in bont en walrustanden.
Bron: Reuters
Foto: Wikimedia Commons
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
