Elke toerist die naar Zuidpool reist zorgt ervoor dat 83 ton aan sneeuw smelt

Elke zomer op het zuidelijk halfrond, wanneer het zee-ijs rond Antarctica zich terugtrekt, trekken tienduizenden toeristen en wetenschappers per boot en vliegtuig naar het afgelegen continent. Hoewel het nog steeds erg duur is om naartoe te reizen, wordt Antarctica steeds toegankelijker – tijdens het seizoen 2019 - 2020 telde het 74.000 toeristen, waarvan de overgrote meerderheid per schip reisde. Dat laat een fysieke voetafdruk achter met blijvende gevolgen. Zo blijkt elke Antarctische toerist effectief verantwoordelijk te zijn voor het smelten van 83 ton sneeuw.

Waar komt zwarte koolstof vandaan?

Volgens het Antarctisch Verdrag zijn toeristische en wetenschappelijke operators verplicht om afval van het continent te verwijderen. Afval wordt van het continent gevlogen of verscheept voor verwerking op warmere breedtegraden. Maar sommige vormen van afval worden niet zo gemakkelijk verwijderd. Alle activiteiten op Antarctica – of het nu machines zijn voor wetenschappelijk ijsboren of voertuigen voor transport – verbruiken brandstof. Terwijl we brandstof verbranden om ons warm te houden of om ons te verplaatsen, komen daarbij microscopisch kleine deeltjes “zwarte koolstof” (rook en roet) vrij.

Lees ook: Dit is de impact van nepsneeuw tijdens de Olympische Winterspelen op het milieu

Elders in de wereld komt zwarte koolstof in enorme hoeveelheden vrij door bijvoorbeeld bosbranden. Het legt enorme afstanden af - het roet van de Australische bosbranden begin 2020 reisde de hele wereld rond. Maar in Antarctica, dat geïsoleerd is van de rest van de wereld door een sterke barrière van circumpolaire winden, slaat zwarte koolstof meestal lokaal neer.

Hoog koolstofniveau

In een nieuwe studie worden de niveaus van zwarte koolstof in de sneeuw in de buurt van menselijke nederzettingen op Antarctica uitgebreid gekwantificeerd. De wetenschappers verzamelden eerst monsters van 28 locaties over een 2.000 kilometer lang stuk van het meest bereisde deel van Antarctica, dat zich uitstrekt van het Antarctisch Schiereiland tot het binnenland van de West-Antarctische ijskap.

Door de hoeveelheid en het type lichtabsorberende deeltjes in sneeuwmonsters te analyseren, documenteren de onderzoekers hoe door mensen uitgestoten roet de eigenschappen van Antarctische sneeuw in de buurt van gebieden met veel verkeer beïnvloedt. Alle monsters van nabije menselijke nederzettingen vertoonden zwarte koolstofniveaus die ver boven de typische Antarctische achtergrondniveaus lagen, een duidelijk teken van menselijke emissies.

83 ton sneeuw

Verhoogde niveaus van zwarte koolstof zullen van invloed zijn op hoe sneeuw licht absorbeert, een eigenschap die bekend staat als het albedo-effect. Sneeuw met een lager albedo zal sneller smelten. Als gevolg hiervan kan het zwarte koolstofgehalte in de verzamelde sneeuwmonsters worden gebruikt om af te leiden of de smeltsnelheid van de sneeuw is toegenomen als gevolg van menselijke activiteit.

Lees ook: Wat betekent het weer voor je zonnepanelen? Van hittegolf tot vrieskou

De resultaten zijn ontnuchterend. In gebieden in de buurt van menselijke nederzettingen op het Antarctisch Schiereiland kan door de mens geproduceerde zwarte koolstof ervoor zorgen dat oppervlaktesneeuw elke zomer tot 23 millimeter smelt. Bij het specifiek onderzoeken van toeristische activiteiten, berekenden de auteurs dat elke bezoeker tussen 2016 en 2020 in feite verantwoordelijk was voor het smelten van ongeveer 83 ton sneeuw, grotendeels als gevolg van de uitstoot van cruiseschepen.

Dit onderzoek bevestigt soortgelijke studies elders over de rol van zwarte koolstofemissies bij het versnellen van het smelten van ijs en sneeuw. Zo bleken branden in het Amazone-regenwoud de smeltsnelheid van gletsjers in de Andes te hebben verhoogd.