De groene hoofdstad van Europa ligt in Nederland

Het was niet de eerste keer dat Nijmegen meedeed met de competitie. In 2014 waagde de gemeente haar eerste poging en werd ze meteen finalist. Een nieuwe gooi naar de titel leverde in 2016 een award op, maar weer geen winst. In 2017 was het ‘erop of eronder’. “We wisten inmiddels dat Den Bosch ook meedeed en een andere grote Nederlandse stad zich aan het opmaken was om mee te doen”, vertelt Tiemens.

De Gelderse gemeente werd echter door de Europese Commissie verkozen tot European Green Capital 2018. “Dat is bijzonder want Nijmegen is de eerste Nederlandse stad die de titel houdt. Bovendien is het de eerste keer dat een middelgrote stad de prijs wint”, zegt Tiemens trots. De jury vindt Nijmegen vanwege haar omvang een goed voorbeeld voor andere Europese steden. “De meeste mensen in Europa wonen namelijk in steden van gelijke grootte tot 200.000 inwoners”, legt Tiemens uit. “Als middelgrote stad hebben we een stuk minder budget dan grotere steden. Maar door innovatief samen te werken, wordt met het budget net zoveel bereikt.”

Green Capital Challenges daagt inwoners uit

Een belangrijke reden voor de overwinning was de manier waarop Nijmegen haar inwoners en een grote groep stakeholders bij het duurzaamheidsthema betrekt. “We luisteren niet alleen maar we zijn een partij binnen de partijen. Dat is erg belangrijk om samen op te trekken”, zegt Tiemens daarover.

'Door innovatief samen te werken wordt met minder budget net zoveel bereikt'

In Nijmegen is er al een grote groep mensen die actief bezig is met duurzaamheid. “Toen we de eerste keer met de European Green Capital wedstrijd meededen, ontstond er spontaan een duurzame estafette”, blikt Tiemens terug. “En tijdens de laatste deelname heeft een groep mensen de Green Capital Challenges opgericht.” Dit initiatief zet elke maand een duurzaam thema op de kaart, waarbij inwoners door middel van wedstrijdjes, prijsvragen en andere initiatieven worden uitgedaagd om mee te doen. De resultaten daarvan worden gedurende dit jaar maandelijks in het duurzaamheidscafé getoond.

Een file van elektrische auto’s

Ook de fietsinfrastructuur, het verkeersmanagement, schoon openbaar vervoer, en de wijze van afvalbeheer worden door de jury geroemd. “Sinds 2013 rijden er geen bussen meer op diesel in de Regio Arnhem Nijmegen. Daarmee waren we de eerste regio in Nederland die de CO2-uitstoot van zijn openbaar vervoer beduidend reduceerde”, licht Tiemens toe. De bussen in de regio rijden op groengas en in en rondom Arnhem rijden trolleybussen. Het groengas wordt door afvalverwerker ARN in Nijmegen uit regionaal GFT-afval verwerkt. “Inmiddels worden we wel weer een beetje ingehaald door elektrische bussen”, geeft Tiemens toe. “Maar als je dan kijkt naar Utrecht, dan zijn daar twee lijnen geëlektrificeerd maar rijdt de rest nog op diesel.”

'Dat duurzame imago schudden we niet meer van ons af'

Tiemens vindt bereikbaarheid ook heel belangrijk: “Je kan elektrisch vervoer hebben, maar een file van elektrische auto’s is nog steeds een file.” Op de campus van de HAN en Radboud Universiteit is daarvoor een oplossing gevonden. Bij de aanvang van het volgende collegejaar zijn de tijden van de onderwijsinstellingen aangepast, waardoor de spits wordt verbreed. “Fietsfiles, autofiles, busfiles, alles staat vol dus je moet het anders organiseren. Wij zijn de eerste die dit zo doen”, aldus Tiemens.

Duurzaam imago voor altijd

“Eens een Green Capital, altijd een Green Capital. Dat duurzame imago schudden we niet meer af”, zegt Tiemens. Het houden van de Europese titel levert veel op. Zo trekt het allemaal evenementen naar de stad, zoals de European Agroforestry Conference en de uitreiking van de Willem I Prijs, en maakt het van Nijmegen een populaire toeristenbestemming.

Maar het betrekken van alle inwoners is toch wel het belangrijkste doel. Dat gebeurt met groene fiets- en wandelroutes, een app die alle groene initiatieven uit de omgeving laat zien, en een jaaragenda vol met activiteiten.

Aan het einde van het jaar en vijf jaar later wordt de impact gemeten onder de inwoners. Het duurzaamheidscafé dat elke maand is uitverkocht met 200 tot 300 mensen geeft hoop. “De helft hiervan is altijd nieuw, dat betekent dat de cirkel alleen maar groter wordt”, stelt Tiemens. “Nu gaat dat met honderden tegelijkertijd maar met de activiteiten die nog gepland staan in de tweede helft van het jaar, gaat dat misschien wel met duizenden tegelijk.”

Volgend jaar neemt Oslo het stokje over als European Green Capital​. Volgende week verschijnt een interview over wat de Noorse hoofdstad zo groen maakt. 

Foto: Gemeente Nijmegen