Business check-up: Nederland verwarmen zonder aardgas

Business case

Bijna honderd Nederlandse organisaties hebben zich aangesloten bij het manifest ‘Aan de slag met wonen zonder aardgas’, dat tijdens de Nationale Klimaattop in oktober 2016 werd ondertekend. Volgens de deelnemers van het manifest zou een samenwerking tussen onder meer gemeenten, provincies, netbeheerders en energiecoöperaties duurzame alternatieven voor aardgas goedkoper maken.

Daarom gaan de partijen samen aan de slag om projecten en initiatieven te ontwikkelen, die de duurzame transitie mogelijk maken. Doel is om vanaf 2030 een CO2-reductie van ruim 5 megaton per jaar te realiseren door over te stappen op duurzame alternatieven voor aardgas. Simpel blijkt deze propositie echter niet. Zo stelt Stedin dat netbeheerders in Nederland op dit moment nog steeds verplicht zijn om iedere nieuwbouwwoning op het gasnet aan te sluiten als de projectontwikkelaar of bewoner daar om vraagt. Pas vanaf 2018 is de verplichting niet meer van kracht.

Stedin zegt jaarlijks 10.000 woningen aan te sluiten op het aardgasnet. Landelijk gaat het om 40.000 woningen per jaar. Dit levert kosten op van € 100 mln per jaar. Volgens de netbeheerder worden deze investeringen niet door netbeheerders terugverdiend, wanneer alle woningen in 2050 CO2-neutraal moeten zijn. Daarom doet Stedin samen met de gemeente Utrecht onderzoek naar de haalbare alternatieven voor aardgas en de mogelijkheid om een nieuwbouwwijk zonder gasaanleidingen aan te leggen.

Schaalbaarheid

De ambitie om Nederland van het gas af te halen is inmiddels in verschillende gemeentes doorgeklonken. Met de ondertekening van de Green Deal Aardgasvrije Wijken streeft ook de gemeente Zoetermeer samen met Stedin en drie woningcorporaties naar een nieuwbouwwijk zonder aardgas. Het consortium heeft plannen om een aardgasvrije wijk te realiseren, waar de eerste 120 woningen worden verduurzaamd naar Nul op de meter. Deze woningen moeten evenveel of zelfs meer stroom opwekken dan ze verbruiken.

Verder doen de gemeenten Amsterdam, Maastricht en Noordoostpolder onderzoek naar duurzame alternatieven voor aardgas. “We beginnen nu met een warmterevolutie, waar elke Amsterdammer bij betrokken wordt”, zei wethouder Duurzaamheid Abdeluheb Choho eerder in een persbericht. “Dit vraagt om lef bij alle partijen, en ik ben trots dat we juist in Amsterdam samen hard aan de slag gaan om bestaande buurten aardgasloos te maken. We gaan het gewoon doen.”

In een uitzending van DuurzaamBV vertelde wethouder Abdeluheb Choho over duurzaamheid in Amsterdam. Beluister hieronder de podcast terug:

Uit eerder onderzoek van het bedrijf IF Technology bleek dat oppervlaktewaterbronnen geschikt zijn voor duurzame warmte- en koudevoorziening. In de zomer wordt oppervlaktewater, zoals sloten en plassen, warm door de zon en stijgende temperatuur. Dit warme water wordt opgeslagen om woningen in de winter duurzaam te verwarmen en van warm water te voorzien. In de winter wordt het oppervlaktewater gekoeld en kan in de zomer gebruikt worden om woningen te koelen. 

“Nederland moet af van zijn verslaving aan fossiele energie”

Milieuwinst

Naast warmte uit oppervlaktewater, bieden warmtepompen een oplossing voor duurzame verwarming. Zo blijkt uit eerder onderzoek dat warmtepompen en duurzaam opgewekte stroom in de energiebehoefte van driehonderd appartementen in de Haagse wijk Leidscheveen-Ypenburg kunnen voorzien. In dit project werkte Stedin samen met onder andere Eneco aan het testen van een slim net met warmtepompen. De driehonderd appartementen hebben elk een eigen warmtepomp voor verwarming, koeling en warm water, waardoor het gebruik van aardgas overbodig werd. 

Uit onderzoek van het Hier Klimaatbureau, dat mede verantwoordelijk is voor het manifest ‘Aan de slag met wonen zonder aardgas’, blijkt dat 95 procent van de zeven miljoen huishoudens in Nederland gebruikmaakt van aardgas. De fossiele brandstof bepaalt gemiddeld 55 procent van de energierekening. Verder stelt het Hier Klimaatbureau dat Nederland het enige land is waar aardgas grootschalig wordt gebruikt om huizen te verwarmen. Daarom stimuleert het concern de inzet van warmtenetten, de ontwikkeling van all-electric woningen met warmtepompen en het gebruik van biogas.

“Nederland moet af van zijn verslaving aan fossiele energie”, zei Sharon Dijksma, staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu eerder tijdens de Nationale Klimaattop. “Er is veel winst te behalen in CO2-reductie in woningen. Mensen in een groot aantal gemeenten kunnen er straks voor kiezen om energieneutraal te gaan wonen. Dat levert flinke milieuwinsten op en tegelijk ook een lagere energierekening.”

Foto's: Shutterstock.com