“We hebben ons altijd alleen maar druk gemaakt om economische groei en dan dachten we dat het met de rest wel goed kwam.”

Of het nou Tata Steel is, of Shell, of Dow chemicals of DSM, geen van de aanwezige bedrijven op de industrie- en energietop, kan in zijn eentje de verandering bewerkstelligen die nodig is om de klimaatdoelen te halen. Om de transitie te maken is intensieve samenwerking nodig. Tussen industrieclusters, sectoren, overheid, bedrijfsleven en wetenschap. Want de opgave is complex; vergroenen met behoud van banen en met geen tijd te verliezen.

Aanbod

Toch is het mogelijk, was de optimistische boodschap tijdens de energie- en industrietop. En om die boodschap kracht bij te zetten deed de industrie een ‘aanbod’ aan de politiek. “Dat houdt in dat wij onze eigen emissies willen aanpakken, maar ook onze producten willen verduurzamen en een groene economie neerzetten”,  legt Marjan van Loon van Shell uit. De nieuwe samenwerkingen die daarvoor nodig zijn kunnen als vliegwiel fungeren voor verduurzaming en het ontstaan van een nieuwe duurzame economie, is de gedachte.

Lees ook: Shell streeft naar zero emissies maar investeert in fossiel

Concreet betekent het aanbod een lijst van meer dan honderd projecten variërend van de productie van groene waterstof met wind op zee tot CO2 opslag waarmee de industrie werkt aan emissiereductie en verduurzaming. En dat is hard nodig. Want het klimaatprobleem vraagt volgens het Planbureau voor de Leefomgeving om veel grotere stappen in veel kortere tijd. Zeker sinds de klimaatdoelen door de Europese Commissie zijn aangescherpt van 49 procent CO2 reductie naar 55 procent. En de bijdrage van de Nederlandse industrie daaraan blijft achter bij Europese collega’s. Uit een onderzoek van de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) bleek eerder deze week dat de grote meerderheid van de Nederlandse industrie niet bij de duurzaamste bedrijven in Europa hoort.

Lees ook: PBL: Nederland haalt CO2-doelen voor 2030 bij lange na niet

Nieuwe koers

Met dit aanbod laat de industrie weten echt werk te willen maken van de verduurzaming. Volgens Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW is het ‘aanbod’ van de industrie een voorbeeld van de nieuwe koers die het bedrijfsleven moet gaan varen. “Ons kompas moet breder. We moeten niet alleen streven naar economische groei, maar ook naar duurzaamheid en een inclusieve samenleving. Brede welvaart, dat moet ons kompas zijn.”

Lees ook: VNONCW en MKB Nederland zetten in op brede welvaart

Volgens Hans van den Berg van tata Steel voelt de industrie die druk vanuit de samenleving ook. “De verwachting dat wij die verantwoordelijkheid nemen en een voortrekkersrol nemen zijn levensgroot.” En niet alleen van buitenaf. Ook binnen het bedrijf zijn de verwachtingen bijgesteld. “Er komen mensen in de staalindustrie werken, juist omdat daar zoveel CO2 winst te halen is. Die zetten zich met hart en ziel in om het bedrijf te vergroenen.”

Vliegwiel

Volgens Thijssen wil het bedrijfsleven deze verantwoordelijkheid graag nemen. “Verduurzaming en de overgang naar klimaat neutrale en circulaire samenleving is topprioriteit.” Bovendien is het ook een kans vinden alle aanwezigen. Want de verduurzaming van de industrie kan een ‘vliegwiel’ zijn voor de verduurzaming van de hele economie en voor nieuwe banen zorgen voor toekomstige generaties. En met de Noordzee, de bestaande gasinfrastructuur en zes industriële clusters is Nederland goed gepositioneerd.

De fase van plannen maken moet nu voorbij zijn, is de boodschap. Want plannen zijn er genoeg. Het ‘aanbod’ van honderd projecten vanuit de industrie komt boven op het klimaatakkoord waarin ook al plannen voor de industrieclusters zitten. Daarnaast is duidelijk welke infrastructuur voor elektriciteit, gas, waterstof en CO2 nodig is, om de plannen voor elkaar te krijgen. De vraag is dan ook waar partijen nog op wachten.

Infrastructuur

Wie niet langer willen wachten zijn Tennet en de Gasunie. Beide infrastructuurbedrijven lieten weten van start te gaan met de uitbreiding voor de noodzakelijke infrastructuur. Zo kondigde Tennet aan te beginnen met de aanleg van elektriciteitsinfrastructuur om zes extra windparken op zee aan te sluiten op het stroomnetwerk, via de Eemshaven, de Tweede Maasvlakte en Borssele. De Gasunie start met het geschikt maken voor waterstof van een deel van de gas infrastructuur naar de grote industrieclusters.

Lees ook: Waterstof in Nederland: gasnet ombouwen en meer prijsvoordelen

“Het enig dat we moeten doen in Nederland is het gewoon doen”, zegt Thijssen. Maar gezien de omvang van de uitdaging kan de industrie dat niet alleen. Aan het ‘aanbod’ zit dan ook een wensenlijstje vast voor het nieuwe kabinet. Zoals het haast maken met de uitvoering van het klimaatakkoord en het maken van keuzes voor de energie infrastructuur. “Iedere dag dat we dat uitstellen zijn we later bij onze klimaatdoelstellingen.”

Duur

Ook moet het huidige subsidiesysteem aangepast worden vindt Thijssen. Dat is nu ingericht op het subsidiëren van die maatregelen die zo kosteneffectief mogelijk CO2 reduceren. En hoewel dit logisch klinkt, betekent dit dat Nederland kansen laat liggen. “Want sommige maatregelen en nieuwe technologieën zijn nog onwaarschijnlijk duur. Maar ze gaan ons wel enorm helpen bij hele grote CO2-reductie en het toekomstig verdienvermogen van Nederland.”

Lees ook: DSM en andere bedrijven stoppen acht miljoen euro in start-up die veevoer maakt van CO2

Om de klimaatdoelen te halen is volgens de industrie zo’n 6 miljard euro per jaar nodig. Daarmee kan de infrastructuur worden aangelegd, de industrie en alle andere sectoren worden verduurzaamd, ook in de gebouwde omgeving. Een investering die door overheid en bedrijfsleven gezamenlijk gedaan moet worden. Maar geld is geen probleem, vindt Thijssen. “Dat moet er gewoon komen. En vergeleken met de 90 miljard die jaarlijks op de rijksbegroting staat voor de zorg valt dat ontzettend mee.” En hoe je het ook wendt of keert, we zullen die kosten een keer moeten nemen. Door het nu te doen is de boodschap van de industrie, maken we ook nog kans om koploper te worden.