Van luxebed naar judomat: Auping scoort met C2C

Ze verwachtten het certificaat ‘Basic’ – de minimale onderscheiding die een bedrijf kan halen voor het cradle-to-cradle-certificeren van een product. ‘Dat het opeens Silver werd was natuurlijk fantastisch,’ zegt Douwe Dijkstra, Sustainability Program Manager bij Auping.

Anderhalf jaar heeft Auping gewerkt aan de certificering. 'We moesten van alle materialen tot op één honderdste procent nauwkeurig weten wat er in zat,' vertelt Dijkstra. Door de vele schakels in de grondstoffenketen was dat geen eenvoudige taak.

Dijkstra: 'Neem bijvoorbeeld de rollen stof die we gebruiken. Wij kopen die rollen van wevers en breiers. Die kopen garen in, dit garen wordt gemaakt uit kunststoffen. Vaak zijn de garen dan ook nog door een ander bedrijf geverfd. De kunststoffen zijn gemaakt door een groot chemiebedrijf en bij dat bedrijf moeten we zijn voor informatie over onze grondstoffen.' Er zitten dus gemakkelijk drie of vier bedrijven in de keten tussen Auping en de chemiebedrijven die de meeste grondstoffen produceren. 'En meestal zitten er dan ook nog wel een aantal extra schakels in de vorm van handelsbedrijven tussen die de producten enkel doorverkopen,' verzucht Dijkstra.

Recyclingsysteem

Het cradle-to-cradle-certificaat beoordeelt in hoeverre de materialen in een product theoretisch te recyclen zijn. Het cradle-to-cradle-certificaat verplicht bedrijven echter niet om hun producten ook daadwerkelijk te gaan recyclen. Toch besloot Auping actie te ondernemen en zette het bedrijf een uitgebreid recyclingsysteem voor oude matrassen op. Dat is ook hard nodig. 'Alleen al in Nederland wordt er per jaar 18 miljoen kilogram aan oude matrassen afgedankt en verbrand,' aldus Dijkstra. Het Auping Take Back System (ATBS) wil deze vorm van materiaalvernietiging aanpakken.

Het werkt simpel. Als een klant een nieuw Auping-matras bestelt, kan voor een meerprijs van tien euro het oude matras worden afgevoerd. Dit oude matras gaat dan via de dealer die het nieuwe matras leverde naar Auping. Het bedrijf verzamelt oude matrassen die weer worden afgevoerd naar een recyclebedrijf.

'Voor klanten is het gemak de eerste motivatie om gebruik te maken van het ATBS,' zegt Dijkstra, 'ze hoeven dan niet met zo'n groot en zwaar ding naar het grofvuil. Daarnaast vinden milieubewuste klanten het prettig dat er iets nuttigs gedaan wordt met hun oude matras.'

Weerstand

Het opstarten van het ATBS was nog lastig. Dijkstra: 'We ondervonden weerstand van de dealers. Die zitten niet te springen om extra werk dat niet iets oplevert. Wij proberen de dealers dan uit te leggen dat het ATBS ook een service is die voor hen commercieel interessant is.'

Het systeem, ingevoerd halverwege 2011, boekte vorig jaar voorzichtig succes. Bij 5 tot 8 procent van de verkopen kwam een oud matras terug voor recycling. Dat percentage liep op tot 30 procent toen in er november en december 2012 een actie liep waarbij klanten korting kregen op een nieuw matras als ze de oude inleverden. 'Eigenlijk zouden we veel vaker kortingen willen koppelen aan het inleveren van oude producten.' Zegt Dijkstra, 'Maar dan moeten we wel systemen opzetten voor het recyclen van al die producten, zoals we dat nu alleen voor matrassen hebben.'

Recycling en downcycling

80 tot 90 procent van de materialen van oude matrassen kan worden gerecycled. 'Maar,' zegt Dijkstra, 'er wordt vaak gepraat over recycling waar het eigenlijk downcycling betreft. Ook als het materiaal in een laagwaardigere toepassing wordt gebruikt, noemen we het recycling.' Downcycling wil zeggen dat onderdelen van het product in een laagwaardige vorm terugkeren na recycling, totdat ze uiteindelijk alsnog in de vuilverbrander belanden.

Dat lijkt op greenwashing, maar soms is er geen andere keuze. Ook de matrassen van Auping bevatten materialen waarvoor downcycling de enige optie is. Zo geeft het schuim veerkracht aan de matrassen, maar verliest die veerkracht bij veroudering. Het is dus niet mogelijk om gerecycled schuim weer te gebruiken in een nieuw matras. In plaats daarvan wordt het schuim meestal verwerkt in tapijt of judomatten.

De metalen veren die in de matrassen zitten lenen zich wél uitstekend voor volwaardige recycling. Maar ook hier is het oppassen. De springveren mogen niet bij het oude ijzer belanden. Zolang ze netjes samen met andere veren worden omgesmolten, blijft de kwaliteit behouden en kunnen er weer nieuwe veren van worden gemaakt.

Nieuw ontwerp, nieuwe materialen

Matrasschuim zal waarschijnlijk nooit 100 procent recyclebaar worden. Moeten we de volledig recyclebare matras dus maar vergeten? Natuurlijk niet. Het is gewoon zaak om het concept 'matras' opnieuw uit te vinden: om een nieuw matras gemaakt van nieuwe, recyclebare materialen te ontwerpen. 'Dat zijn natuurlijk langdurige projecten,' zegt Dijkstra. 'Op het moment zijn we bezig met de ontwikkeling van een nieuw, veel beter recyclebare matras. De bedoeling is om over twee jaar een nieuw matras te hebben.'

Dat matras moet dan de Gold-certificering halen. Dat is ambitieus. ‘De cradle-to-cradle-eisen worden steeds scherper. Het wordt dus zeker nog heel lastig.' Toch is Dijkstra positief. 'Het basisidee is goed. We gaan voor goud.'

Foto: Auping