Komt groene stroom voor Chemelot straks uit Rotterdam?

Dat bleek bij het seminar Brightsite Connaction Event, waar de kickstart werd gegeven voor alle plannen die van Chemelot in 2050 de schoonste chemiesite van Europa moeten maken. In de zogeheten Brightsite Transition Outlook van het gelijknamige kennisinstituut, waarin naast Chemelot ook Sitech, TNO en de Universiteit Maastricht samenwerken, staan de oplossingen die nodig zijn om de klimaatdoelen te halen.

Lees hier hoe Chemelot zijn 60 fabrieken in 28 jaar wil verduurzamen

Domper voor elektrificatie

Een belangrijke maatregel om straks geen CO2 meer uit te stoten is elektrificatie. Aardgas voor verwarming en verhitting moet vervangen worden door groene stroom. Dat kan al 40 procent CO2-besparing opleveren. Daarnaast zou het kraken van nafta, een belangrijke grondstof voor kunststof, geëlektrificeerd moeten worden. SABIC is samen met andere chemische bedrijven bezig zo’n installatie te ontwikkelen. Dat zou een besparing van 1,6 megaton van de vorig jaar uitgestoten 5,2 megaton CO2 kunnen opleveren. Voor deze transities is de komende jaren veel extra stroom nodig. De aankondiging van Tennet dat het stroomnet vol zit en dat er in Limburg voorlopig geen nieuwe bedrijven worden aangesloten, betekent dan ook een enorme domper. “Dat is een crisis van de eerste orde, omdat elektrificatie een belangrijk onderdeel is van de strategie die we volgen”, zei directeur Loek Radix van Chemelot tijdens het seminar. “We zagen het wel aankomen, maar dat het zo abrupt zou gebeuren en dat de zaak helemaal op slot gegooid zou worden, hadden we niet verwacht. De eerste twee jaar hebben we hier nog geen last van, maar daarna kan het echt gaan knellen.”

Hulp uit haven van Rotterdam

Volgens Radix zet dit de klimaatambities onder druk. Chemelot rekende op de snelle aanleg van een nieuwe hoogspanningsleiding met 380kV station in Graetheide, maar dat staat in het investeringsprogramma van Tennet pas in 2030 of 2032 gepland. "Dat is veel te laat. Wij hadden hem graag in 2028 gehad, want dan beginnen we aan de grenzen van onze capaciteit te komen”, zei Radix. Het Havenbedrijf Rotterdam denkt die 380kV-leiding al in 2026 aan te kunnen bieden aan Chemelot. Die is namelijk onderdeel van de Delta Corridor, een bundel van vier pijpleidingen tussen de Rotterdamse haven, Chemelot en het Duitse Rijnland. Daar gaat onder meer groene waterstof, propeen en LPG doorheen naar Limburg en kan afgevangen CO2 vanuit Chemelot door terug voor opslag onder de Noordzee. "Daar kan ook een 380kv leiding bij liggen”, vertelde CEO Allard Castelein van het havenbedrijf. Of dat lukt hangt mede van het ministerie van EZK af. "De Delta Corridor staat hoog op de prioriteitenlijst, 2026 is nog steeds de streefdatum daarvoor. Of die 380kV-leiding daar een onderdeel van is, daar kunnen we altijd over praten”, zei Focco Vijselaar, directeur-generaal bedrijfsleven en innovatie van het ministerie. Sowieso moeten dit soort projecten via het investeringsplan van Tennet lopen.

Verduurzamen niet zo complex

Chemelot kon het afgelopen jaar positieve cijfers melden in zijn milieujaarverslag, waaronder een CO2-besparing van 7 procent ten opzichte van 1990. Om de klimaatdoelen in 2050 te halen hoeven niet alle 60 fabrieken op de site verduurzaamd te worden. Het grote voordeel van Chemelot is namelijk dat het één systeem is van fabrieken is die met elkaar verbonden zijn op gebied van energie en grondstoffenstromen. “Onze problemen zijn niet zo complex. We moeten het systeem verduurzamen. We hoeven maar twee dingen te doen. Onze grondstoffen verduurzamen en elektrificeren. Klaar. Maar daarvoor moet die 380kV leiding absoluut komen”, zegt Radix.

Groene producten

Chemelot loopt qua milieuprestaties voorop in de sector. In het recente rapport van Milieudefensie over de klimaatplannen van 29 grote, vervuilende bedrijven, komt alleen Chemelot-fabriek DSM voor, en dan nog als een van de beter presterende bedrijven. Uit het onderzoek blijkt dat bedrijven tekortschieten in hun plannen omdat ze vooral kijken naar hun eigen uitstoot en niet naar die van hun producten, de zogeheten scope 3. Chemelot kijkt daar nadrukkelijk wel naar, door circulair te worden en bijvoorbeeld groene olie voor nafta te maken door kunststofafval te recyclen tot pyrolyse-olie. "Zo kunnen wij onze klanten helpen vergroenen. Als wij in de basischemie groene producten leveren dan worden de dashboards van Mercedes, de truitjes van C&A en de gymschoenen eerder groen”, stelde directeur Arnold Stokking van Brightsite.

Miljarden steun

Om dat alles mogelijk te maken moet allerlei wet- en regelgeving aangepast worden op landelijk en EU-niveau, bijvoorbeeld om afvalstoffen te mogen gebruiken als grondstoffen. Ook moeten bedrijven meer gestimuleerd of beloond worden als ze bijvoorbeeld biomassa of gerecycled plastic in plaats van olie gebruiken. “SABIC bouwt hiervoor een fabriek op Chemelot, maar krijgt er niets voor terug”, aldus Stokking. Volgens secretaris-generaal Vijselaar van EKZ komen hiervoor de komende jaren miljarden subsidie en steunmaatregelen voor het bedrijfsleven beschikbaar. "Zo komen er al honderden miljoen los uit het Groeifonds, die een groene chemie mogelijk moeten maken”, aldus Vijselaar.