Na jaren van matige regenval kampt Mexico al enige tijd met extreme droogte. Bijna heel het land staat sinds oktober van vorig jaar droog. Tot overmaat van ramp heeft ’s lands grootste waterreservoir het laagste niveau ooit bereikt. Dat heeft al geleid tot drastische maatregelen, zoals het verlagen van de waterdruk op kranen.
Mexicaanse boeren voelen als geen ander de gevolgen van die aanhoudende droogte. Naar verwachting loopt de oogst van suikerriet door de waterschaarste met 10 procent terug. Wanhopig vragen de boeren daarom de Mexicaanse overheid om hulp. Hun verzoek is opmerkelijk: ze willen dat het kunstmatig gaat regenen. Nu wil de overheid gaan beginnen met ‘cloud seeding’: het toevoegen van deeltjes aan wolken om neerslag te stimuleren.
Verschillende soorten geo-engineering
Het ingrijpen in natuurlijke systemen met als doel om klimaatrampen te voorkomen wordt ‘geo-engineering’ genoemd. Waar de één zulk ingrijpen noodzakelijk vindt, is de ander nog terughoudend. “Voorheen dacht ik dat geo-engineering te riskant was,” zegt bijvoorbeeld klimaatwetenschapper Chris Field. “Maar de trage voortgang van het terugdringen van onze CO2-uitstoot heeft de motivatie versterkt om zulke technieken beter te onderzoeken.”
Kunstmatige regen is slechts één toepassing van geo-engineering. Andere toepassingen zijn het reflecteren van zonlicht en het afvangen van CO2 uit de lucht. Daarmee kunnen fenomenen die bijdragen aan klimaatverandering worden verzacht. Change Inc. schreef over al deze drie methodes. Hieronder een overzicht.
Enthousiasme voor geo-engineering niet breed gedeeld
Geo-engineering is niet onomstreden. Niet iedereen is het erover eens dat morrelen aan het klimaat vanuit ethisch perspectief de juiste keuze is. Zo denken veel mensen dat je met geo-engineering slechts aan symptoombestrijding doet en daarmee mensen en overheden niet stimuleert om duurzamer gedrag te vertonen. Of zoals klimaatwetenschapper Claudia Wieners het onlangs verwoordde in een toespraak: “het is net paracetamol voor de koorts.”
Maar ook de technologische effectiviteit van geo-engineering wordt betwist. Naar aanleiding van de noodkreet van Mexicaanse boeren zeggen wetenschappers bijvoorbeeld dat het niet bewezen is dat cloud seeding altijd tot meer neerslag leidt. “Het is mogelijk om een wolk te bewerken,” zegt wolkenexpert Fernando García, “maar ik weet niet of dat tot meer neerslag leidt of juist tot minder.” Ook in het geval van andere toepassingen vragen wetenschappers zich af of ze wel voldoende effectief zijn. Ze pleiten er daarom voor dat geo-engineering nooit in isolatie mag worden onderzocht, en altijd gepaard moet gaan met het terugdringen van de CO2-uitstoot.
Make it rain
Hardnekkige droogte kent maar één remedie: water. Wetenschappers experimenteren met verschillende manieren om regenval te stimuleren als die van nature ontoereikend is. Cloud seeding is dus één van die manieren. Chemische deeltjes, zoals zilverjodide, worden als het ware geïnjecteerd in wolken, die zich hechten aan waterdruppels. Door de deeltjes worden de druppels te zwaar en vallen dan als regen uit de lucht. Maar er bestaan ook andere innovaties, zoals het verspreiden van waternevel via windmolens om wolken te creëren. Of het bouwen van kunstmatige bergen om regenval aan te wakkeren.
Lees hier hoe kunstmatige regen kan worden gemaakt:
- Windmolens maken wolken om droogte tegen te gaan
- China’s oplossing tegen droogte: zelf regen maken
- Kunstmatige berg moet het in de Emiraten laten regenen
Reflectie van de zon
Een directe manier om de opwarming van de aarde tegen te gaan, is door inkomend zonlicht te weerkaatsen. Ook daarvoor ontwikkelen wetenschappers verschillende technieken. Een voorbeeld is het plaatsen van grote spiegels – op het aardoppervlak of zelfs in de ruimte – die het zonlicht terugkaatsen. Een nog opmerkelijkere techniek is het spuiten van gasvormig zwavelzuur in de stratosfeer. Dat blijft aan wolken plakken waardoor die minder zon door kunnen laten.
Lees meer over het reflecteren van zonlicht:
- Geo-engineering goed voor de economie van arme landen
- Kunnen we klimaatverandering tegengaan door de atmosfeer te veranderen?
- Zonlicht weerkaatsen met een grote spiegel, helpt dat tegen klimaatverandering?
CO2 uit de lucht zuigen
Tot slot, een technologie die stevig in trek is: Direct Air Capture (DAC), ofwel het onttrekken van CO2 uit de atmosfeer. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) heeft al aangegeven dat zulke technologieën essentieel zijn om de klimaatdoelen van Parijs te halen. DAC werkt door afgezogen lucht door een vloeistof te laten gaan die het CO2 eruit filtert. Er bestaan tegenwoordig zelfs gigantische muren met ventilatoren die duizenden tonnen CO2 uit de lucht kunnen zuigen.
Lees hier hoe CO2 kan worden afgevangen:
Change Roundtable: Technologische of sociale innovatie (dinsdag 4 juli 2023)
Veel bedrijven zetten in op technologische innovatie om maatschappelijke problemen op te lossen. Het vertrouwen hierin wordt ook wel techno-optisme genoemd. Zijn technologische innovaties inderdaad de oplossing? Of moet er meer gekeken worden naar sociale innovatie. Onderzoek toont dat innovatiesucces voor een groot deel bepaald wordt door sociale innovatie. Maar hoe kunnen bedrijven zorgen voor gedragsverandering?
De roundtable is zowel live op locatie Westbeat te volgen als via livestream.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
