De voetafdruk van bitcoins, NFT en andere cryptomunten is heel groot. Kan het ook anders?

Het nieuwste record voor de bekendste cryptomunt, bitcoin, hangt vermoedelijk samen met de opkomst van Non Fungible Tokens of NFT's. Deze NFT's (hier een Engelstalige uitleg wat een NFT is) worden gebruikt om (digitale) kunstwerken te kopen. Hoewel een kunstwerk op het internet in principe oneindig kopieerbaar is, geeft een NFT een soort controleerbare eigendomsakte.

Gigantisch energiegebruik

Hoewel de bitcoin door sommigen wordt onthaald als de toekomst van geld en een manier om onafhankelijk te zijn van banken, is er ook een schaduwzijde. Het energieverbruik van de infrastructuur rond de digitale munt is gigantisch, en blijft groeien. De belangrijkste oorzaak van dit energieverbruik is het ‘minen’ van de munten. Hierbij voeren computers ingewikkelde berekeningen uit om nieuwe bitcoins te maken. Tegelijkertijd vormen de berekeningen de validaties van betalingen die je met bitcoins doet. Aangezien er een eindig aantal bitcoins is, worden de berekeningen steeds ingewikkelder en kosten ze dus meer energie.

Lees ook: Deze bedrijven betalen met een circulaire, duurzame munt

Volgens de Nederlandse website Digiconomist is het energieverbruik van de bitcoin inmiddels even groot als dat van heel Finland. De CO2-voetafdruk is volgens een grove schatting even groot als van Equador. Dat komt doordat de datacentra waar het gros van de berekeningen plaatsvindt vaak draaien op grijze stroom, bijvoorbeeld uit kolencentrales. Maar zelfs als de datacenters op groene stroom draaien, vinden critici het onverantwoord dat de energievraag zo groot is; die groene stroom kan immers ook voor andere doelen worden gebruikt. Als financieel systeem is het heel inefficiënt; er kunnen 500.000 VISA-betalingen worden gedaan met de energie die 1 bitcointransactie kost.

Kan het ook anders?

De kritiek op de voetafdruk van cryptomunten is niet nieuw, en zwelt bij deze nieuwste hype weer aan. Beeple, de artiest die voor 69 miljoen in NFT's een kunstwerk verkocht, zegt dat hij zijn werk voortaan klimaatneutraal zal verkopen. Dat doet hij door te investeren in duurzame energie, bosbeheer en technologie om CO2 uit de lucht te halen.

Er zijn alternatieve, obscure cryptomunten die duurzaam gedrag willen stimuleren. Blockchain, de techniek die ten grondslag ligt aan cryptomunten, kun je gebruiken om allerlei dingen te regelen en stimuleren. Er zijn cryptomunten die gebruik van zonne-energie stimuleren, munten die hun stroombehoefte uit waterkracht halen, of geldsoorten die gebruikt worden voor bodemverbetering. Dit zijn echter allemaal kleine projecten, die daardoor per definitie minder impact maken dan de bitcoin.

Lees ook: Een ecovriendelijke cryptomunt van Nederlandse komaf

Hoe populairder, hoe groter de voetafdruk

Andere cryptomunten die minder geld waard zijn of een andere manier hebben om transacties te valideren, verbruiken dus minder stroom. Dat verschil is groot: Ethereum (de munt die ten grondslag ligt aan de NFT) vraagt bijvoorbeeld een derde van de elektriciteit die bitcoin vraagt en per transactie zijn de kosten zelfs tien keer lager. Maar nu deze munt populairder wordt door de opkomst van NFT's, zal de voetafdruk groeien.

Om de uitstoot van blockchain-systemen structureel lager te maken, is echter een verandering nodig in de structuur. De manier om munten te ‘minen’ moet anders. Wetenschappers, programmeurs en ondernemers breken zich het hoofd over alternatieven, die technisch gezien wel mogelijk lijken. Ze worden echter nog niet geïmplementeerd. Totdat zo'n nieuw miningsysteem het oude vervangt, lijken datacenters op groene stroom en compensatie voor gebruik van grijze stroom de beste opties om de voetafdruk van het luctratieve digitale goud binnen te perken te houden.