Niet dezelfde leiders blijven rondpompen

Wie nog twijfelde aan de versnelling van de transitie kwam afgelopen week weer bedrogen uit. Het baanbrekende akkoord over biodiversiteit in Montreal zal voortaan in een adem worden genoemd met het klimaatakkoord van Parijs. In beide gevallen ‘too little too late’, maar wie dat blijft zeggen houdt eeuwig het glas halfvol. In dezelfde week kregen de duurzame aandeelhouders van Follow This steun van grootvermogende institutionele beleggers om CO2-reductie sneller af te dwingen. En werd bekend dat EU-burgers zelf moeten gaan betalen voor de uitstoot van hun huizen en auto’s.

De wereld verandert sneller richting groen en daarmee veranderen ook de verdienmodellen en verschuiven de belangen. Het spelletje ‘blijven vooruitschuiven’ lijkt verleden tijd, het spelletje ‘afschuiven’ is al helemaal van de kaart geveegd. Niet gek dat dit soort tijden om andere leiders vraagt, met andere achtergronden, diploma’s en vaardigheden dan we tot nu toe gewend waren. Het is meer dan een geruisloze generatiewisseling van de wacht, de wereld wordt voor een groot deel op zijn kop gezet, ook bovenaan de piramide. Maar durven ze in de boardrooms, waar ze allemaal naar elkaar kijken, ook het risico aan om CEO’s die niet uit het geijkte rijtje komen aan te stellen?

De voetbalwereld nota bene gaf onlangs het goede voorbeeld. En de lof komt wereldkampioen Argentinië toe, dat het aandurfde de relatief onbekende Lionel Scaloni als coach aan te stellen. Ik las prachtige portretten van hem in The Guardian, de Volkskrant en op LifeBogger. Scaloni is geen doorgesnoven narcist. Ook geen type leider dat er vooral voor zichzelf staat, om met het oog op een verdere carrière blindelings te doen wat alleen hemzelf verder helpt. Ook geen schreeuwende gek die zich wijs heeft laten maken dat je je zo moet gedragen omdat je topsport bedrijft. Scaloni is eerder van het model: leef met vlag en wimpel, maar hou het simpel. The Guardian schrijft: ‘The man who took charge after failure and skillfully forged a group now among the World Cup favourites, a process he outlines with a clarity and normality which helps explain how he succeeded.’

Scaloni won vorig jaar de Coppa America en werd onlangs wereldkampioen. En giga-prestatie voor de man die bij zijn aanstelling in 2018 door niemand minder dan Maradona eigenlijk werd kalltgestellt: ‘Hij is een geweldige jongen, maar hij kan niet eens het verkeer regelen. Hoe kun je het nationale elftal aan Scaloni geven? Zijn we allemaal gek? Het is veel te groot voor hem.’ En ook de voetballende intellectueel uit het Argentijnse team dat in 1986 wereldkampioen werd, Jorge Valdano, had sterke bedenkingen, schrijft de Volkskrant. Hij had het over ‘een talentcrisis; een gebrek aan leiderschap bij de Argentijnse ploeg. ‘Er zijn zoveel dingen mis. Zelfs een genie kan dat niet goedmaken.’

Scaloni zelf noemt zichzelf een ‘simpele boer’ die de scepsis overwon. Zijn nog altijd beste vriend kent hij uit zijn jeugd in het agrarische dorpje Putajo (Santa Fe). Zijn vrouw Elisa, met wie hij al 15 jaar samen is, adviseerde hem een coachingscursus te volgen. Vader Angel, boer en oud-voetballer, die hem met de vrachtwagen naar de training reed, zal hij nooit vergeten. Ook zijn levensles niet: ‘nooit je hoofd laten hangen. Nooit tegen iemand ingaan, altijd positief doorgaan.’ Scaloni selecteerde zijn spelers op mentaliteit, begreep dat Messi groter is dan hij als coach en had nog een eigenschap, die leiders vaak missen: hij is niet van het zenden alleen, maar kan ook goed luisteren. Kies in transitietijd je leiders uit onverwachte hoek, het succes kan al even onverwacht groot zijn.’