“De prijs van een pil ligt in Nederland nu vaak onder de prijs van een pakje kauwgom”, zegt Brigit van Soest-Segers. Doordat het hele systeem is gericht op de laagste prijzen, zijn mensen en het milieu soms de pineut. Het werkt geneesmiddelentekorten maar ook verspilling en vervuiling in de hand.
“Natuurlijk is het goed om op de kosten van zorg te letten, maar dat moet niet ten koste gaan van de langetermijneffecten op ons milieu en onze gezondheid. We leggen op deze manier het prijskaartje bij de generatie die na ons komt.” Zij ziet duurzaamheid daarom als een belangrijke aanjager voor verandering in de zorg. Dat vraagt een gezamenlijke aanpak. Als programmamanager Coalitie Duurzame Farmacie wil zij de samenwerking in de geneesmiddelensector versterken en partijen helpen om over hun eigen schaduw heen te stappen.
Van Soest-Segers reageerde op de vacature vanwege de maatschappelijke impact die ze daarmee kan maken. Toen ze zich ging inlezen viel ze van de ene verbazing in de ander. Aan de ene kant ziet ze dat de sector "al flink aan de slag is" met duurzaamheid, maar aan de andere kant blijven de maatschappelijke uitdagingen groot.
“Zo heeft een tweejarig kind in bepaalde regio's in India 50 procent kans om te overlijden aan een milde infectie vanwege resistentie tegen antibiotica”, zegt Van Soest-Segers. Dat komt door onzorgvuldig gebruik van antibiotica en afvalstromen die vanuit lokale fabrieken en ziekenhuizen in het oppervlaktewater terechtkomen.
Deze medicijnresten in het water leveren “resistente genen” en resistente bacteriën op waardoor deze niet meer doodgaan als je ze bestrijdt met antibiotica. Als bacteriën en andere micro-organismen resistent worden voor antibiotica en andere antimicrobiële middelen is dat een ramp. “Dan kun je bijna geen operaties meer doen, want bij alle operaties maak je er gebruik van om infecties te voorkomen”, weet Van Soest-Segers. Het maakt bijvoorbeeld keizersneden, orgaantransplantaties en de behandeling van kanker onmogelijk. Deze antimicrobiële resistentie is niet alleen een probleem voor India. Ook in Europa is het een groeiend probleem.
Volgens de World Health Organization vormen resistentie tegen antibiotica en de klimaatcrisis de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid en voedselveiligheid. Van Soest-Segers wil de maatschappelijke en milieu-uitdagingen voor de geneesmiddelensector aanpakken. “Geneesmiddelen zijn onmisbaar, net als een schoon milieu.”
Wat zou jij het liefst zo snel mogelijk veranderen aan het systeem?
“De perverse financiële prikkels doordat het systeem gericht is op logistiek en volume in plaats van zorg op maat. Daarnaast denk ik aan de noodzakelijke investeringen die gedaan moeten worden ten behoeve van ons milieu. Zoals het gebruik van plaszakken om röntgencontrastmiddelen op te vangen of voor het zuiveren van afvalwater bij ziekenhuizen en zorginstellingen.
Als programmanager van de Coalitie Duurzame Farmacie kijk ik naar de voetafdruk van verschillende stadia van medicijnen: ontwikkeling, productie, distributie, gebruik en afval. En vooral hoe dit duurzamer kan, ondanks alle beperkingen die er zijn. Want om de veiligheid en kwaliteit te waarborgen is de geneesmiddelensector een van de strengst gereguleerde markten die er bestaat. Bovendien is de sector sterk internationaal georiënteerd wat ons handelingsperspectief vanuit Nederland soms complex maakt.”
Wat is de beste manier om verandering teweeg te brengen?
“Alle partijen in de keten betrekken en gezamenlijk vanuit een groene bril kijken wat elke partij kan bijdragen. Dat vraagt er soms om dat je over je eigen belangen heen stapt om een groter doel te bereiken. Maar door deze aanpak is het minder bedreigend voor partijen om mee te doen, omdat iedereen immers iets doet.”
Wat kenmerkt jouw leiderschapsstijl?
“Ik ben gewend om door een holistische bril naar de wereld te kijken. Zo ben ik er oprecht verbaasd over hoe het systeem nu georganiseerd is. Daardoor ben ik intrinsiek gemotiveerd om hier iets aan te doen. Hoe kan het bijvoorbeeld zijn dat zoiets essentieels als een geneesmiddel wordt verspild?
Ook is het belangrijk om lef te hebben, niet bang te zijn om transparant en zichtbaar te zijn, creatief te kunnen denken en kansen te zien. Als route A niet lukt, dan probeer je route B. En het is belangrijk om een betrouwbare partner te zijn waarmee men graag wil samenwerken. Mijn vader was watergraaf en voorzitter van de Unie van Waterschappen. In de ketenaanpak medicijnresten uit water van het ministerie van Infrastructuur en Water komen de water- en de zorgwereld samen. Omdat ik de twee werelden ken, kan ik ze met elkaar verbinden.”
Today’s Changemakers
Iedere dag zijn Changemakers bezig met de verandering van morgen. Iedere week portretteert Change Inc. drie van hen als Today’s Changemaker. Dit zijn ondernemers waarbij nieuw leiderschap, duurzaamheid en een betere economie samenkomen. Lees volgende week hoe apotheker Piter Oosterhof een oplossing vindt voor verspilling van geneesmiddelen en hoe jurist Katrin Schepp artsen en ernstig-zieke patiënten helpt toegang te krijgen tot medicijninnovaties uit andere landen. Brigit van Soest-Segers is te gast in de podcast.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
