Wat maakt de financiële sector waar van zijn duurzame ambities?

Twee jaar terug ondertekende een groot deel van de Nederlandse financiële sector een klimaatcommitment. Daarmee committeerden financiële instellingen zich aan het terugdringen van de uitstoot van CO2. Samen beheren de aangesloten financiële partijen een vermogen van zo'n 3.000 miljard euro. Dat is ruim 3,5 keer zoveel geld als Nederland in één jaar (2020) verdient. Kortom, met zo'n vermogen valt wel een deuk in een pakje boter te slaan.

Voortgang financiële sector

Onlangs kwam de eerste voortgangsrapportage uit. In een webinar van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord werden de ontwikkelingen besproken. “Het commitment is uniek in Europa”, zegt Femke de Vries. De Vries is voorzitter van de Commissie Financiële Sector Klimaatcommitment. Die commissie is in het leven geroepen om de voortgang in de gaten te houden. Zij is positief: 89 procent van de financiële instellingen bracht het CO2-gehalte van een deel van de financieringen en beleggingen in kaart. Daarnaast stelde 51 procent van de ondertekenaars al actieplannen op om bij te dragen aan het Klimaatakkoord van Parijs.

Rapporteren over CO2-gehalte

Rens van Tilburg van Sustainable Finance Lab heeft het voortgangsrapport ook gelezen. Hij benoemt een aantal pijnpunten. Tijdens het webinar gaat het er steeds over dat bijna 90 procent van de instellingen rapporteert. “Maar eigenlijk is het 90 procent rapporteert iets”, aldus Van Tilburg. Daarmee benadrukt hij de grote verschillen tussen financiële instellingen nogmaals.

De verschillen ontstaan onder andere doordat zij zelf mogen bepalen wat zij als relevant zien. Vervolgens rapporteert een minderheid de CO2-uitstoot van al deze zelfbenoemde relevante onderdelen. Zo is er een financiële instelling die over 94 procent van de portefeuille rapporteert, maar zijn er ook partijen die op minder dan 20 procent uitkomen.

Wat ook opvalt is dat staatsobligaties, private equity en vastgoed minder vaak onderdeel uitmaken van de CO2-rapportage. ‘Veel instellingen vinden deze activaklassen (nog) niet relevant door gebrek aan data en meetmethoden’, zo staat in het rapport. Tegelijkertijd zijn er ook instellingen die deze klassen wel als relevant bestempelen en hier zelfs over rapporteren. Uit die rapportages blijkt dat juist die onderdelen een grote bijdrage leveren aan het totale CO2-gehalte. Daarover rapporteren kan dus blijkbaar wel én heeft invloed op de totaalscore.

Kortom, er valt te twisten of doel 1 naar behoren gehaald is: in 2021 publiekelijk rapporteren over het CO2-gehalte van investeringen. Ja, velen rapporteren. Maar het complete CO2-gehalte van een financiële instelling is in de meeste gevallen nog niet zichtbaar. Daarom pleit Van Tilburg voor duidelijkheid en overeenstemming over wat als relevant geldt.

Actieplannen

Eind 2022 zouden financiële instellingen hun reductiedoelen presenteren. Sommige zijn daar nu al mee begonnen. Dat is natuurlijk goed nieuws. Van Tilburg heeft daar ook wel iets op aan te merken. Wat wordt er bedoeld met een actieplan? Hij hoopt dat dat duidelijk wordt. Ook hoopt hij dat er meer aandacht komt voor duurzame kennis van bestuursleden bij financiële instellingen. Hij merkt dat bedrijven vaak veranderen nadat er een bestuurslid is aangenomen met “verstand van groene zaken”. Dat is nu niet opgenomen in de doelen.

Moeilijk te vergelijken

Financiële instellingen gebruiken niet alleen verschillende data, maar ook verschillende meetmethoden om tot hun CO2-voetafdruk te komen. Daarom zijn uitkomsten lastig te vergelijken. Maar een oplossing is onderweg. Zo verwijst de Commissie Financiële Sector Klimaatcommitment in een begeleidende brief naar de gemeenschappelijke standaarden en meetmethoden waar instellingen in nationaal en internationaal verband aan werken. ‘Goede voorbeelden worden onderling gedeeld om transparantie over het CO2-gehalte van instellingen te bevorderen.’

“Met alleen transparantie kom je er niet”, benadrukt Van Tilburg. Ook actie is nodig. Zo verwijst hij naar een recent rapport waarin de Europese Centrale Bank “buitengewoon kritisch” is over de klimaatrisico’s die de grote Europese banken lopen. De ECB kan banken dwingen extra kapitaal aan te houden vanuit het argument dat zij hun risico’s niet op orde hebben. Toch houdt de ECB het bij woorden. Van Tilburg vindt het tijd om een stap verder te zetten. “Neem nou die kapitaaleisen. Uiteindelijk is dat wat banken echt beweegt. Daar moet je aan gaan draaien als je die sector echt in beweging wil krijgen.”

Een groene toekomst?

Ondanks de kritiek op de sector in het algemeen en de Nederlandse financiële instellingen in het bijzonder doet Nederland het in vergelijking met andere landen best goed. Desondanks ziet De Vries als voorzitter van de Commissie Financiële Sector Klimaatcommitment ook verbeterkansen. “Het kan ongetwijfeld nog ambitieuzer", zegt zij. Ook haar vallen de grote verschillen tussen financiële instellingen onderling op. Zij sluit niet uit dat haar commissie lichte dwang gaat uitoefenen op de achterblijvers. Toch is zij over het algemeen positief. “Ik merk dat er een enorme motivatie is bij de sector om bij te dragen aan de doelen van het klimaatakkoord.”