Mens en milieu niet langer bijzaak door coronacrisis

Covid-19 legde veel landen grotendeels stil. Een heleboel bedrijven vroegen noodsteun aan. En hoewel landen nu weer opstarten is de coronacrisis nog niet voorbij. Zo loopt het aantal besmettingen in Nederland weer op.

Men verwacht dat we de economische consequenties van de coronacrisis nog jaren zullen voelen. Voor overheden, beleggers en andere betrokkenen toont de coronacrisis dat een sociale kwestie zoals een pandemie grote gevolgen kan hebben voor de economie en de schulden van bedrijven en landen. Het vergroot het geloof in sociale zekerheden, zoals een sociaal vangnet en een goed zorgsysteem.

Opmars van de S

“Ik denk dat we de afgelopen maanden een opmars hebben gezien voor de S in ESG”, zegt Willem Hettinga, senior responsible investment specialist bij APG Asset Management in een webinar van Environmental Finance. De afkorting ESG valt vaak in de investeerderswereld. Het staat voor: environmental, social, governance. Dat zijn thema’s waarop investeerders beleggingen beoordelen, waarbij zij kijken naar hoe bestuurders een bedrijf of land besturen en wat de impact is op sociale thema’s en het milieu. Het besef groeit dat de manier waarop bestuurders omgaan met mens en milieu financiële gevolgen heeft. Ook transparantie, wat valt onder het kopje governance, is van belang.

In januari schatte het World Economic Forum’s 2020 Global Risks Report de risico’s voor en impact van een pandemie nog laag in. Daar wijst kredietbeoordelaar Moody’s op in het rapport ‘Coronavirus pandemic will sharpen focus on ESG risks, with increased relevance to credit’. Nu de Covid-19 pandemie zoveel negatieve economische gevolgen heeft, verwacht de kredietbeoordelaar dat ook de aandacht voor andere risico’s toeneemt. Risico’s waarvan de impact veel hoger werd ingeschat door het World Economic Forum, zoals het falen van overheden om adequate klimaatactie te ondernemen.

Download het Moody's-rapport

Coronacrisis als katalysator

De aandacht van beleggers, overheden en bedrijven voor milieuproblemen en sociale onderwerpen als klimaatverandering en mensenrechtenschendingen nam al toe, maar komt door covid-19 in een stroomversnelling, verwacht Moody’s. Vanwege hun ervaring met de ontwrichtende gevolgen van de coronacrisis zullen landen en bedrijven zich beter willen voorbereiden op andere risico’s.

‘De mogelijke gevolgen van het niet handelen op basis van significante ESG-risico’s zijn krachtig geïllustreerd tijdens de huidige pandemie’, schrijft Moody’s in het rapport. Ook toonde de coronacrisis het belang van goed bestuur en sterke sociale structuren aan. Covid-19 heeft minder ontwrichtende gevolgen voor bedrijven en landen waar deze zaken relatief goed zijn geregeld.

'Het beheer van ESG-risico's zal invloed hebben op hoe bedrijven en overheden uit de crisis komen'

‘Investeerders erkennen dat financiële factoren zoals marges, ‘leverage’ en liquiditeit bepaalden hoe kwetsbaar uitgevers van obligaties (red. overheden en bedrijven) de crisis ingingen, het beheer van ESG-risico's zal van invloed zijn hoe ze vervolgens uit een dergelijke crisis komen.’

Om die reden verwacht de kredietbeoordelaar dat overheden, bedrijven en beleggers meer belang hechten aan investeringen in de gezondheidszorg en het aanpakken van economische ongelijkheid. ‘Dat zal waarschijnlijk één van de blijvende erfenissen van de pandemie zijn.’ Ook verwacht Moody’s dat de trend doorzet dat bedrijven niet alleen hun aandeelhouders, maar ook de maatschappij als belangrijke stakeholder zien.

Een grotere focus op de sociale impact door beleggers, bedrijven en overheden komt wellicht goed van pas. Zo waarschuwde analist Catherine McCabe van de Canadese vermogensbeheerder BMO Global Asset Management in Het Financieele Dagblad dat door de coronacrisis het risico op moderne slavernij in sommige regio's en sectoren flink is toegenomen.

'Kritische blik op ESG-beleid cruciaal'

Meaning2Numbers (een samenwerkingsverband tussen Hill + Knowlton Nederland en the IDEA) onderzocht of Nederlandse institutionele investeerders kritischer naar het ESG-beleid van ondernemingen kijken. Om dat te onderzoeken zetten zij een korte enquête uit onder negentien beleggers. Tien investeerders vulden de enquête in. Negen van hen gaven aan minder geneigd te zijn om te investeren in een beursgenoteerde onderneming als deze onethisch of maatschappelijk onaanvaard gedrag vertoont tijdens deze crisis. Ze noemen geen concrete voorbeelden van dit soort gedrag. Wel gaan ze in op wat de respondenten als maatschappelijk ondernemen zien.

‘In de huidige crisis wordt het gedrag van ondernemers nog scherper maatschappelijk beoordeeld'

Zo zien zij investeringen om de gezondheid van werknemers te waarborgen als belangrijkste pijler van maatschappelijk ondernemen in deze crisis. Als tweede benadrukken zij het belang van het gericht inzetten van overheidssteun door bedrijven. Als derde zien zij het uitstellen van bonussen als een teken van verantwoord maatschappelijk ondernemen door bedrijven.

Meaning2Numbers concludeert: ‘In de huidige crisis wordt het gedrag van ondernemers nog scherper  beoordeeld door de maatschappij, en investeerders volgen dit op de voet. Een kritische blik op het huidige ESG-beleid als geïntegreerd onderdeel van de ‘equity story’ van iedere onderneming is nu dan ook crucialer dan ooit tevoren.’

Lees ook: Duurzaamheid op de eerste plaats. Wat betekent dat voor financieel rendement?

Positieve uitkomst nog niet zeker

Moody's plaatst wel een kanttekening bij de verwachte focus op ESG-factoren. De kredietbeoordelaar wijst erop dat toenemend nationalisme, protectionisme en verminderende internationale samenleving collectieve actie op het gebied van ESG-risico’s mogelijk lastig maakt. Als dat zo is dan heeft wordt de kredietwaardigheid van landen en bedrijven lager. Investeerders weten nu wat de impact van het negeren van risico’s is: het vergroot de kans dat landen en bedrijven die schulden aangaan deze niet kunnen terugbetalen. Dit kan leiden tot een lagere kredietwaardigheidsbeoordeling, wat inhoudt dat landen en bedrijven minder makkelijk geld kunnen lenen.

Lees ook: Ondanks klimaatrisico’s kredietwaardigheid Nederlandse steden goed

Risico’s en kansen voor het bedrijfsleven

Moody’s concludeert dat meer focus op ESG-zaken zowel risico’s als kansen creëert voor bedrijven. Als voorbeeld noemt de kredietbeoordelaar thema's als eerlijke beloning, diversiteit, inclusie, ecologische duurzaamheid en de impact op de gemeenschap. Zo kunnen bedrijven die hun bedrijfsmodellen veranderen om tegemoet te komen aan de zorgen van investeerders en andere belanghebbenden te maken krijgen met hogere kosten en lagere winsten.

Potentiële verschuivingen zoals minimumloonbeleid en aandeelhoudersrendementen kunnen daarnaast gevolgen hebben voor de kredietwaardigheid van bedrijven. Dit betekent echter niet dat Moody’s vindt dat bedrijven deze stappen niet moeten zetten. ‘Bedrijven die hun strategieën met succes kunnen aanpassen als reactie op deze overwegingen, hebben een kans zich te differentiëren en zo hun concurrentiepositie te verbeteren.’

Lees meer over de coronacrisis:

• Wat is duurzamer: een wegwerpmondkapje of een herbruikbaar exemplaar?
• 'Europees herstelfonds kán de Green Deal ondersteunen'
• 'De crisis als businesscase voor systeemverandering'

Bronnen: Moody's, Meaning2Numbers en Environmental Finance | Afbeelding: Adobe Stock