Hoe grote techbedrijven onbedoeld de fossiele industrie spekken

Het is misschien wel de grootste bron van emissies veroorzaakt door grote bedrijven: gefinancierde CO2-uitstoot. Nieuw onderzoek van de financiële ngo's The Climate Safe Lending Network (CSLN), The Outdoor Policy Outfit (TOPO), en BankFWD maakt duidelijk hoe hoog de uitstoot is die gerelateerd is aan het kapitaal dat grote technologiebedrijven bij banken onderbrengen.

Daaruit blijkt dat technologiebedrijven zoals Apple, Google, Amazon en Microsoft zonder dat zij het weten de kas spekken van grote olie- en gasbedrijven. De banken die hun geld in beheer hebben investeren dit op grote schaal in de fossiele sector. Bijvoorbeeld voor het bouwen van pijpleidingen en het boren naar olie en gas, met alle CO2-emissies die daarbij horen.

Gefinancierde CO2 uitstoot

Deze ‘gefinancierde CO2-uitstoot’ is nooit eerder onderzocht en blijkt aanzienlijk: voor de meeste bedrijven is het de grootste bron van CO2, en bij een aantal overstijgt het zelfs de emissies van alle verdere bedrijfsactiviteiten activiteiten bij elkaar. Zo was de 'financiële voetafdruk' van betaalservice Paypal in 2021 maar liefst 55 keer groter dan alle andere emissies.

Een bedrijf als Microsoft had vorig jaar 130 miljard dollar in cash en investeringen uitstaan. Volgens de onderzoekers was de CO2-uitstoot die dat opleverde net zo groot als die gerelateerd aan de productie, het transport en het gebruik (scope 1, 2 en 3) van alle Microsoftproducten in de wereld.

Ook de 81 miljard dollar (75 miljard euro) die Amazon in 2021 bij banken had ondergebracht, genereerde een CO2-uitstoot die groter was dan die gerelateerd aan de energie die het bedrijf nodig heeft voor al zijn transportbewegingen, datacenters en distributiecentra.

Werkelijke emissie onderschat

De bevindingen in het rapport zijn gebaseerd op onderzoek en analyses van South Pole. Dat is een internationaal consultancybureau gespecialiseerd in financiering en klimaat. Omdat niet alle bankgegevens van bedrijven openbaar zijn, hebben de onderzoekers gebruikgemaakt van gemiddelden en schattingen. Toch onderschatten de getallen die in het rapport genoemd worden de werkelijke emissies die banken veroorzaken met hun financiële dienstverlening.

Door kapitaal te blijven verschaffen aan de fossiele industrie dragen banken over de hele wereld actief bij aan het in stand houden en zelfs de groei van een sector die voor het behoud van het klimaat juist moet krimpen. Sinds het Akkoord van Parijs in 2015 hebben de 60 grootste commerciële en investeringsbanken gezamenlijk 4,6 biljoen dollar (4,2 biljoen euro) in de fossiele industrie gestoken.

Financiering van nieuwe olie- en gasboringen

Daarmee zijn ook nieuwe olie- en gasboringen gefinancierd. Wetenschappers waarschuwen al jaren dat we ons geen nieuwe boringen kunnen veroorloven als we de temperatuurstijging onder de 1,5 graad willen houden. Ook het IEA kwam vorig jaar met een sterke afwijzing van nieuwe fossiele activiteiten, net als secretaris generaal van de Verenigde Naties António Guterres die dit soort investeringen ‘morele en economische waanzin’ noemde.

Desalniettemin blijven fossiele bedrijven investeren in nieuwe olieboringen. Sinds het IPCC-rapport vorige maand uitkwam zijn maar liefst zeven nieuwe olie- en gasprojecten aangekondigd. Zo liet oliebedrijf ExxonMobil weten dat het 9 miljard euro gaat investeren in een olieproject voor de kust van Guyana in Zuid-Amerika. In dit oliewingebied exploiteert het bedrijf al drie andere olieprojecten en ziet het mogelijkheden voor nog eens 10 nieuwe boringen.

Ook het Verenigd Koninkrijk kondigde aan na de zomer vergunningen uit te zullen geven voor nieuwe olie- en gasboringen in de Noordzee, met als excuus de noodzaak om van het Russische gas af te komen. En in Canada mag oliebedrijf Equinor de komende dertig jaar olie oppompen in de Flemish Pass in de Atlantische oceaan ten oosten van Canada. Het oliebedrijf investeert 11 miljard euro in het project.

Investeringen in fossiele industrie

En zij zijn niet de enigen. Een Duitse ngo Urgewald stelde de Global Oil and Gas Exit List op, een handige lijst waarop de uitbreidingsplannen van maar liefst 887 internationale olie- en gasbedrijven vermeld staan. En achter al deze nieuwe boringen en pijpleidingen zitten banken, verzekeraars en investeerders die de vele miljarden verschaffen die nodig zijn om dit mogelijk te maken. In 2021 alleen al investeerden de 60 grootste commerciële investeringsbanken maar liefst 742 miljard dollar (693 miljard euro) in de fossiele industrie.

Het Carbon Bankroll-rapport is geschreven om de invloedrijke rol van banken bloot te leggen in het financieren van de fossiele industrie. En om grote bedrijven aan te zetten daarin verandering te brengen. Want de impact van ‘big tech’ is in potentie enorm. Met een marktwaarde van respectievelijk 2,8 en 2,2 biljoen staan Apple en Microsoft volgens Bloomberg op nummer 1 en 2 op de ranglijst van grootste bedrijven ter wereld. Gevolgd door Alphabet (het moederbedrijf van Google, 1,8 biljoen) en Amazon (1,6 biljoen) op nummer 4 en 5.

Onmiddellijk stoppen met investeren in fossiele sector

Wanneer deze bedrijven hun gefinancierde CO2-uitstoot terugbrengen, kan dat een enorm verschil maken. Toch is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Want direct overstappen naar een bank die niet in de fossiele sector investeert is praktisch onmogelijk. Banken die de geldzaken van de grootste bedrijven ter wereld aankunnen zijn dun bezaaid en allemaal investeren ze volop in fossiele activiteiten.

Ook het onmiddellijk stopzetten van alle investeringen in fossiele projecten is geen reële optie. Het zou de wereld in totale chaos storten. Maar bedrijven als Google en Apple kunnen wel in gesprek met hun bank om te bepalen voor welke doeleinden hun kapitaal mag worden ingezet. Bijvoorbeeld door te bepalen dat het niet langer ingezet mag worden voor nieuwe fossiele activiteiten en juist wel voor hernieuwbare energie en nieuwe klimaatoplossingen. Op die manier kan ‘big tech’ niet alleen zijn eigen financiële CO2 voetafdruk verkleinen maar ook bijdragen aan het decarboniseren van de totale wereldeconomie.