Je kan er niet omheen: we hebben technologische innovatie nodig om ons door de klimaatcrisis te loodsen. De mondiale CO2-uitstoot moet omlaag, maar dat lukt niet door alleen maar aan te sturen op gedragsverandering. We hebben start- en scale-ups nodig die met slimme, vernieuwende ideeën onze huidige samenleving kunnen verduurzamen, door slimmer met grondstoffen om te gaan en door hergebruik de norm te maken.
Haperende financiering
Toch is het voor zulke start- en scale-ups vaak nog lastig om te renderen ten opzichte van bedrijven met technologieën op basis van fossiele brandstoffen. Eén reden daarvan is dat de marktprijs van CO2 nog relatief laag ligt. Daardoor zijn de conventionele technologieën simpelweg aantrekkelijker. Duitsland reageerde daar recentelijk op met de introductie van het ‘Carbon Contract for Difference’-schema. Dat is een financieringsinstrument wat ervoor moet zorgen dat green- en cleantechbedrijven competitiever worden in een wereld die hun innovaties hard nodig heeft. Ook de EU tuigde eerder dit jaar met eenzelfde doel het ‘European Sovereignty Fund’ op.
Impact-investeerders pakken wereldwijd al in toenemende mate de handschoen op. Met fondsen die zich puur richten op maatschappelijk verantwoorde projecten hopen ze de transitie naar een koolstofarme wereld een zwiep te geven. Maar ook ‘traditionele’ investeerders – fondsen die niet primair hun focus leggen op duurzame financiering – zullen steeds meer met het thema te maken krijgen. Twee tech-investeerders vertellen hoe zij dat ervaren.
Europa van de toekomst
“Het grootste deel van de bedrijven waarin wij investeren is gericht op de gezondheidszorg”, zegt Ekke van Vliet van het European Innovation Council (EIC). “Maar ik ben ervan overtuigd dat tachtig procent van de overige bedrijven een duurzaamheidsaspect in zich heeft.” Van Vliet werkt voor de EIC Accelerator, een programma onder de Europese begroting dat investeert in start- en scale-ups die pionieren met innovatieve technologieën.
De EIC past op voorhand geen selectie toe op het soort technieken dat aanvragende bedrijven gebruiken. Ook naar hun duurzaamheidsambities wordt niet specifiek gevraagd. “We vragen de start-ups niet om zichzelf te rangschikken op ESG-criteria. Wel vragen we ze naar hun ambitie om het Europa van de toekomst te verbeteren. Naar het maatschappelijk belang van hun voorstel.”
Dat maatschappelijk belang heeft vaak raakvlakken met duurzaamheid, merkt Van Vliet. “We hebben bijvoorbeeld geïnvesteerd in een onderneming die grote transportbedrijven helpt om hun logistiek efficiënter te maken. Ze laden routes in een softwareprogramma en kijken dan of vrachtwagens op andere plekken kunnen worden gestationeerd of beter beladen kunnen worden. Daardoor kan er brandstof worden bespaard, wat beter is voor het milieu.”
Duurzamer door optimalisatie
“Duurzaamheid staat bij bedrijven zeker prominenter op de agenda”, zegt Ronald Wissink van tech-investeerder Value Creation Capital. “Dat komt onder andere door de demografie. Bij jonge mensen heeft duurzaamheid veel meer aandacht dan bij oudere. Ze willen iets betekenisvol doen voor de wereld.”
Bij Value Creation Capital ligt de investeringsfocus op start- en scale-ups in de gezondheidszorg, net als bij het EIC. De twee partijen trekken dan ook geregeld samen op. Daarnaast investeert Value Creation Capital in bedrijven die zich bezighouden met technieken gerelateerd aan de vierde industriële revolutie en cyber security. Het duurzaamheidsthema komt dan vooral naar voren bij het optimaliseren van bedrijfsprocessen. Door processen te optimaliseren, heb je minder energie nodig of worden er minder grondstoffen verspild. Dat kan weer een positief effect hebben op de CO2-uitstoot.
Duurzame ontwikkeling
Ondanks dat Value Creation Capital zich niet openbaar uitspreekt als impact-investeerder, wil het wel degelijk een bijdrage leveren aan de wereld. “Duurzaamheid is bij ons een intrinsieke motivatie”, zegt Wissink. “En dan bedoel ik duurzaamheid in de brede zin van het woord. Het goede willen doen voor de wereld. Wij werken met de Sustainble Development Goals van de Verenigde Naties als leidraad. Daar hoort ook medische instrumentatieanalyse bij; het onderzoeken van ziektebeelden en daardoor uiteindelijk betere, gepersonaliseerde medicijnen maken.”
Intrinsiek boven extrinsiek
Komt alles voort uit intrinsieke motivatie, of wordt van buitenaf de druk ook langzaam opgevoerd om de beleggingsportefeuille te vergroenen? “Druk is een verkeerde woordkeuze”, zegt Wissink. “Dat zou betekenen dat we externe motivatie nodig hebben. Dat is niet zo. We dragen bij aan een maatschappelijke verandering die gaande is.”
Ook Van Vliet voelt geen hete adem in de nek, los gezien van het feit dat zijn fonds officieel onder de Europese Commissie valt en dus de grote lijnen van de Green Deal moet volgen. "Wel is het zo dat we nooit alleen investeren", zegt hij. “We zoeken er altijd een andere partij bij. Die partijen hebben soms een hele specifieke focus, bijvoorbeeld een doelstelling om een hoeveelheid CO2 te besparen. Daarmee rechtvaardigen ze hun investeringen. En ik begrijp waarom ze dat doen.”
Change Inc. sprak Ekke van Vliet tijdens het Upstream Festival 2023. Het jaarlijks terugkerende evenement vond dit jaar plaats in poppodium Annabel, Rotterdam. Op 23, 24 en 25 mei kwamen ondernemers, investeerders, studenten, beleidsmakers en grote bedrijven samen om te praten over één doel: het aanwakkeren van innovaties die de transitie naar de volgende, duurzame economie zullen versnellen.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in