“Het mag zeker geen aflaat zijn”, reageert Jelmer van de Mortel. Hij is head of Acorn, een programma dat onderdeel is van de Rabo Carbon Bank, waarbij boeren in ontwikkelingslanden worden gestimuleerd met boslandbouw aan de slag gaan om zo CO2 te compenseren. Alleen bedrijven die jaarlijks een bepaald percentage CO2 reduceren en een doelstellingen hebben om naar nul te gaan, mogen volgens Van de Mortel CO2-kredieten kopen.
Rabobank vormt daarbij de schakel tussen grote bedrijven als Microsoft en lokale partijen zoals reNature die op hun beurt weer contact hebben met boeren. “We helpen ze bij het opzetten van regeneratieve landbouw en boslandbouw met advies over beplantings- en implementatieplannen. Wereldwijd, dus niet alleen op het zuidelijk halfrond maar ook in Europa”, legt Marco de Boer, CEO van reNature uit. “Wij bieden boeren die de overgang naar regeneratieve landbouw willen inzetten een helpende hand.”
Hoe de CO2-compensatie werkt
“Als je CO2 wil compenseren dan is er uitstoot, dus dan moet je ook iets instoten. En het liefst ook in hetzelfde tijdvak”, zegt Van de Mortel. Dus dat de bomen letterlijk de CO2 uit de lucht halen in de periode dat een bedrijf het uitstoot. De bank maakt daarbij gebruik van data waardoor het hele proces gevalideerd wordt. De boeren worden beloond voor de CO2 die daadwerkelijk door planten is omgezet in biomassa in het jaar ervoor. Bij het bepalen wanneer het geld aan de boer wordt uitgekeerd en hoe hoog het bedrag moet zijn, maakt de bank onder andere gebruik van satellietbeelden.
In de praktijk ontvangen boeren vaak na enkele jaren voor het eerst geld voor hun investering in bomen. Toch is deze methode gunstig voor de boer, stelt Van de Mortel. “Dit gaat over boeren in ontwikkelingslanden die eigenlijk geen toegang hebben tot financiering, omdat ze een hele lage kredietwaardigheid hebben.” Als de boeren onderdeel uitmaken van dit programma durven financiers wel geld in de boeren te steken, omdat ze weten dat de kans groot is dat er inkomsten zijn en zij dus hun uitgeleende geld terug krijgen.”
Lees ook over de conclusies tijdens een Foodlog-webinar. Daarin lag de nadruk op de risico's.
CO2-prijs
“Wij verkopen die credits nu voor ten minste 20 euro per ton CO2. Zo krijgt de boer genoeg om die kosten voor de transitie naar boslandbouw te dekken”, zegt Van de Mortel. De bank ontvangt per transactie 10 procent vergoeding. “Maar het is niet de voornaamste reden voor de bank om hier geld mee te verdienen”, stelt Van de Mortel. “We willen vooral de transitie faciliteren.”
Ecosystemen restaureren
Naast de financiële voordelen zijn er nog andere voordelen voor boeren die meedoen aan het programma. En ook voor de aarde. De Boer van reNature weet daar alles van. “Nu worden er heel veel bossen gekapt om weilanden aan te leggen of maïs te planten. Door die carbon credits wordt bosbehoud belangrijker, maar ook het planten van bomen als onderdeel van een landbouwsysteem.”
Veel landbouwgewassen zijn gebaat bij een gemengd systeem. Dat brengt de natuurlijke balans terug, stelt De Boer. “Dan heb je minder of geen kunstmest en niet zoveel water meer nodig, omdat de grond veel luchtiger is en organisch materiaal bevat. Daardoor kan het veel meer water opnemen en vasthouden. En er zitten daardoor ook meer gezonde microben en schimmels in de grond.”
Als voorbeeld geeft hij de combinatie van bonen en maïs. “Bonenplanten zijn natuurlijke stikstofproducenten. Maïs gebruikt die stikstof om te groeien dus als je deze twee gewassen mengt, dan heb je geen kunstmest meer nodig.” Als dit zo goed werkt, waarom doen boeren het dan nog niet massaal? “Gebrek aan de juiste kennis. Wat zijn de beste combinaties? Hoe gaat de oogst in zijn werk? Dat soort vragen. En ook omdat ze niet meer gewend zijn om twee afnemers te hebben”, stelt De Boer. De focus op massaproductie van de afgelopen decennia noemt hij als een oorzaak voor het gebrek aan kennis. Tijd voor verandering dus. “Daarvoor organiseert reNature bijvoorbeeld ook ondernemersprogramma’s waarbij boeren wordt geleerd om andere productstromen op te zetten en om andere leveranciers te benaderen. Met andere boeren, zodat het ook echt lokaal een kleine economie wordt die veel sterker en veel weerbaarder is tegen klimaatverandering.”
Miljoen boeren
“Er zijn 500 miljoen kleine boeren wereldwijd”, schat Van de Mortel. Om echt invloed te hebben wil hij minimaal een miljoen boeren in het programma krijgen, maar hoe meer hoe beter. Hij legt uit waarom: “Een boer kan ongeveer 10 ton CO2 opslaan per hectare per jaar dus als je 15 miljoen boeren hebt, dan ga je op een gegeven moment jaarlijks 150 megaton CO2 opslag. Jaarlijks stoten we meer dan 30 gigaton uit. Dus zelfs met 15 miljoen boeren is het nog maar een druppel op de gloeiende plaat. Maar het gaat wel echt over schaal.”
Lees ook deze column over als particulier CO2 compenseren: Wat is de beste manier om CO2-schuldgevoel af te kopen?
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in