Op woensdag overhandigde initiatiefnemers MVO Nederland, Natuur & Milieu en the Ex’taks project de oproep voor een slimmer belastingstelsel. Deze wordt gesteund door een brede coalitie: van grote bedrijven en milieuorganisaties tot onderwijs- en zorgvertegenwoordigers. Zo is Cathy van Beek heel blij dat Nu’91, een beroepsbelangenvereniging van verpleegkundigen en verzorgenden zich aansloot. “Omdat dat een indicatie is dat dit weerklank vindt bij de vitale beroepsgroepen verpleegkundigen en verzorgenden.”
Vitale beroepen aantrekkelijker maken
“We hebben de vitale beroepen allemaal de hemel in geprezen; de politieagenten, docenten, verpleegkundigen en verzorgenden. Dan is het logisch om juist die beroepen aantrekkelijker te maken door die mensen beter te belonen of te zorgen dat de werkdruk afneemt”, aldus Cathy van Beek, ambassadeur zorg bij MVO Nederland. Eerder werden moties voor een structurele loonsverhoging voor zorgmedewerkers (nipt) weggestemd in de Tweede Kamer, maar de coalitie waar Van Beek onderdeel uitmaakt heeft een andere oplossing: belastinghervorming.
Een verandering van het belastingstelsel kan voor een fundamentele verandering zorgen, gelooft Van Beek. "De prikkels in een systeem moeten goed staan om het juiste gedrag te belonen, ook de financiële prikkels. Hoe goedwillend mensen ook zijn, als je in een verkeerd systeem zit, word je daarin vaak ongewild meegezogen.” Kortom; “Je moet belonen wat je belangrijk vindt en vervuilen ontmoedigen.”
Hoe een slimmer belastingstelsel de zorg helpt
Van Beek legt uit hoe een belastinghervorming voordeel oplevert voor de zorg. “Als je de belasting op arbeid verlaagt, dan kun je met hetzelfde geld meer verpleegkundigen en verzorgenden aannemen of deze beter betalen. Omdat je natuurlijk wel geld in het belastinglaatje moet krijgen om alle voorzieningen te bekostigen, moet je ergens anders gaan heffen. Die belasting ga je dan heffen bij degenen die vervuilen; de vervuiler betaalt. Dat heeft een soort fairness in zich.” Dat laatste ziet Van Beek als een manier waarop de overheid en de politiek ook vertrouwen kan terugwinnen. Een win-win-win dus.
Het idee klinkt simpel, maar is het ook haalbaar? De denktank The Ex’tax Project denkt van wel. Zij brachten begin februari het rapport ‘Deltaplan Belastingen voor een circulaire en sociale economie’ uit. Dit vormt de basis voor de oproep die de coalitie op woensdag doet.
Cambridge Econometrics, leverancier van macro-econometrische studies voor onder andere de Europese Commissie, rekende de plannen door. Met afstemming in de Europese Unie kan het deltaplan in 2025 volgens de onderzoekers 21 miljard euro extra opleveren voor het bruto nationaal product en 233.000 extra banen. Ook gaat iedere Nederlander er in reëel inkomen op vooruit, waarbij de koopkracht voor de lagere inkomens het sterkste stijgt.
Lees meer in het interview met Femke Groothuis van Ex'Tax over het belang van het belastingstelsel: een essentieel puzzelstuk in de transitie naar een circulaire economie.
Politieke wil
Van Beek denkt dat de politiek wel interesse heeft in deze plannen, omdat op basis van de verkiezingsprogramma’s het merendeel van de Tweede Kamer voor een slimmer belastingsysteem zou zijn. Daarnaast liggen de bouwstenen al klaar in Den Haag. Oud-staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief bood de Tweede Kamer het pakket ‘Bouwstenen voor een beter belastingstelsel’ mei vorig jaar al aan. “Dat hebben de ambtenaren dus al helemaal klaargezet en de keuze is dan natuurlijk aan de politiek welke bouwstenen ze willen gebruiken.”
Voor Van Beek is het duidelijk dat nu het moment is om het te gaan doen. “Ik denk dat nu alle lichten op oranje knipperen of groen zijn. We staan op een tipping point. Er komt een nieuw kabinet en er is een soort momentum. Nu moeten we de kansen en de noodzaak aan elkaar koppelen en handelen.”
Lees ook: 'Belastingverschuiving van arbeid naar gebruik: goed voor mens en milieu’
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in