Om tot die conclusie te komen, is het nodig eerst een aantal begrippen toe te lichten. Te beginnen met de salderingsregeling. Die is in 2004 ingevoerd door de overheid om de aanschaf van zonnepanelen aan te wakkeren. Huishoudens en kleine bedrijven met zonnepanelen kunnen op momenten dat ze hun eigen opgewekte energie zelf niet nodig hebben, terugleveren aan het stroomnet. Energiebedrijven moeten de teruggeleverde energie vervolgens wegstrepen tegen het verbruik van de huishoudens en bedrijven. Daardoor daalt hun energierekening, wat de investeringskosten van de zonnepanelen terugverdient en uiteindelijk financieel rendement op gaat leveren.
De regeling bleek succesvol: de terugverdientijd van zonnepanelen lag uiteindelijk op zo’n 7 jaar, terwijl ze ongeveer 25 jaar meegaan. Een mooie 18 jaar om geld te verdienen dus. Het kabinet besloot daarom dat de salderingsregeling niet langer nodig was, en dat hiermee gefaseerd kon worden gestopt. Het afbouwpad zou moeten beginnen in 2025 en eindigen in 2031. In dat jaar kunnen zonnepaneeleigenaren hun teruggeleverde stroom dus niet langer verrekenen met hun verbruik.
Energie voor iedereen duurder
Daarvoor haalt het kabinet de volgende redenatie aan. Ten eerste worden zonnepanelen steeds goedkoper en efficiënter, waardoor ze meer geld opleveren. Het wegvallen van de regeling betekent mede daardoor dat het niet zo is dat zonnepanelen over de hele levensduur geen geld meer opleveren. Daarnaast geeft het kabinet aan dat de salderingsregeling tot minder belastinginkomsten leidt. Ook maken energiebedrijven door de regeling meer kosten, die ze door zouden berekenen aan hun klanten – dus ook de klanten zonder zonnepanelen. Daardoor zou je kunnen stellen dat mensen zonder zonnepanelen betalen voor de mensen mét.
1 à 2 jaar langer afbetalen
Volgens de ondernemersorganisatie Techniek Nederland zal het afbouwen van de salderingsregeling er niet voor zorgen dat zonnepanelen geen rendabele investering meer zijn. Waar de panelen zich nu nog binnen 7 jaar terugverdienen, wordt dat na het afbouwen zo’n 1 à 2 jaar langer. Wel geeft de organisatie aan dat er snel een politieke beslissing gemaakt moet worden. Het Kabinetsbesluit moet namelijk nog goedgekeurd worden door de Eerste Kamer, en dat laat al enige tijd op zich wachten. Voor het consumentenvertrouwen is dit niet goed, vindt Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland: “De discussie duurt al veel te lang en brengt onzekerheid met zich mee. Consumenten stellen nu totaal onnodig de aanschaf van zonnepanelen uit. Dat helpt ons niet de klimaatdoelen te behalen”.
Techniek Nederland raadt zonnepaneeleigenaren bovendien aan om bewuster om te gaan met hun energieverbruik. Dit kan de rendabiliteit van zonnepanelen namelijk nog verder vergroten. Door zoveel mogelijk zelf gebruik te maken van de opgewekte zonne-energie, hoeven ze zo min mogelijk energie in te kopen op momenten dat hun panelen niet genoeg leveren. Dat kan bijvoorbeeld door wasmachines en drogers midden op de dag aan te zetten, op de momenten dat de zon het schijnt. Er zijn al systemen waarmee zonnepanelen dit automatisch kunnen regelen. Ook kunnen thuisbatterijen helpen om de opgewekte energie op te slaan en later te gebruiken.
Kosten dekken
Maar: met alleen de salderingsregeling is niet het hele verhaal verteld. Onlangs kondigde energieleverancier Vandebron namelijk aan dat zij een heffing gaat invoeren voor zonnepaneeleigenaren die stroom terugleveren aan het net. Daartoe is Vandebron genoodzaakt, stelt het, omdat de uitdagingen die gepaard gaan met zonne-energie oplopen. “Zo worden de kosten voor het terugleveren van energie aan het net in Nederland steeds hoger. De verdeling van deze kosten begint bovendien scheef te lopen.”
Bij traditionele energiecontracten krijgt een eigenaar van zonnepanelen voor een eenheid teruggeleverde energie evenveel geld als hij betaalt voor een eenheid ingekochte energie. Voor die ingekochte energie betaalt een energieleverancier geld op de energiemarkt. Maar die prijs schommelt dagelijks door wisselingen in het aanbod. Hierdoor komt het voor dat een energieleverancier dure fossiele energie inkoopt, en dat moet verrekenen met de goedkope teruggeleverde zonne-energie. Dat kost de leverancier geld; dat zijn kosten die de aangekondigde terugleverheffing moet gaan dekken.
Overigens is het vermoeden dat andere energieleveranciers het voorbeeld van Vandebron zullen volgen. Tweakers meldt dat verschillende energieleveranciers hun prijzen al verhogen, maar dan minder transparant. Bijvoorbeeld door welkomstkortingen te schrappen of vaste leveringskosten te verhogen.
Gevaarlijke combinatie?
MilieuCentraal waarschuwde eerder dat een teruglopende salderingsregeling in combinatie met de terugleverheffing de winstgevendheid van zonnepanelen in gevaar kan brengen. De terugverdientijd zou dan oplopen van 8 naar ruim 25 jaar. Oftewel: net (niet) haalbaar binnen de levensduur van gemiddelde panelen. Maar volgens energiebedrijf Zonneplan is het niet realistisch dat beide factoren gelijktijdig zullen spelen. “MilieuCentraal maakt een denkfout. Want hoewel het rekenvoorbeeld van de voorlichtingsorganisatie klopt, zullen beide regelingen nooit naast elkaar bestaan. De terugleverheffing is immers het antwoord op het bestaan van de salderingsregeling.”
Vandebron zelf geeft aan dat de terugleverheffing niet direct gekoppeld is aan de salderingsregeling, maar laat wel ruimte open voor een eventuele wijziging van het beleid. In een reactie op een artikel van SolarMagazine zegt de organisatie: “In principe zijn de vaste terugleveringskosten een vast onderdeel voor zonnepaneelhouders bij Vandebron. Maar net als de vaste leveringskosten kunnen deze kosten op basis van dynamische marktomstandigheden aangepast worden als de energiemarkt verandert. De markt is lastig te voorspellen.”
Zekerheid belangrijk
Het zou voor mensen die twijfelen over zonnepanelen gunstig zijn als leveranciers zoals Vandebron het gecombineerde scenario uitsluiten. Omdat de terugleverkosten voor energieleveranciers naar verwachting wegvallen met het uitfaseren van de salderingsregeling, is een terugleverheffing niet meer nodig. Zekerheid daarover, in combinatie met een snel besluit van de Eerste Kamer, biedt de consument meer perspectief.
Geen reden tot zorgen
Concluderend lijkt het dus dat de aanschaf van zonnepanelen ondanks recente ontwikkelingen nog altijd een financieel aantrekkelijke keuze is. Het wegvallen van de salderingsregeling alleen blijkt geen gegronde reden tot zorgen. De combinatie met een terugleverheffing zou wel tot problemen kunnen leiden, maar dat scenario lijkt onwaarschijnlijk. Voor nu dus geen reden om je zorgen te maken over de aanschaf van je zonnepanelen.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
