Veel Nederlandse bedrijven en wetenschappers geloven in groene waterstof als vervanger van fossiele brandstoffen. Die wordt met groene stroom uit wind of zon via elektrolysers gemaakt uit water, zodat de CO2-uitstoot nul is. Het kan grijze waterstof in de chemie en de staalindustrie vervangen, er kunnen bussen, auto’s, trucks en treinen op rijden en zelfs vliegtuigen op vliegen, en je kunt er gebouwen mee verwarmen.
Wereldprimeurs
Nederland heeft op waterstofgebied al de nodige wereldprimeurs op zijn naam staan. In 2019 lanceerde Remeha
de eerste cv-ketel op waterstof. Toen Lochem
in 2022 twaalf monumentale huizen via het bestaande aardgasnet ging verwarmen met dit soort waterstofketels, was dat ook een wereldprimeur.
Dit jaar schaarden de eerste bouwplaats op 100 procent groene waterstof in Bergen op Zoom, het project PosHYdon van TNO, dat voor het eerst groene waterstof op zee maakte, en het eerste aggregaat op waterstof van Schiphol
zich in dat rijtje.
En dan hadden we nog de nieuwe, verbeterde elektrolysers van de Battolyser, een combinatie van batterij en elektrolyser, de eerste kunststof elektrolyser van XINTC
en de nieuwe, lokaal inzetbare elektrolyser van hogeschool Saxion. Vorig jaar had Bio Energy Netherlands in de haven van Amsterdam een wereldprimeur door voor het eerst waterstof te maken uit afvalhout en snoeiafval.
Geen hybride ketel?
Maar een warmtepomp op waterstof? Die draait toch op elektriciteit en onttrekt warmte aan de buitenlucht? Niet de waterstofwarmtepomp van Cooll. Die verbrandt waterstof om de radiatoren in huis en het tapwater uit kraan en douche te verwarmen.
Is het dan niet gewoon een hybride cv-ketel? Of een hybride warmtepomp? Nee, stelt oprichter en technologie-directeur Johannes Burger van Cooll. “Het is een warmtepomp op gas. Eigenlijk de opvolger van de cv-ketel. In een cv-ketel verbrand je een-op-een brandstof, meestal aardgas. Wij verbranden waterstof waarmee we een compressor aandrijven. Die pomp drijft het warmtesysteem aan. Een gewone warmtepomp heeft een elektrische compressor. Wij hebben die vervangen door een brandstof-compressor. Het effect is dat je meer warmte haalt uit de brandstof. Meer dan 100 procent. Bovendien haal je ook nog warmte uit de buitenlucht. Zo kun je 30 tot 40 procent op je energierekening besparen”, legt hij uit.
Techniek uit de ruimte
Cooll Sustainable Energy Solutions is een spin-off van de Universiteit Twente, dat voor de European Space Agency (ESA) onderzoek deed naar innovatieve koelsystemen voor de ruimtevaart. Zo is de hightech technologie toegepast voor trillingvrije koeling van de Einstein Telescoop.
De techniek om in de ruimte te koelen, blijkt ook prima toepasbaar om op aarde gebouwen te verwarmen. De waterstofwarmtepomp is uitgebreid getest in het lab van Cooll in Hengelo. Daarna is hij geïnstalleerd in het HEAT House van energie expertisecentrum Entrance in Groningen, waar veel onderzoek wordt gedaan naar waterstoftoepassingen. Daar heeft de warmtepomp inmiddels een maand lang succesvol op waterstof gedraaid.
Stil en sterk
Een ander voordeel van de Cooll-pomp is dat er geen buitenunit nodig is. De warmtepomp staat binnen en zuigt via een inlaat de buitenlucht naar binnen. Hij heeft ook geen bewegende delen. Daarom is hij, in tegenstelling tot sommige traditionele warmtepompen met een buitenunit, stil.
De waterstofwarmtepomp heeft geen moeite om ook tapwater te verwarmen. Bij standaard warmtepompen moet daarvoor vaak een cv-ketel bijspringen. Ook bij lage buitentemperaturen zakken veel elektrische warmtepompen door hun hoeven. “Dan kun je net zo goed een cv-ketel gebruiken”, stelt Burger.
Bestaande woningen vergroenen
Zolang waterstof niet op grote schaal beschikbaar is voor de woningmarkt, kun je de warmtepomp van Cooll ook op aardgas stoken, stelt Burger. Het rendement is dan volgen hem bijna gelijk. In combinatie met hoge temperatuur-radiatoren en gestookt met groene waterstof, kan de warmtepomp zelfs een hogere CO2- en energiebesparing opleveren dan elektrische en hybride warmtepompen. Dat maakt de inzet aantrekkelijk voor het verduurzamen van bestaande woningen, die slecht geïsoleerd zijn, en waar een standaard warmtepomp geen oplossing is.
Dat probleem speelt bijvoorbeeld bij honderdduizenden huurwoningen van woningbouwcorporaties. “Dat is de grote markt voor ons”, zegt Burger. “De verduurzaming van dat soort woningen in Nederland schiet niet zo hard op. Het is moeilijk om daar goede besparingsresultaten te behalen. Met dit apparaat haal je een derde van je CO2-uitstoot af. Dat is voor corporatiewoningen en woningen met een hoog gasverbruik interessant.”
Groene brandstoffen schaars
Maar zelfs als er in Nederland nooit genoeg waterstof overblijft om woningen te verwarmen, zoals sommige critici stellen, dan kan de warmtepomp Cooll een verbetering zijn. Hij werkt namelijk een stuk efficiënter dan een cv-ketel.
Burger: “Groene brandstoffen zoals waterstof, maar ook biogas of synthetisch gas, zullen schaars zijn in de toekomst. Dan is het zaak die brandstoffen zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Dat is ons doel. De H2-ready warmtepomp is één van de routes is om ons aardgasverbruik op korte termijn te reduceren. Op langere termijn kan het bestaande gasnet gebruikt worden om over te schakelen naar groene gassen.”
Nieuwe gasmarkt
Een van de partners in het project is groothandelaar in aardgas GasTerra, dat na het sluiten van het Groningen-gasveld heeft aangekondigd eind 2026 te stoppen. Volgens manager energietransitie Gerard Martinus wordt met de waterstofwarmtepomp de basis gelegd voor een nieuwe ontwikkeling van de gasmarkt in Nederland. “Met de ontwikkeling van deze technologie scheppen we opties voor de moeilijk te verduurzamen markt in de niet-industriële sector,” zegt hij.
Lees ook:
- Battolyser haalt 30 miljoen op om zijn batterij annex waterstofgenerator op de markt te brengen
- Geen schaarse metalen, maar plastic: eerste elektrolyser met kunststof stacks te bewonderen in Kootwijkerbroek
- Nieuw type elektrolyser gaat lokaal groene waterstof maken
- Wereldprimeur: in Amsterdam wordt afvalhout omgezet naar waterstof
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
