Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op de COP27 tot nu toe?

1. Al Gore is boos

Al Gore, voormalig vicepresident van de Verenigde Staten, was zichtbaar geïrriteerd en gefrustreerd tijdens zijn toespraak op de COP27. “We hebben een geloofwaardigheidsprobleem, wij allemaal”, zei hij. “We praten veel en beginnen te handelen, maar we doen nog lang niet genoeg.”

Bekijk hier de hele speech van de man achter An Inconvenient Truth:

2. Loss and damages voor het eerst een agendapunt

Eén van de belangrijkste discussiepunten op de klimaattop in Egypte was het onderwerp loss and damages. Het gaat om financiële compensatie voor de gevolgen van klimaatverandering aan armere landen. Deze landen dragen weinig verantwoordelijkheid voor klimaatverandering, omdat hun emissieniveau beduidend lager ligt dan die van rijkere landen. Maar ze ondervinden wel de gevolgen van klimaatverandering én beschikken over minder middelen om zich ertegen te wapenen.

Pakistan is daar bij uitstek een voorbeeld van. De overstromingen in het land leidden tot ruim 30 miljard dollar aan economische schade. Tijdens de COP27 stelde klimaatminister Sherry Rehman tegenover Reuters dat ‘de klimaat-dystopie bij Pakistan al op de stoep staat’ en pleitte voor (meer) compensatie door rijkere landen.

De eerste stappen in die richting werden tijdens de klimaattop gezet. Zo werd een eerste voorstel voor een dergelijk fonds gepresenteerd door de Groep van 77 (een coalitie van 134 ontwikkelingslanden) en China. Duitsland en België kondigden daarnaast aan om respectievelijk 170 en 2,5 miljoen apart te zetten voor loss and damages. En er werden plannen onthuld om een zogeheten Global Shield te lanceren: een programma dat alle initiatieven rondom klimaatcompensatie en -ondersteuning samen (en verder) brengt.

Weerstand was er ook. Zo liet de Verenigde Staten weten dat het een bindende rechtsvorm rondom klimaatcompensatie niet zal ondersteunen.

3. ‘Brazil is back’

De kersverse president van Brazilië, Luiz Inacio Lula da Silva, was ook aanwezig op de COP27 in Egypte. Hij deed een aantal hoopgevende uitspraken. Ten eerste zal het Zuid-Amerikaanse land zich weer inzetten in de strijd tegen klimaatverandering, na de voor de Amazone rampzalige termijn van voormalig president Jair Bolsonaro. “Brazil is back”, aldus Lula da Silva.

Daarnaast liet hij weten dat Brazilië de COP30 in 2025 wilt organiseren, met als locatie het Amazonegebied. “Er is geen klimaatzekerheid voor de wereld zonder een beschermde Amazone”, zei hij over het gebied. “We stellen alles in het werk om tegen 2030 geen ontbossing en degradatie van het Amazonegebied meer te hebben.”

4. Ondersteuning bij klimaatadaptatie

Hoe cru het ook is: landen moeten zich voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Maar niet iedereen heeft daar de middelen voor. Eurocommissaris Frans Timmermans kondigde aan dat de Europese Unie (samen met vier lidstaten, waaronder Nederland) ruim 1 miljard euro beschikbaar stelt voor klimaatadaptatie in Afrika. Het bedrag is een startpunt, benadrukte hij. Daarnaast stelt de EU 60 miljoen euro beschikbaar voor loss and damages.

5. Miljarden naar klimaatbestendige landbouw

Een initiatief van de Verenigde Staten en de Verenigde Arabische Emiraten moet helpen bij het klimaatbestendig maken van én reduceren van emissies in de landbouwsector. Voor dat doeleinde wordt 8 miljard dollar beschikbaar gesteld. De zogeheten Agriculture Innovation Mission for Climate (AIM) werd vorig jaar al gelanceerd, maar de hoeveelheid geld die ervoor beschikbaar is, werd fors verhoogd.

6. Verenigde Naties gaan met satellieten op methaanlekken jagen

De Verenigde Naties kondigden tijdens de COP27 aan dat het een publieke database van methaanlekken lanceert, die worden opgespoord met satellieten. De database moet bedrijven stimuleren om de methaanlekken aan te pakken en methaanemissies terug te dringen.

Het systeem heet Methane Alert and Response System, of kortweg MARS, en moet ondersteuning bieden in de methaanreductie-doelstelling die inmiddels door ruim honderd landen is ondertekend. De ambitie is om de methaanuitstoot voor 2030 terug te dringen met 30 procent.

7. Red het regenwoud

Brazilië, Democratische Republiek Congo en Indonesië hebben het grootste oppervlakte aan regenwoud ter wereld. De drie landen slaan nu de handen ineen om het regenwoud te beschermen, maakten ze bekend op de COP27. Het doel: ontbossing tegengaan, zodat de regenwouden hun belangrijke rol als ‘opslagbatterijen’ van CO2 kunnen blijven vervullen.