Op de eilanden vinden pilots plaats en worden innovaties toegepast. In 2020 willen de Waddeneilanden zelfvoorzienend zijn op het gebied van duurzame energie en watervoorziening. Die ambitie hebben zij in 2007 vastgelegd in het Ambitiemanifest Waddeneilanden. De afgelopen 11 jaar hebben Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog niet stil gezeten. Elektrische bussen op Ameland, 100 procent uitstootvrije bezorging van brieven en pakketten op Terschelling en een zonneweide op oud-oefenterrein van defensie op Vlieland. Het zijn slechts een paar voorbeelden van manieren waarop de Waddeneilanden hun duurzame ambities willen behalen.
Een opsomming van vijf ontwikkelingen op de Waddeneilanden die een voorbeeld kunnen vormen voor de rest van Nederland:
Texel claimt als eerste gemeente energieneutrale straatverlichting
Een belangrijk onderdeel van het behalen van energieambities is het verminderen van het gebruik. Een van de manieren waarop Texel dat realiseert is met de installatie van slimme straatverlichting. Tvilight ontwikkelde de straatverlichting en Dynniq leverde de verlichtingsinfrastructuur. De led-straatverlichting is voorzien van bewegingsdetectie die het verlichtingsniveau van de armaturen automatisch aanpast. Volgens Tvilight vermindert Texel hierdoor de energiekosten voor straatverlichting met twee derde. 
Texel claimt de eerste Nederlandse gemeente te zijn waar de openbare verlichting voor 100 procent energieneutraal is doordat de elektriciteit voor de straatverlichting wordt opgewekt met zonnepanelen. Het is niet de eerste primeur voor het eiland. In 2016 nam de gemeente naar eigen zeggen de eerste Europese veerboot op CNG (groen gas) in gebruik.
Die keuze uit het verleden maakte deze maand de introductie van twee bussen op groen gas mogelijk. De bussen kunnen groen gas tanken door de aanwezigheid van de duurzame CNG-installatie die in 2016 is aangelegd voor de veerdienst. De vervanging van bussen op diesel door bussen op groen gas zou een CO2- en fijnstofreductie van 75 procent op moeten leveren.
Lees ook: Welke rol speelt groen gas in de energietransitie?
Vlieland verwerkt festivalafval binnen 24 uur tot compost
Jaarlijks bezoeken circa 6.000 bezoekers Vlieland voor het festival Into The Great Wide Open. Net als eilanden worden festivals vaak gezien als werelden in het klein, waardoor zij zich goed lenen voor proeven. In 2017 claimde Into the Great Wide Open op Vlieland een wereldprimeur met speciale machines die het festivalafval in 24 uur verwerken tot compost.
De composteermachine van Eco Creation is het apparaat dat de klus heeft geklaard. Deze composteermachine kan groenafval, etensresten, wegwerpservies, bestek en koffiebekertjes, dat normaal gesproken een half jaar nodig heeft om te composteren, in een etmaal omzetten in compost. Volgens het festival zijn er verschillende voordelen. Zo leidt minder afval tot minder transport, waardoor CO2-uitstoot vermindert. Daarnaast kan het compost gebruikt worden om kruiden op te laten groeien waar kruidenthee en cocktails van worden gemaakt tijdens het festival.
In onderstaande DuurzaamBedrijfsleven podcast vertelde Servan Kreher, oprichter van Ecocreation, eerder hoe de composteermachines van het bedrijf voedselafval in onder andere zorginstellingen verwerkt tot compost.
Terschelling betrekt de bewoners bij aanleg zonneweides
Op Terschelling merkte men dat voor de uitrol van duurzame energieprojecten voldoende draagvlak noodzakelijk is. Daarom werd in 2015 de Terschelling Energie Coöperatie (TEC) opgericht. Uitganspunt van de coöperatie is om alle bewoners van Terschelling bij de energietransitie te betrekken. Terschellingse leden van TEC kunnen investeerder worden in het project door een obligatie in het nieuwe zonneveld te kopen tegen een rente van 4 procent.
'Er is sprake van goede inpassing in het landschap'
Om de community verder te betrekken, wordt de voortgang van het demonstratieproject inzichtelijk gemaakt voor eilandbewoners met een elektronisch billboard, dat de real-time stroomopbrengst én de cumulatieve opbrengst weergeeft. Om tegemoet te komen aan de gebruikelijke bezwaren tegen zonneweides zijn de panelen volgens Simon Kalf, algemeen bestuurslid van TEC in een ‘innovatie opstelling’ geplaatst met minimaal grondgebruik en een lage zichthoogte.
De zonnepanelen zijn geplaatst door Groenleven. Op 5 mei is de stroomverkoop via Vandebron gestart. De elektriciteitsopbrengst van de 1.500 zonnepanelen zal rond de 395.000 kilowattuur bedragen. Het zonneveld kan circa 120 huishoudens van stroom voorzien. Dat Terschelling inzet op zonne-energie is niet vreemd. Het gemiddeld aantal zonuren van Terschelling ligt op 1.950 tegen een landelijk gemiddelde van 1.639 uur.
Lees het interview met Simon Kalf, algemeen bestuurslid van de Terschelling Energie Coöperatie
Ameland geeft een innovatieve invulling aan de energieambities
Op Ameland kiezen ze voor een innovatieve invulling van de energieambities met behulp van een innovatief energienet. Het eiland wil een proeftuin worden op het gebied van innovatieve vormen van duurzame stroom- en warmtevoorziening en heeft met dat doel een experimenteerstatus aangevraagd bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Het energienet is een initiatief van het Convenant Duurzaam Ameland, dat bestaat uit gemeente Ameland, Eneco, GasTerra, Hanzehogeschool Groningen/EnTranCe, Liander, Nam, Philips Lighting en TNO. Zij gaan onder andere onderzoeken of de reserve elektriciteitskabel, die Ameland verbindt met het vaste land, gebruikt kan worden om elektriciteit aan te leveren of af te voeren.
Daarnaast onderzoekt Ameland de potentie van uitbreiding van duurzame energieopwekking en brandstofcellen. Het eiland past sinds 2014 brandstofcellen toe die bij mensen thuis, ondernemers en op locaties van de gemeente staan en samen een flexibele elektriciteitscentrale vormen. De brandstofcellen zetten energie in aardgas om in elektriciteit, zijn flexibel inzetbaar en hebben een relatief lage CO2-uitstoot. Met de restwarmte kunnen douche- en kraanwater worden verwarmen.
Lees verder: Ameland ontwikkelt innovatief energienet
Schiermonnikoog zet in op verduurzaming van de landbouw
Boeren, Natuurmonumenten en de gemeente Schiermonnikoog ondertekenden in mei dit jaar een deal voor een gezonder Schiermonnikoog. De natuur, het ecosysteem en de duinen op het eiland gaan merkbaar in kwaliteit achteruit, daarmee lopen de melkveehouders met hun intensieve bedrijfsvoering tegen de milieugrenzen aan.
De ondertekening van de deal moet daar verandering in brengen. De zuivelproductie zal zich gaan richten op kwalitatief hoogwaardige streekproducten. De melkveehouders op Schiermonnikoog zullen uiterlijk in 2020 hun veestapel inkrimpen met 35 procent. Hierdoor zal de stikstofuitstoot met eenzelfde percentage dalen.
De boeren, Natuurmonumenten en de gemeente Schiermonnikoog zien de ontwikkeling op Schiermonnikoog als een belangrijk voorbeeld voor de aanpak en de richting van de verduurzaming van de landbouw. Gedeputeerde Johannes Kramer van de provincie Friesland en minister Carola Schouten van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zien de noodzaak van deze transitie. Zij hebben aangegeven naar mogelijkheden te kijken om het initiatief te ondersteunen.
Lees verder: Melkveehouders Schiermonnikoog krimpen veestapel in voor beter milieu
Afbeeldingen: Adobe Stock en Tvilight
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
