Leiders met lef
Vooroplopen in de energietransitie vraagt om durf en keuzes maken. Daarvoor heb je ‘leiders met lef’ nodig. In deze serie interviewen we deze leiders, werkzaam bij bedrijven die nu grote stappen maken in de energietransitie. In deel 1: Karen de Lathouder en Selina Thurer, directieleden van Eneco.
De Lathouder is verantwoordelijk voor alles wat Eneco bouwt aan energiesystemen zoals windparken, warmtebronnen en zonneparken. Thurer houdt zich bezig met alle klanten, zowel particulier als zakelijk.
Klimaatneutraal in 2035
“Ik denk dat we ons bij Eneco veel zorgen maken om het klimaat”, zegt De Lathouder. “En we realiseren ons dat energie nu eenmaal ook een accelerator is voor anderen om stappen te kunnen zetten in verduurzaming. Daarom is het goed dat we een ambitieuzer doel stellen door vanaf 2035 energie te willen leveren die klimaatneutraal is.”
“Het is niet zomaar een stip op de horizon”, vult Thurer aan. “Want je kunt natuurlijk niet iets verzinnen, wat totaal niet kan. De doelstelling is mathematisch onderbouwd. Het is ambitieus, maar haalbaar. We geloven dat de energietransitie een aanjager kan zijn voor andere transities. Als zakelijke klanten willen verduurzamen, hebben ze ons nodig om die duurzame energie te leveren, op te slaan en slim te sturen. Met name de elektrificatie in de industrie moet nog grootschalig op gang komen. Daar willen wij aan bijdragen.”
Geen grijze stroom
Bij zo’n doelstelling horen harde keuzes. Zo is Eneco in 2022 gestopt met het aanbieden van grijze stroom aan zakelijke klanten. Hetzelfde deed het al voor huishoudens. “Dat is niet alleen omdat wij dat een goed idee vinden”, zegt Thurer. “Uiteindelijk zien we dat steeds meer zakelijke klanten de behoefte hebben om te verduurzamen.” Die behoefte wordt gedreven door intrinsieke motivatie, naderende regelgeving of andere omstandigheden, weet Thurer. En hoewel de meeste klanten enthousiast op zo’n beslissing reageren, zijn er altijd een paar die ‘minder happy’ zijn.
“Dan is het belangrijk om met ze in gesprek te gaan en te laten zien dat energie en verduurzamen strategische thema’s zijn die cruciaal en onlosmakelijk zijn verbonden met de continuïteit van de bedrijfsvoering. Het kan dat verschil van inzicht blijft bestaan. Dan moet je soms concluderen dat het beter is om uit elkaar te gaan. Maar om eerlijk te zijn, heeft de beslissing om als eerste grote energiebedrijf alleen nog groene stroom aan nieuwe zakelijke klanten te leveren tot vele positieve reacties van klanten geleid.”
Flexibel energiesysteem
Eneco probeert haar klanten zo goed mogelijk mee te nemen in de transitie die veel bedrijven moeten maken. Zo krijgen grootzakelijke klanten met meer dan honderd zonnepanelen nu standaard een OpwekOptimaal stuurbox. Dit kastje schakelt de zonnepanelen automatisch af als het aanbod aan zonnestroom groter is dan de vraag van het bedrijf en het net ook vol zit. Op die manier wordt het net ontlast en hoeven er geen terugleverboetes te worden betaald. De klant krijgt in ruil hiervoor een hogere terugleververgoeding en de niet-opgewekte stroom wordt gecompenseerd.
“Netcongestie is één van onze grootste uitdagingen”, zegt De Lathouder. “Helaas is de energietransitie geen knopje dat je aan of uit zet, het is een continuüm. Flexibiliteit is daarom noodzakelijk, om te voorkomen dat het energiesysteem vastloopt. Met OpwekOptimaal zorgen we dat we flexibiliteit zo goed mogelijk op afstand kunnen regelen, zonder dat de klant daar last van heeft.”
Virtual Power Plant
Een andere innovatie waar Eneco op inzet is de Virtual Power Plant (VPP). Dit is een platform waarop allerlei assets zijn aangesloten, zoals zonnepanelen, windmolens, batterijen en laadpalen. Ook klanten maken onderdeel uit van dit platform. De Lathouder: “Vraag en aanbod komen hier samen. Door de data die we verzamelen kunnen we zo nog beter en sneller een balans vinden in het energiesysteem. Zo is het mogelijk in te spelen op de ontwikkelingen van de markt en tegelijkertijd de dienstverlening aan onze klanten te optimaliseren.”
Maatwerk partnerschappen
De klanten van Eneco hebben allemaal hun eigen energiebehoefte, vertelt Thurer: “De energiecrisis heeft ertoe geleid dat bedrijven opnieuw naar hun energiehuishouding hebben gekeken. Naast het financiële aspect is leveringszekerheid steeds belangrijker. We hebben intensiever klantcontact dan voorheen. Accountmanagers moeten naast commerciële interactie nu ook echt technische kennis meenemen.”
Daarbij gaat de samenwerking tussen Eneco en klanten verder dan alleen het leveren van energie. Zo plaatste Eneco bij de Heineken-brouwerij in Zoeterwoude een e-boiler. Hiermee kan de brouwer duizenden liters water in korte tijd en met hernieuwbare energie verwarmen om zo stoom te krijgen dat nodig is voor het productieproces.
Ook verduurzaamt het energiebedrijf sportcentrum Papendal met een breed scala aan energieoplossingen, zoals een warmte-koude-opslag, zonnepanelen, laadpalen en LED-lantaarnpalen. En met KPN werd een bijzondere langetermijnovereenkomst gesloten, waarbij de telecomprovider 15 jaar lang stroom gaat afnemen van zonnepark Kabeljauwbeek en windpark Ecowende. De Lathouder: “Typerend voor dit soort projecten is dat de beginvraag vaak heel anders is dan de uiteindelijke uitkomst. Want verduurzamen op een economische aantrekkelijke manier heeft uiteindelijk alles met leveringszekerheid te maken. En dat is cruciaal om nu en straks over betaalbare en duurzame energie te beschikken. Dat zie je terug in zo’n partnerschap.”
Windpark op de Noordzee
Tegelijkertijd investeert Eneco in partnerschappen die verder reiken dan alleen de klantrelatie. “We kunnen het niet alleen”, zegt Thurer. “Dus we zoeken ook steeds vaker samenwerking met partijen met specifieke expertises.” Dit is bijvoorbeeld nodig bij de bouw van een offshore windpark. Zo schakelde Eneco de hulp in van stichting De Rijke Noordzee om de biodiversiteit rond windpark Ecowende te verbeteren. Dit windpark wordt uitgerust met krabbenpotten en oesterbanken om lokaal zeeleven een plek te geven. En de windmolens krijgen speciale radarsystemen en camera’s, om vogels tijdig te detecteren en zo nodig af te schakelen.
Europese samenwerking
Ook buiten de landsgrenzen zijn er kansen voor samenwerkingen, zeker binnen de Europese Unie. “Het is belangrijk dat Europa de krachten gaat bundelen”, zegt De Lathouder. “Met name voor waterstof gaan we de goede kant op, bijvoorbeeld met de Delta-Rijn corridor naar Duitsland waar met pijpleidingen waterstof en CO2 getransporteerd kunnen worden.” Maar ook de LionLink, waarbij het mogelijk wordt om elektriciteit uit te wisselen tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk, ziet De Latouder als kansrijk. “Het is enorm uitdagend om netwerken van verschillende landen op elkaar aan te sluiten; ieder land heeft weer zijn eigen energieachtergrond. Maar het is belangrijk te kijken wat er nu al kan.”
Durven en doorpakken
Thurer: “Ik denk dat het voor leiders vandaag de dag belangrijk is intrinsiek nieuwsgierig te blijven. De energietransitie is niet iets wat één partij kan doen. Maar het is wel belangrijk dat we beginnen en experimenteren. Daarom werken we niet alles meer compleet uit voor we iets implementeren. We maken een plan, een goede basis. Dan starten we de uitvoering om vervolgens onderweg te kijken wat eventueel aangepast of verbeterd kan worden om uiteindelijk bij de stip op de horizon uit te komen.”
De Lathouder: “Als samenleving moeten we inderdaad meer doen en niet wachten tot we ‘de perfecte oplossing’ hebben. Want dan wacht je misschien wel acht jaar en doe je in de tussentijd niks. Kijk naar de discussie over blauwe waterstof. Ja, groen is beter. Maar als we nu al blauw doen, plukken we met de opgedane kennis daar later de vruchten van. Soms moet je durven en doorpakken.”
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner Eneco. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar hoe wij werken? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
