Sungevity lanceert platform voor tweedehands zonnepanelen

Ruim 20 procent van de zonnepanelen die worden vervangen, zijn nog prima te gebruiken. Toch belanden deze afgedankte panelen op de afvalberg. Daarom start zonne-energiebedrijf Sungevity een online platform voor het aanbieden en aanschaffen van gebruikte zonnepanelen. Op het platform dat ZonNext heet en na de zomer live gaat, kunnen ‘dakloze’ zonnepanelen aangeboden worden, zodat ze een tweede leven krijgen.

Tweedehands panelen

Dat is nodig want het aantal zonnepanelen groeit explosief. Alleen al in 2020 werden er in Nederland meer dan 11 miljoen nieuwe panelen neergelegd. Op 12 procent van alle daken in Nederland liggen inmiddels zonnepanelen en de verwachting is dat dit de komende decennia zal groeien tot 80 of 90 procent.

Volgens Roebyem Anders, oprichter van Sungevity, is er genoeg vraag naar tweedehands panelen. “Er zijn genoeg partijen die gebruikte en goedkope panelen willen - van gemeenten en sportclubs tot huishoudens met een kleinere beurs. Je kunt het vergelijken met de handel in tweedehands auto’s via officiële dealers. Zo kunnen we de verspilling van nog goede panelen terugdringen.”

Om de aanschaf van zonnepanelen ook aantrekkelijk te maken voor huishoudens met een kleiner budget kunnen producten en diensten op het platform zowel tegen een gereduceerde prijs als kosteloos worden aangeboden. De kwaliteit van de panelen wordt gecontroleerd door Weee Nederland dat zorgdraagt voor de inzameling van alle e-waste.

Hoogwaardig recyclen

Het platform komt op een goed moment want het aanbod aan tweedehands zonnepanelen zal de komende tien jaar snel stijgen. Want de ontwikkelingen in de zonne-technologie gaan rap. Veel oude panelen zullen de komende jaren vervangen worden voor nieuwe met een groter vermogen. Maar die oude panelen werken ook nog prima. “Doodzonde dus om die weg te doen”, vindt Anders. “Zonnepanelen gaan zo’n 30 jaar mee en de laatste energie uit elk paneel persen, is het meest duurzame dat je kunt doen”. En als ze dan echt aan het einde van hun levensduur zijn, moeten zonnepanelen hoogwaardig gerecycled worden. Dit kan al voor 95% maar dit gebeurt nog nauwelijks.

De meeste afgedankte zonnepanelen gaan nu naar België en Duitsland, waar ze laagwaardig worden gerecycled. Alleen het glas en het staal wordt hergebruikt, maar de kostbare onderdelen zoals koper en silicium kunnen er nog niet uitgehaald worden. Dat komt omdat zonnepanelen niet ontworpen zijn om na gebruik uit elkaar gehaald te worden en te hergebruiken. Ook ontbreekt in ons land de infrastructuur om oude panelen te keuren en een tweede leven te geven. In Nederland is niet één gespecialiseerde recycler voor panelen omdat dit grote investeringen vergt, terwijl de volumes nog laag zijn. 

Leren van Belgisch model

Dit moet anders en daarvoor is de sector aan zet, bijvoorbeeld door te zorgen voor panelen die gemakkelijk herbruikbaar zijn. Met partijen als onderzoeksinstituut TNO en DSM loopt ons land voorop wat betreft circulaire zonnestroomtechnologie. Maar ook de overheid kan daaraan bijdragen vindt Anders. Bijvoorbeeld door een hogere verplichte recyclingbijdrage op te leggen per verkocht paneel. Op dit moment bedraagt die bijdrage 17 cent per zonnepaneel. “Als dat 2,50 euro zou worden is dat een grote incentive voor het opzetten van faciliteiten die schaarse mineralen en metalen terugwinnen. Dit is het model dat ook in België gehanteerd wordt.”

Ook is het belangrijk dat de overheid haar inkoopkracht gebruikt om partijen die circulaire panelen ontwikkelen een streepje voor te geven. “Om de markt op gang te brengen is het cruciaal dat de overheid en maatschappelijke organisaties het voortouw nemen door circulariteit expliciet op te nemen in hun aanbestedingsbeleid”, zegt Anders.

Zeldzame metalen

Een groot voordeel van recyclen van zonnepanelen is dat de zeldzame metalen die ervoor nodig zijn hergebruikt kunnen worden. Want die metalen zijn kostbaar en de delving vindt plaats in afgelegen gebieden waar nauwelijks zicht is op de arbeidsomstandigheden. Recente onderzoeken waaruit blijkt dat Chinese siliciumproducenten gebruikmaken van Oeigoerse dwangarbeiders, maakten pijnlijk duidelijk hoe moeilijk het is om grip te krijgen op wat zich precies in de productieketen afspeelt.

Het is een onderwerp waar Sungevity ook mee worstelt. Het bedrijf maakt gebruik van de Amerikaanse Solar Scorecard die 35 fabrikanten toetst op milieu- en sociale aspecten, en doet daarnaast navraag bij importeurs. Maar dit systeem is niet waterdicht. “Veel van onze fabrikanten scoren maximaal als het gaat om controle op goede werkomstandigheden en afwezigheid van kinder- en dwangarbeid”, zegt Anders. “Tegelijk kan geen fabrikant hard bewijs geven dat er geen sociale misstanden in hun keten zijn, zoals bij winning van kostbare metalen of de productie van het silicium dat ze gebruiken.”

Solar Scorecard voor Nederland

Om de transparantie in de keten te vergroten werkt branchevereniging Holland Solar aan een convenant, gemodelleerd op de textielindustrie. Zo is te herleiden waar de grondstoffen uit de producten vandaan komen. Maar Anders wil nog een stap extra zetten en pleit voor een Solar Scorecard voor Nederland of Europa, waarmee fabrikanten getoetst worden op milieu en sociale aspecten. Anders: “Zodat alle panelen langs de lat kunnen worden gelegd, en een ranking krijgen op CO2-footprint en circulariteit. We moeten als sector samenwerken om circulariteit af te dwingen.”    

Voor de productie van zonnepanelen zijn zeldzame metalen nodig zoals silicium, dat wordt gewonnen in afgelegen gebieden waar weinig zicht is op arbeidsomstandigheden. Kunnen bedrijven als Sungevity garanderen dat dit zonder dwangarbeid wordt gedolven?