Met al zijn vulkanische activiteit is het niet verrassend dat IJsland ster is in geothermie. Zo’n 90 procent van alle huizen op het eiland wordt verwarmd met aardwarmte. Maar IJsland wil geothermie nu naar een heel ander niveau brengen. Het zoekt namelijk naar een manier om de intense hitte van magma te benutten voor een nog efficiënter energiesysteem.
Volgens de onderzoekers van het Krafla Magma Testbed (KMT) is dit nieuwe onderzoek ‘wat de Hedron Collider is voor de deeltjesfysica’. Zoals de naam van het team al doet vermoeden wil het team boringen doen naar magmakamers diep in de bodem. De extreme hitte van dit gesmolten gesteente kan namelijk worden gebruikt voor het winnen van energie.
Superkritisch water
De reden waarom magma zo’n grote aantrekkingskracht heeft op de onderzoekers is het feit dat de hitte van het gesmolten gesteente water naar een ‘superkritische’ staat kan brengen. Dit gebeurt wanneer water wordt verwarmd tot boven de 373 graden Celsius onder een druk van 220 bar. Water verandert dan in een substantie die vloeistof noch gas is. In deze superkritische staat zou water tot tien keer meer energie kunnen vasthouden dan wanneer het vloeistof of stoom is. Het gebruik ervan zou de energie-efficiënte van geothermie drastisch kunnen verbeteren. Bovendien is het een CO2-vrije schone bron van energie.
Magma en giftige gassen
Het is echter wel schone energie met een kanttekening. Het boren naar magma is namelijk niet zonder risico’s. Het is niet de eerste keer dat IJslanders boren naar magma. In 2009 waren wetenschappers van plan om naar magma te boren op 4,5 kilometer diepte – zo’n 2 kilometer dieper dan de gemiddelde geothermieput. Maar al op 2 kilometer diepte stuitten de onderzoekers onverwacht op een magmakamer. De gloeiend hete magma kwam omhoog en verwoestte de boorapparatuur. Daarbij gingen giftige gassen de lucht in. Een tweede poging werd ondernomen in 2014, met hetzelfde resultaat.
Hitte oogsten
Opvallend genoeg zagen de wetenschappers de mislukte pogingen als een positieve ontdekking. De schade bleef relatief beperkt en magma bleek een stuk dichter bij het aardoppervlak te zitten dan eerder werd gedacht. Dat betekent dat er minder diepe (en kostbare) boringen nodig zijn om magma te bestuderen en de hitte ‘te oogsten’.
Vulkaanuitbarsting
Het benutten van magma voor energie zal wel pas vanaf 2028 onderzocht worden. In de eerste plaats is het KMT, waaraan inmiddels zo’n veertig onderzoeksinstellingen en bedrijven uit elf verschillende landen zijn gekoppeld, een observatiecentrum. Onderzoek naar de invloed van magma in de bodem moet de wetenschappers bijvoorbeeld inzicht verschaffen in het monitoren en voorspellen van vulkaanuitbarstingen. Dit onderzoek start in 2026.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
