De ontwikkeling van wind- en zonneparken in Nederland gaat snel. Het afgelopen jaar alleen al steeg de zoncapaciteit met 35 procent en het windvermogen met 13 procent. Tot voor kort was dat geen probleem, want het elektriciteitsnet had voldoende ruimte om al die extra opgewekte stroom te vervoeren. Maar de rek is er zo langzamerhand wel uit.
Lees ook: Het elekriciteitsnet raakt vol: wat is de oplossing?
Op veel plekken in Nederland is daardoor schaarste aan transportcapaciteit op het net. De kabels zijn te dun en de transformatoren zijn te klein om vooral de groei van zonopwek bij te benen. Het aanleggen van extra netcapaciteit vergt veel tijd. Steeds vaker wordt de aanleg van wind- en met name zonneparken belemmerd doordat een aansluiting op het net niet mogelijk blijkt. Wachttijden kunnen daarbij oplopen tot acht of soms wel tien jaar.
Oplossing
Verzwaring van het net is kostbaar en duurt lang: op zijn vroegst over tien jaar hebben we weer voldoende capaciteit. Om in de tussentijd toch de groei van het aantal zonneparken te kunnen opvangen is Cable Pooling een oplossing: het delen van een netaansluiting door zonne- en windparken. Dat is dankzij een wetswijziging sinds vorig jaar mogelijk en om meerdere redenen een ideale oplossing.
Lees ook: Energiewet wordt gewijzigd: zonneparken en windparken aansluiten wordt gemakkelijker
Want zon en wind vullen elkaar qua opwek aan. In de wintermaanden waait het veel, maar schijnt de zon wat minder. In de zomer is het zonniger en vaker windstil. Het komt dus niet vaak voor dat er teveel energie opgewekt wordt. Door een wind- en een zonnepark te combineren maak je dus altijd optimaal gebruik van het bestaande netwerk. En de energietransitie loopt geen vertraging op omdat zonne-energieontwikkelingen eerder aangesloten kunnen worden.
Bovendien scheelt Cable Pooling aanzienlijk in de kosten. Een netaansluiting voor een gemiddeld windpark kost al snel een paar miljoen. Als deze aansluiting door zowel een windmolen als door een zonnepark wordt gebruikt, wordt die investering een stuk efficiënter benut. Omdat zon en wind elkaar aanvullen hoeft de netbeheerder zijn net niet uit te breiden.
Modelovereenkomst
Toch neemt het delen van de netaansluiting tot op heden nog geen vlucht. Dat komt onder andere doordat het flink meer afstemming vergt met verschillende partijen. Daarom hebben NWEA, Holland Solar en Energie Samen aan Ventolines de opdracht gegeven voor het opstellen van een modelovereenkomst Cable Pooling. Met deze overeenkomst kunnen veel zorgen worden weggenomen. Een zonne- en windpark die samen op een kabel willen gaan, kunnen met behulp van deze overeenkomst gemakkelijker hun afspraken formaliseren.
Een heel goed idee, vindt woordvoerder Maarten de Groot van GroenLeven. Ook GroenLeven ervaart lange wachttijden voordat aansluiting op het net mogelijk is. Cable Pooling is voor de zonne-energieontwikkelaar dan ook een aantrekkelijke optie. “NWEA, Holland Solar, Energie Samen en Ventolines faciliteren met deze modelovereenkomst de energietransitie”, zegt De Groot. “Door Cable Pooling in te zetten zorgen we voor een effectieve en efficiënte inzet van het netwerk. Het draagt dus bij aan het versnellen van de energietransitie omdat het een antwoord biedt op de congestieproblematiek.”
Sterker nog, als het aan GroenLeven ligt zou het verplicht moeten worden om een aansluiting te delen. “Wij pleiten er dan ook voor om Cable Pooling bij zon en wind altijd verplicht te stellen, als de mogelijkheid zich voordoet.”
Haken en ogen
Ook Arthur Vermeulen, directeur windenergie van Pure Energie is te spreken over het initiatief. "Cable Pooling is een goede oplossing. Wind en zon zijn in hoge mate complementaire energiebronnen. Als je zon en wind op een aansluiting zet benut je die veel effectiever. Maar daar zitten wel haken en ogen aan. Want je creëert een afhankelijkheid tussen wind- en zonnepark, wat ook weer consequenties heeft, bijvoorbeeld voor de financiering. Daar kan zo'n modelovereenkomst goed bij helpen."
Lees ook: windenergie leverde record hoeveelheden stroom in winderig februari
Cable Pooling is mogelijk voor bestaande windparken waar bijvoorbeeld zon bij komt. “Dat is waar we nu het eerst naar kijken omdat hiervoor veel kansen zijn”, zegt Leon Straathof namens de partijen uit. Hij organiseerde de totstandkoming van de modelovereenkomst. “Met name bij projectgefinancierde parken is Cable Pooling uitdagend en zijn aandeelhouders en banken voorzichtig. Maar ook wanneer een zonne- en een windpark nog nieuw gerealiseerd moeten worden is deze overeenkomst geschikt.”
Direct aansluiten
Bovendien is de overeenkomst op termijn ook in te zetten voor het rechtstreeks aansluiten van opwekinstallaties aan gebruikers. “Dan kan bijvoorbeeld een zonnepark direct leveren aan een nabijgelegen fabriek, zonder dat het over het net moet. Daarbij kan het zonnepark dan gebruikmaken van de gebruiksaansluiting van de fabriek. Dat mag nu formeel nog niet, maar wordt verwelkomd door netbeheerders, omdat het ook netcongestie voorkomt. Ook voor dat soort samenwerkingen is deze modelovereenkomst geschikt”, zegt Straathof.
De modelovereenkomst zal er niet voor zorgen dat de combinatie van zon en wind op één kabel nu opeens een grote vlucht neemt. Maar het neemt wel een flinke hobbel weg. En dat is te merken aan het animo onder leden van de drie initiatiefnemers. “Er is al veel vraag naar de modelovereenkomst", zegt Straathof. "Vooral van grote projecten. Maar we hopen erg dat ook de kleinere initiatieven hier ook gebruik van zullen maken.”
Meer weten over de energietransitie? Je leest het hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
