Miljarden nodig voor inzet waterstof in energietransitie

De waterstofcoalitie die dit aankaart bestaat uit een bonte verzameling van energiebedrijven als Engie, Eneco en Essent maar ook netbeheerders zoals TenneT, Stedin en Alliander en de havens van Rotterdam en Amsterdam. Ook kennisinstellingen zoals TUDelft en milieuorganisaties Greenpeace en Natuur & Milieu hebben zich aangesloten. Met het waterstofpact wil de coalitie de besluitvorming over waterstof in het nieuwe kabinet versnellen.

Silver bullet

Dat is om meerdere redenen nodig zegt ook speciaal adviseur waterstof van de International Energy Agency, Noé van Hulst in gesprek met Change.Inc. “Er zit een groot gat tussen de duurzame doelen die we internationaal gesteld hebben en de realisatie daarvan. We hebben geen tijd meer om af te wachten.” Daarnaast zullen we alles uit de kast moeten trekken om de doelen te halen. “Waterstof is niet de silver bullet van de energietransitie. Maar het is wel een cruciaal onderdeel. Zonder de inzet van waterstof gaan we de doelen niet halen.”

Want waterstof kan worden ingezet in sectoren die veel CO2 uitstoten maar lastig te ‘vergroenen’ zijn zoals de staalindustrie, de scheepvaart en vrachtvervoer. Ook kan het dienst doen als alternatieve grondstof voor plastic en bijdragen aan verduurzaming van de luchtvaart. Bovendien is het een belangrijk middel om duurzaam opgewekte energie voor langere termijn op te slaan.

Lees ook: 11.000 ton waterstof die écht van groene stroom komt in Canada

4 Gigawatt

Omdat waterstof een energiedrager is, moet het worden geproduceerd. Dat gebeurt nu nog voornamelijk uit aardgas, waarbij CO2 vrij komt. Maar het kan ook gemaakt worden met duurzame bronnen zoals wind- en zonne-energie, de zogenaamde groene waterstof. Daarvoor moeten groene waterstoffabrieken, ook wel elektrolysers, worden gebouwd. Nederland heeft in het Klimaatakkoord het doel gesteld tot 2030 voor 3 tot 4 Gigawatt aan groene waterstoffabrieken te bouwen. Dat doel is nog ver weg. Op dit moment telt Nederland 1 waterstoffabriek met een vermogen van 1 Megawatt.

Lees ook: Groene waterstof concurreert in 2030 met aardgas

Maar het bouwen van een waterstoffabriek is duur: tussen de 100 en 200 miljoen euro. En dat is nog niet alles. Om de waterstof vervolgens op te slaan en te krijgen waar het nodig is moeten zoutcavernes en het gasleidingenstelsel geschikt gemaakt worden. Volgens de waterstofcoalitie vergt dit alles tussen nu en 2025 een investering van de overheid van 500 miljoen per jaar.

Troefkaarten

Een goede investering vindt ook Van Hulst. “Nederland beschikt over een aantal troefkaarten als het om waterstof gaat. Het zou onverstandig zijn die niet op tafel te leggen.” Zo hebben we de Noordzee waar grootschalige productie van windenergie mogelijk is. Daarnaast hebben we dankzij de gaswinning in Groningen een van de meest fijnmazige gasnetwerken van Europa. We kunnen dus relatief eenvoudig groene waterstof produceren en transporteren. Daarmee kunnen we onze eigen industrie en transport vergroenen maar – op termijn – ook duurzame energie exporteren.

Export

Ook met het oog op internationale ontwikkelingen is haast geboden. Andere Europese landen onderschreven eerder al het belang van waterstof. Zo maakte Bondskanselier Merckel afgelopen zomer bekend dat Duitsland 9 miljard uittrekt voor het stimuleren van groene waterstof. Frankrijk en Spanje hebben daar respectievelijk 7 en 10,5 miljard voor over. Uiteindelijk denkt Spanje te kunnen voorzien in ruim 10% van de totale waterstofbehoefte van Europa. Ook Portugal wil op termijn een energie-exporterend land worden en denkt eind 2022 met de productie van groene waterstof te starten.

Lees ook: Nederland dreigt achterop te raken met groene waterstof

Volgens de waterstofcoalitie heeft Nederland dus geen tijd te verliezen. De regeerperiode 2021-2025 is cruciaal om een inhaalslag te maken en zo te verzekeren dat Nederland meedoet in de Europese kopgroep. "Zo kunnen we kansen voor de regionale waterstofhubs verzilveren en de Nederlandse economische positie verduurzamen en versterken", aldus de coalitie.