Vanaf dit weekend schieten tientallen boten, slechts aangedreven door zonne-energie, over de Noord-Nederlandse meren. De DONG Energy Solar Challenge begint zaterdag in Blauwestad in Groningen. In zeven races verdeeld over evenveel dagen strijden de teams in verschillende klassen om het eremetaal.
De Topklasse in de Dong Energy Solar Challenge is de Formule 1 onder de zonneboten. Studenten uit alle delen van de wereld ontwerpen, bouwen en experimenteren met hun zonnepanelen, besturingssystemen, bootontwerp en de stabiliteit. Net als in de autosport is het zonnevermogen van de deelnemende boten aan strenge regels gebonden.
"De races in de Topklasse moeten vergelijkbaar zijn, daarom kijken we niet naar de hoeveelheid vierkante meter zonnepanelen, maar naar het totale vermogen", zegt Joris Melkert, het hoofd van de technische commissie. Het doormeten is voor de teams een spannend moment. Als ze boven de limiet zitten, moeten ze in de laatste week nog extra klussen.
Exotisch uitstapje
Centimeter voor centimeter schuift de zonneboot van de TU Delft onder de zonnesimulator van Eternal Sun. Onder toeziend oog van de studenten meet Robert Jan van Vugt van de Delftse start-up zorgvuldig het vermogen van ieder afzonderlijk paneel. De teams hebben hoge kwaliteit zonnecellen bemachtigd, constateert hij tevreden. "De fouten zitten meestal in de connecties tussen de panelen en het solderen."
Topklasse is de Formule 1 van de Solar Challenge zonnebootrace
De meetdag voor de zonneboten is een exotisch uitstapje, zegt Van Vugt. De grote werkplaats op het terrein van de TU Delft is een van de weinige plekken in Nederland, en zelfs in Europa, waar dit kan. "We meten bij 1000 watt per vierkante meter. Die intensiteit halen we niet vaak in Nederland. Dit paneel haalt 87 watt onder de bak en dat is best veel." Teun Verhagen van het Delftse Solar Boat Team had niet anders verwacht. Het is het resultaat van een geheime aanpassing die hij pas na afloop van de wedstrijden mag onthullen.
Kunstzon
Alle teams blijken tijdens de dopingcontrole aan de veilige kant van het maximale vermogen te zitten. De prestatieverhogende middelen zijn vooral van technische aard, zegt Melkert. "Het wedstrijdelement zit in de constructie, het spelen met het gewicht van de boot en de afwerking. De doorontwikkeling van panelen levert niet meteen tientallen procenten winst op voor een team. Een vernieuwend ontwerp wel."
Essentieel bij de controle is de techniek van de start-up Eternal Sun. Het bedrijf met de wieg in Delft bouwt zonnesimulatoren die inmiddels wereldwijd aftrek vinden. De lichtbak benadert de eigenschappen van natuurlijk zonlicht tot bijna 100 procent. Producenten gebruiken de simulator om de invloed van zonlicht op hun producten te testen. Uiteraard zijn dat zonnecellen, maar ook verf en coatings. Ook onderzoekscentra die zich bezighouden met algenkweek als basis voor biobrandstof gebruiken ze.
Precisiewerk
De bouw van de lichtbakken is precisiewerk. De uitdaging is dat het kunstzonlicht overal hetzelfde valt en het gehele oppervlak dezelfde hoeveelheid licht krijgt. Het licht moet bovendien over langere periodes stabiel blijven. Gewone lampen warmen op waardoor de kleur van het licht verandert. "Dat mag bij ons niet", zegt Van Vugt. "En op dat gebied halen wij wereldwijd de hoogste klasse. Er zijn maar vijf bedrijven die dit kunnen."
Er zijn wereldwijd maar vijf bedrijven die hetzelfde kunnen als wij.
De naamsbekendheid van het jonge Delftse bedrijf groeit in hoog tempo. De Nederlandse markt is inmiddels te klein. "We zijn nu onder andere actief in de Verenigde Staten, China, India, Turkije, Costa Rica en Brazilië. Die landen hebben nog veel te winnen bij dit soort onderzoek en kloppen bij ons aan."
Ontwikkeling
In de zonnepanelenmarkt ziet Van Vugt nog genoeg ruimte voor innovatie. De afgelopen twintig jaar lag de nadruk op prijsdalingen. Die prijzenslag is tot rust gekomen. "De vernieuwingen zullen de komende jaren komen uit zaken als service, recycling en kwaliteitsverbetering."
Hij verwacht veel van dunne filmzonnepanelen, flexibele panelen met veel lagere productiekosten. Over een paar jaar hebben huizen geen panelen meer op het dak, maar een laag folie direct op de dakpannen, voorspelt hij. En zonnefolie of -panelen zullen de pleziervaart veroveren. "Ik zie die schepen met zonnedaken wel komen. Op een logische, natuurlijke manier. Geen kajuitdak met een zonnepaneeltje erop, maar de cellen direct ingebouwd."
Zonnepanelen in de pleziervaart is een kwestie van tijd
Zo'n race kan daar zeker bij helpen, denkt chef techniek Joris Melkert. "Ook voor de professionele scheepvaart. Door het gebruik van zware stookolie is er een dringende reden om te werken aan schoner vervoer. Je ziet dat bedrijven steeds meer belangstelling hebben voor de studenten die afstuderen op zonnetechniek."
Ondertussen houdt Teun Verhagen van het Solar team van de TU Delft nauwkeurig de metingen in de gaten. "Een positieve uitslag," zegt hij tevreden. "We blijven binnen de marges van het reglement. Nu kunnen we verder gaan testen." En die innovaties? "Dat vertellen we na afloop van de race."
Foto's: Willemien Groot (Foto Header: Zonneboot De Lianzon, van het Liander Solarteam)
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
