De gedragscode voor duurzaam renoveren van woningen is een code die opgesteld is door Stroomversnelling, een organisatie van bouwers, toeleveranciers, woningcorporaties en gemeentes. Ze bieden met de gedragscode handvatten voor het verduurzamen van woningen, die daarmee een zogenoemd ‘Nul op de Meter-keurmerk’ kunnen krijgen. Dat zijn woningen die in een jaar net zoveel duurzame energie opwekken als dat ze gebruiken.
Klimaatneutraal
Om die woningen op een verantwoorde manier energieneutraal te maken is in 2018 een gedragscode goedgekeurd. Vóór dat jaar moest voor iedere renovatie een aparte vergunning worden aangevraagd. De code moet juist zorgen voor duidelijkheid en een efficiënte uitvoering van het verduurzamen van woningen, waardoor de energietransitie wordt versneld. Om de klimaatdoelstellingen te halen moeten dit jaar namelijk 50.000 woningen verduurzaamd worden; oplopend tot 200.000 per jaar – dat kan door ze bijvoorbeeld beter te isoleren en door zonnepanelen aan te leggen.
Lees meer: Wordt 2021 het kanteljaar voor biodiversiteit?
De gedragscode kan worden gezien als een handleiding en een eisenpakket waar bouwers zich aan moeten houden vóór, tijdens, en na het renoveren. Stroomversnelling, initiatiefnemer van de gedragscode, beoogde dan ook de regels en eisen van de Flora-en Faunawet als uitgangspunt te nemen in de code. Samen met soortbeschermende organisaties besprak Stroomversnelling hoe duurzaam renoveren én bescherming van vogels en vleermuizen mogelijk is. Zo moeten bouwers bij het isoleren van woningen bijvoorbeeld letten op nestinsluiting van vogels en vleermuizen, waardoor ze niet meer naar buiten kunnen of hun nest niet meer kunnen bereiken.
Rechtszaak tegen gedragscode
Een goede stap, maar alleen kijken naar het nest is volgens Liset Karman, voorzitter van huismusbescherming Witte Mus niet het enige waar rekening mee moet worden gehouden. Een punt waar Karman bezwaar tegen maakte is de bescherming van de habitat van de huismus. “Zonder habitat kan een nest niet functioneren als nest. Daarom moet óók de nabije omgeving beschermd worden.” En dat gebeurt volgens Karman op dit moment niet. Om die reden spanden Witte Mus en Stichting Ecologisch Vleermuis Onderzoek Nederland, beschermingsorganisatie voor vleermuizen, een rechtszaak aan tegen de gedragscode van Stroomversnelling. “Witte Mus zag geen andere mogelijkheid”, zegt Karman.
De Raad van State oordeelt nu dat de dieren niet genoeg worden beschermd in de gedragscode. Leen van Dijke, voorzitter bestuur van Stroomversnelling vindt de uitspraak wrang. “Het verhoogt het cynisme om je stinkende best te blijven doen voor het klimaat”, zegt Van Dijke. Stroomversnelling wil met een gedragscode die rekening houdt met de Flora- en Faunawet de Europese habitatlijnen naleven. “Om het procesmatig beter en voorspelbaar te doen is best heel ingewikkeld; naast goedkeuring van de minister was draagvlak bij de beschermingsorganisaties voor ons een vereiste.”
Volgens Stroomversnelling moet er wel degelijk aandacht komen voor de habitat van de dieren, maar past het thema niet in de opgestelde gedragscode. Wél in een gemeentelijke handleiding die Stroomversnelling maakte, waar gemeentes verantwoordelijk zijn voor de habitat van de dieren, vindt Van Dijke. "Wij veranderen niets aan de omgeving van de woningen die wij verduurzamen; we isoleren alleen de woningen. Gemeentelijk groen is een verantwoordelijkheid van de gemeenten. Als je een woning isoleert ben je niet verantwoordelijk voor groenstroken in de wijk."
“We zijn veruit het beste jongetje van de klas en krijgen nu een tik op de vingers. Dat is enorm frustrerend”, zegt Van Dijke. Al helemaal omdat de bestaande praktijk volgens hem verre van ideaal is. “Op woningen, sporthallen en fabrieken worden aan de lopende band zonnepanelen geplaatst, waar helemaal geen rekening wordt gehouden met flora en fauna, laat staan habitat.”
Volgens Karman van Witte Mus gaat een gemeentelijke handleiding voor de bescherming van habitat niet werken. “De wet natuurbescherming is dan niet meer te handhaven. Stel dat is afgesproken dat de gemeente het groen herstelt in de tuinen en de gemeente heeft geen geld meer. Dan kunnen wij de provincie gaan vragen te handhaven, maar wie moet zich dan aan de wet houden? Dat is degene die de overtreding heeft begaan. En dat is de bouwer die met de gedragscode heeft gewerkt. Maar die zegt dan terecht dat de gemeente zich niet aan afspraken houdt.”, zegt Karman.
Wat betekent de afkeuring van de gedragscode?
Doordat de Raad van State de gedragscode afkeurde loopt de verduurzaming van duizenden woningen vertraging op. “Het kan nu wel anderhalf jaar duren voordat we een individuele vergunning voor een woning hebben”, zegt Van Dijke. “De afkeuring is rampzalig en het raakt koplopers zoals VolkerWessels, Dura Vermeer en BAM hard.” De code was volgens hem zo opgesteld dat jaarlijks aanpassingen konden worden gedaan met in de praktijk opgedane ervaringen.
Dit is niet de eerste keer dat de Raad van State uitspraak doet over de Flora- en Faunawet. In 2019 werd de PAS (Programma Aanpak Stikstof) afgekeurd, die bedoeld was om stikstofneerslag in natuurgebieden te beperken. De afschaffing van de PAS leidde tot de stikstofcrisis.
Meer weten over de energietransitie? Je leest het hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
