Kernfusie ook voor Nederland een interessante optie

De aankondiging van de bouw van de proefreactor blijft dan ook niet onopgemerkt. “Het is bijzonder interessant dat General Fusion een eerste demonstratiereactor voor kernfusie gaat bouwen in Engeland. Ik volg de ontwikkelingen met belangstelling”, laat staatssecretaris energie en klimaat Yeşilgöz-Zegerius in een reactie weten.

Fantastische doorbraak

Ook Henri Bontenbal, kamerlid voor het CDA is enthousiast. “Als natuurkundige word ik hier natuurlijk heel blij van. Want het is iets dat we nog niet kunnen en het zou een fantastische doorbraak zijn als het deze start-up lukt en hoop dan ook van harte dat dit toegevoegd kan worden aan het pallet aan koolstofneutrale elektriciteitsbronnen.”

Volgens Olof van der Gaag, directeur Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) is het goed dat op alle vlakken van de energievoorziening aan innovatie wordt gewerkt. “Er is veel discussie over kernenergie in Nederland maar het blijft goed om te kijken wat daarin de mogelijkheden zijn. Dus voor Nederland is het interessant om te kijken wat uit deze pilot komt.”

Kernfusie goede aanvulling van duurzame bronnen

Kernfusie kan een goede aanvulling zijn op de huidige mix aan duurzame bronnen. Want elektriciteitsproductie verduurzaamt heel snel. Steeds meer stroom komt van wind en zon en de verwachting is dat in Nederland over 9 jaar driekwart van de stroom duurzaam is opgewekt. Daarnaast groeit het aandeel elektriciteit in de energiemix. Uiteindelijk zal ruim de helft van de energie uit elektriciteit komen.

Daarmee groeit ook de behoefte aan zogenaamde ‘baseload’, waarmee de onbalans tussen vraag en aanbod kan worden opgevangen. Want op bewolkte windstille dagen hebben we ook stroom nodig. Die buffer wordt nu geleverd door traditionele gascentrales, die aangaan bij te weinig duurzame stroom en uit bij een overschot. Maar die centrales stoten CO2 uit.

Lees ook het nieuws over de demonstratiereactor die het Canadese General Fusion in Engeland gaat bouwen  

Haalbaarheid

Een kernfusiecentrale kan daarvoor een oplossing zijn denkt Van der Gaag. De vraag is alleen of het technisch haalbaar en betaalbaar is. “Op zichzelf zijn nieuwe bronnen van elektriciteit heel interessant. De vraag is alleen of die ook flexibel inzetbaar zijn. Zo’n centrale moet dat technisch aankunnen.”  

Daarnaast moet het ook betaalbaar zijn. Want door betere afstemming van vraag en aanbod, een goede verhouding tussen zon en wind en het vergroten van opslagcapaciteit zal de vraag naar ‘baseload’ energie afnemen. Zo schat Eneco in hun nieuwe strategie dat hun gascentrales op termijn nog maar 2.000 draaiuren zullen maken. “Je hebt dus een businesscase nodig die uit kan met maximaal 2.000 uur”, zegt Van der Gaag. “Een klassieke kerncentrale is gespecialiseerd in volcontinue draaien. Dit soort innovaties worden interessant als ze die flexibiliteit aankunnen.”

Jeff Bezos investeerder

De vraag is of de kernfusiereactor van General Fusion hiervoor de oplossing is. De proefreactor in Engeland vergt volgens persbureau Bloomberg een investering van 400 miljoen dollar. Maar waar de ontwikkeling van kernfusie voorheen vooral een aangelegenheid van overheden was, begint de private sector nu ook interesse te tonen. General Fusion zelf wordt gefinancierd door private partijen waaronder de Nederlandse investeringsmaatschappij SET Ventures, maar ook miljardair Jeff Bezos, de oprichter van Amazon.

Hoewel het nog gaat om een proefreactor en de techniek dus nog bewezen moet worden, is het hoopgevend genoeg om goed in de gaten te houden. Het IEA stelde onlangs nog dat de energietransitie na 2030 moeilijker zal worden. Vooral het vergoenen van de industrie wordt tegen die tijd een uitdaging waarvoor we nieuwe technieken nodig hebben die nu nog verre van volwassen zijn.

Eneco geen interesse

Ook Eneco, dat dinsdag bekendmaakte in 2035 CO2-neutraal te willen zijn, geeft in zijn strategie aan voor een derde van die ambitie nog niet te weten met welke technologie dat te halen is. Toch zegt het bedrijf desgevraagd niet te kijken naar kernfusie voor het bereiken van zijn duurzaamheidsdoelstelling.

Volgens Bontenbal heeft Nederland een blinde vlek voor nieuwe technieken zoals kernfusie. Het kamerlid bereidt, mede naar aanleiding van dit artikel, schriftelijke kamervragen voor. “We moeten kijken hoe we dit soort ontwikkelingen beter kunnen volgen. We hebben onze mond vol van allerlei technieken maar dit staat echt onvoldoende op de radar.” 

Kernfusie voor Nederland een prima optie

De verwachting is dat tegen 2028 of 2029 een eerste commerciële reactor gebouwd kan worden. “Dat is vrij dichtbij”,  vindt Bontenbal. “Start-ups hebben de neiging om het mooier voor te doen dat het uiteindelijk is. Dan blijkt het toch iets duurder te zijn of duurt het langer. Maar als je nooit iets probeert dan vind je nooit wat.”

Een kernfusiecentrale in Nederland is volgens Bontenbal dan ook een prima optie. “Je moet zoiets natuurlijk nooit ongeclausuleerd doen. Maar als het veilig en betaalbaar is, zou ik niet weten waarom het niet kan. Want we moeten geen enkele bron die ons gaat helpen om klimaatneutraal te worden uitsluiten.”

Benieuwd hoe kernfusie werkt? We leggen het hier uit.