De Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie publiceerde de reactie van Kalavasta, nadat kernenergie vorige week weer op de politieke agenda kwam te staan. Minister Wiebes stuurde het ENCO-rapport naar de Tweede Kamer en vond het een aantrekkelijke aanwinst op de energiemix. Kernenergie is al decennia controversieel, mede vanwege een aantal grote, bekende rampen (Tsjernobyl, Fukushima). Ook het afval, dat eeuwenlang radioactief blijft, vormt een probleem. Tot het bericht van Wiebes was er geen ambitie om een kerncentrale te bouwen, en er is ook geen energiebedrijf dat plannen heeft.
De kosten eerlijk wegen
Het rapport van ENCO liet zien dat kernenergie minder duur is dan men denkt. Hoewel Europese nucleaire projecten de afgelopen decennia veel duurder uitvielen dan gepland, zijn die kosten per opgewekte megawatt lager dan bij zon- en windenergie, als alle kosten eerlijk worden meegewogen.
Een onjuiste conclusie, zegt het Nederlandse consultancybureau Kalavasta. Het bureau kwam in april met precies de tegenovergestelde conclusie: kernenergie is bijna altijd duurder dan hernieuwbare stroom. Alleen als de centrales continu kunnen draaien (wat niet mogelijk is) zijn kerncentrales een goede optie.
Het Nederlandse bureau fileert het onderzoek van ENCO in een nieuwe publicatie. ENCO doet verkeerde aannames over de prijs van duurzame stroom, de uptime van kerncentrales en gebruikt niet de data die bij Nederland passen. Dat zijn de belangrijke kritiekpunten in de vergelijking tussen de onderzoeken van Kalavasta en ENCO.
Lees ook: Kernenergie past niet bij de huidige klimaatopgave
Stroomprijs is nu al lager
Om bij de prijs van duurzame stroom te beginnen: volgens Kalavasta gebruikt ENCO onjuiste aannames. “Enco put uit diverse bronnen voor de investeringskosten voor zon en wind. Er wordt niet gemotiveerd waarom bepaalde aannames rond deze kosten gedaan worden”, aldus het rapport. Met die aannames komen de investeringskosten van zon (het bedrag dat nodig is om bijvoorbeeld een zonnepark te bouwen) in 2040 op 595 euro per kilowatt en voor wind op land 1480 euro per kilowatt.
Dat zijn echter hogere bedragen dan realistisch zijn. De overheid rekent nu, in 2020, voor de SDE++-subsidies met bedragen van 580 euro (zon) en 1140 euro (wind). Omdat technieken verbeteren, massaproductie efficiënter wordt en er meer ervaring komt met het installeren van zon en wind, is het aannemelijk dat deze kosten alleen maar zullen dalen in de komende 20 jaar.
Altijd aan
Dan de aanname dat een kerncentrale bijna altijd aan kan staan. Hoe langer een centrale draait, hoe meer geld hij oplevert. Elke minuut dat een kerncentrale stilstaat, produceert hij niet en verdient ‘ie zichzelf dus niet terug. Enco gaat ervan uit dat kerncentrales in de toekomst 95 procent van de tijd aan staan. Maar in het huidige systeem is dit onrealistisch, stelt Kalavasta.
Zon en wind, als deze beschikbaar zijn, leveren namelijk veel goedkopere stroom - de grondstof (zon respectievelijk wind) is immers gratis. Kernenergie kan daar niet mee concurreren in een marktgestuurde energiemarkt, en zal dus alleen nodig zijn als het niet waait en het donker is. Dat gebeurt maar zo’n 40 procent van de tijd, volgens berekeningen van Kalavasta zelf.
Het argument voor kernenergie raakt wel aan de momenten dat er geen duurzame stroom beschikbaar is. In de zonloze winters moet Nederland immers ook stroom hebben, bijvoorbeeld om de warmtepompen aan te sturen zodat we er behaaglijk bij zitten. Kan kernenergie daar dan geen uitkomst voor bieden? Kalavasta denkt dat ‘groen’ gas en waterstof betere alternatieven zijn voor duurzame elektriciteitsvoorziening.
Niet toepasbaar op Nederland
Ten slotte komt Kalavasta met een wat technischer punt. Het model dat ENCO gebruikte voor de doorrekening, is te oppervlakkig en past niet goed bij Nederland. Het model is bovendien gebaseerd op andere onderzoeken die ook niet over Nederland gaan. Daardoor past de kostenberekening niet goed in het Nederlandse systemen en vallen de kosten van duurzame stroom - opnieuw - hoger uit. Kalavasta berekende wel in detail de kosten van duurzame elektriciteit, inclusief netverzwaringen en back-up centrales. In die gedetailleerde berekening lagen de kosten aanzienlijk lager.
De conclusie van Kalavasta windt er geen doekjes om: “Het verdient daarmee de sterke aanbeveling om […] de conclusies van Enco in algemene zin te herzien, en specifiek die conclusies die gerelateerd zijn aan systeemkosten te negeren, daar deze te ongefundeerd en ongerelateerd aan het Nederlandse systeem zijn.”
Lees ook: Is kernenergie een risico voor het milieu?
Bron: NVDE/Kalavasta | Beeld: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
