Is energieplanologie de oplossing voor netcongestie?

Het elektriciteitsnet raakt verstopt. Grootverbruikers van stroom hebben steeds meer moeite om nieuwe aansluitingen op het net te krijgen. De gemeente Groningen, netbeheerder Enexis, onderzoekscentrum Entrance, en het Groninger bedrijfsleven starten daarom een pilot om op lokaal niveau vraag en aanbod van stroom beter op elkaar af te stemmen. Dit doen de partijen onder de noemer ‘Groningen Stroomt Door’.

Tijdens de eerste fase van de pilot wordt op het bedrijventerrein Westpoort onderzocht hoeveel elektriciteit de bedrijven daar nodig hebben. Waar zitten de pieken en dalen in de energievraag? Hoeveel stroom wekken bedrijven nu zelf al op? En welke stappen gaan bedrijven nog zetten om te verduurzamen? De antwoorden op deze vragen moeten leiden tot maatregelen om de stroomvraag te spreiden, zoveel mogelijk elektriciteit op het bedrijventerrein te houden en infrastructuur zo optimaal mogelijk te benutten. Zo wordt voorkomen dat het elektriciteitsnet nog verder overbelast raakt.

Energieplanologie

De initiatiefnemers spreken van ‘energieplanologie’ - gebied voor gebied wordt in kaart gebracht wat de elektriciteitsbehoefte is en hoe vraag en aanbod dichter bij elkaar kunnen worden gebracht. Na Westpoort volgen dit jaar nog zeker drie bedrijventerreinen. “Het is een ultieme poging om het elektriciteitsnet zo efficiënt mogelijk in te richten”, vertelt Eppie Silvius, projectmanager energietransitie van de gemeente Groningen.

De gemeente heeft samen met Enexis Netbeheer het project op poten gezet, omdat het zag dat netcongestie wel eens roet in het eten zou kunnen gooien van de eigen duurzaamheidsdoelen. “Wij hebben de doelstelling om in 2035 CO2-neutraal te zijn. Daarvoor ondersteunen we allerlei zon- en windprojecten. Maar de grootste hiccup is op dit moment netcongestie”, zegt Silvius. Daarom hebben de gemeente en Enexis de handschoen opgepakt en zijn met wetenschap en bedrijfsleven om de tafel gaan zitten.

“De meerwaarde van deze werkwijze is dat we bedrijven vanaf moment één meenemen in de plannen”, vertelt Silvius. “De valkuil van direct externe adviesbureaus inschakelen is dat zij analyses maken op basis van energieprofielen, en vaak pas voor de uitrol bij bedrijven aankloppen.” Ook het Groninger onderzoekscentrum Entrance, verbonden aan de Hanzehogeschool Groningen, doet mee. Zij stellen software beschikbaar die de data over de elektriciteitsbehoefte verwerkt en prognoses voor toekomstig stroomverbruik maakt.

Oplossingen

“In eerste instantie wil je vraag en aanbod slimmer op elkaar afstemmen. Dit kan hardwarematig, softwarematig, door kabels aan te leggen of stroom beter rond te sturen binnen bedrijventerreinen”, legt Silvius uit over mogelijke oplossingen voor netcongestie. Maar definitieve plannen volgen pas in de volgende fases van de pilot, die gepland staan voor later dit jaar. “We gaan eerst in gesprek met alle betrokken partijen.”

Wel zijn er nu al oplossingen denkbaar. Op het bedrijventerrein Westpoort zijn veel logistieke bedrijven gevestigd. Daar zouden batterijen ingezet kunnen worden om elektrische busjes in de nachtelijke uren op te laden met zonnestroom. “Maar dit is voor elk gebied weer anders. Waar je op een bedrijventerrein al snel denkt aan grootschalige energieopslag, denk je in de binnenstad weer eerder aan het slim delen van energie die op de daken wordt opgewekt.” Het doel van de gemeente is om uiteindelijk voor dertig gebieden de elektriciteitshuishouding in kaart te brengen en de stroomvraag af te stemmen.

Andere pilots

Netbeheerder Enexis heeft momenteel diverse pilots op bedrijventerreinen draaien die onderzoeken hoe het net optimaal benut kan worden, zodat netcongestie beperkt wordt. Greetje Bronsema, strategisch adviseur energietransitie bij Enexis, wijst op de toegevoegde waarde van de intensieve samenwerking binnen Groningen Stroomt Door. “Dat bedrijven zoveel data delen over hun elektriciteitsvraag is uniek. Wij vullen die aan met informatie over de netwerkcapaciteit ter plaatse. En met de modellen van Entrance kunnen continu scenario’s worden doorgerekend om te kijken welke verdeling van de stroom optimaal is.” Volgens haar is het delen van informatie cruciaal. “Je op gebiedsniveau aanpassen, vraagt om gebiedsregie en met elkaar in gesprek gaan.”