Hybride warmtepomp moet warmtetransitie vlot trekken

Het schiet nog niet op met de warmtetransitie in Nederland. Het aardgasvrij maken van woningen en woonwijken is complex en wil nog niet vlotten. Het tempo ligt ver beneden de afspraken uit het Klimaatakkoord en de ambities van het huidige kabinet. En dat terwijl hier veel CO2 winst te halen is. Maar liefst 13 procent van de totale CO2 uitstoot in Nederland is toe te schrijven aan de gebouwde omgeving, waarvan het merendeel (80 procent) voor verwarming.

Lees ook: Warmtpomp en CV kan samen 70 procent gasverbruik besparen

CV ketels

Van de bijna 8 miljoen woningen in Nederland moeten in 2030 1,5 miljoen aardgasvrij zijn gemaakt door middel van bijvoorbeeld warmtenetten of volledig elektrische warmtepompen. Bij de overige bijna 6,5 miljoen huizen gebeurt weinig. Zonde, vindt Atse van Pelt, projectleider energie bij Natuur & Milieu. “Jaarlijks worden ruim 400.000 CV ketels op aardgas geïnstalleerd. Die zou je voor een groot deel al kunnen vervangen door een hybride warmtepomp.” Voorwaarde is wel dat de woning enigszins geïsoleerd is. “Anders moet de aardgasketel nog steeds het grootste deel van het werk doen.” Volgens Van Pelt heeft een hybride warmtepomp pas zin voor het klimaat als de woning minimaal energielabel D heeft.

Lees ook: Ondanks stijging verkoop warmtepomp blijft HR-ketel de markt domineren

Dat het niet opschiet met de warmtetransitie komt voor een belangrijk deel door de kosten. Onlangs berekende het Economische Instituut voor de Bouw (EIB) dat het gemiddeld 40.000 euro per woning kost om van het gas af te gaan. Meer dan de helft van die investering zou niet terug te verdienen zijn met besparingen op de energierekening. Een hybride warmtepomp kost 4500 tot 7000 euro en is dus veel goedkoper en levert de bewoner direct een besparing op tot 70 procent op het aardgasverbruik voor verwarming. Daarmee zijn ze beter voor het klimaat dan de traditionele cv ketel.

120 miljoen per jaar

Juist vanwege de CO2 reductie die op korte termijn gerealiseerd kan worden moet deze techniek gestimuleerd worden, zo vinden de drie organisaties. De overheid zou daar de komende vijf jaar 120 miljoen euro per jaar voor uit moeten trekken. Het geld is bedoeld voor voorbeeldprojecten, productinnovatie en monitoren van de prestaties van hybride systemen. Daarnaast is het opleiden van extra vakbekwame warmtepompmonteurs een belangrijk onderdeel van de plannen.

Lees ook: Warmtepomp op CO2 werkt ook voor minder goed geisoleerde woningen

Een deel van het overheidsgeld moet de komende vijf jaar gaan naar subsidie voor woningeigenaren die een hybride warmtepomp willen aanschaffen. Daarna is volgens de coalitie geen subsidie meer nodig. De prijs voor aardgas is tegen die tijd voldoende gestegen en de kosten voor de technologie en installatie zijn dan door innovatie en schaalvoordelen gedaald waardoor een hybride warmtepomp zichzelf binnen negen jaar kan terugverdienen. Dat is geen weggegooid geld vindt Van Pelt. “Met goed overheidsbeleid op hybride warmtepompen kan schaal gecreëerd worden waardoor de kosten voor warmtepompen omlaag gaan.”

Tussenoplossing

Het is de vraag of het inzetten op hybride warmtepompen de warmtetransitie niet juist vertraagt. Voor deze manier van verwarmen is immers nog steeds aardgas nodig. “Hybride warmtepompen zijn hooguit een tussenoplossing”,  zegt Van Pelt. “Maar ze gaan vijftien jaar mee en in die tijd ben je al CO2 aan het reduceren. Daarna kunnen die woningen alsnog van het aardgas af.”

Bovendien richt de coalitie zich vooral op woningen die voorlopig niet aardgasvrij gemaakt zullen worden. Zolang het aardgasvrij maken van woningen niet hard genoeg gaat is dit dan ook een welkome aanvulling. “Het is niet een kwestie van of of . We moeten het allemaal doen. Hoe meer geld er gaat naar helemaal elektrische warmtepompen en warmtenetten hoe beter. Maar uiteindelijk wil je tempo maken en moet je dus op verschillende mogelijkheden inzetten, zoals isolatie en de hybride warmtepomp.” 

Export

Tenslotte zien de organisaties ook kansen voor de export van Nederlandse producten en kennis. Duitsland is één van de Europese landen die de komende tijd juist overschakelen op aardgas voor het verwarmen van woningen. Nederlandse bedrijven kunnen in die landen helpen om de CO2-uitstoot verder te verlagen met (hybride) warmtepomptechnologie.