“We zijn een gasproducent en hebben een belangrijke rol te spelen in de energietransitie.” Directeur Lex de Groot van Neptune Energy Nederland windt er geen doekjes om. “Het produceren van gas en werken aan de energietransitie zijn geen tegenstelling, maar liggen in elkaars verlengde.” Want gas zal volgens De Groot de komende twintig jaar nog in een groot deel van de Nederlandse energievraag voorzien. Daarnaast levert de gaswinning een belangrijk element om de energietransitie op te bouwen. Want Neptune kan zijn gasvelden, pijpleidingen en platforms nu al inzetten voor het produceren, transporteren en opslaan van waterstof en CO2.
Voor Neptune is het een toekomstig nieuw verdienmodel waar het nu een begin mee maakt. “Het heet niet voor niets een transitie”, zegt Rene van der Meer. Als voorman van het new energy team binnen Neptune in Nederland zoekt hij naar nieuwe verdienmogelijkheden voor het bedrijf naast olie en gasproductie. En dat doet het bedrijf niet omdat het gas straks op is. Want de velden zijn nog lang niet leeg, het wordt alleen steeds duurder om het gas eruit te halen. “Als je dan een tweede been hebt om op te staan, zoals waterstof, dan kun je gas geleidelijk vervangen.”
Neptune Energy is de grootste offshore gasproducent van Nederland. Het bedrijf heeft 29 productieplatforms op de Noordzee waarmee het voorziet in 8 à 9 procent van de totale gasvraag van Nederland. Vanuit tientallen gasvelden onder de Noordzeebodem vervoeren honderden kilometers pijpleiding dit gas naar Nederlandse industrie en huishoudens.
CO2 onder de zeebodem
Volgens Neptune zijn die platformen, pijpleidingen en gasvelden inzetbaar voor de energietransitie. Bijvoorbeeld voor de opslag van CO2. “De komende 20 jaar zal er nog veel fossiele energie gebruiken waarvan de CO2 afgevangen moet worden om onze emissies zo laag mogelijk te houden”, zegt De Groot. Als de prijs voor CO2 zo hoog blijft als hij nu is, wordt CCS snel rendabel en subsidievrij. Neptune kan binnen vijf jaar met CO2-opslag beginnen. In theorie heeft het bedrijf de mogelijkheid om meer dan de helft van de jaarlijkse CO2-uitstoot die door de industrietafel tot doel is gesteld in het Klimaatakkoord veilig opslaan in lege gasvelden in de Noordzee.
Daarnaast ziet het bedrijf veel potentie in het produceren, opslaan en vervoeren van groene waterstof. Volgens Gasunie kan 85 procent van het bestaande gasnetwerk worden hergebruikt voor vervoer van waterstof. De Groot denkt dat dit ook geldt voor de infrastructuur op de Noordzee. Bovendien is het transportnetwerk op de Noordzee behoorlijk fijnmazig en sluit het direct aan op het bestaande netwerk op land.
Wind op zee
De waterstof moet komen van grootschalige windmolenparken op zee. In 2030 komt naar schatting 40 procent van de elektriciteitsbehoefte van windmolens op zee. Om die stroom aan land te krijgen zijn veel en grote kabels nodig. Het aanleggen daarvan is kostbaar, zeker wanneer de windparken groter zijn en verder dan 100 kilometer uit de kust liggen. Dan is het slimmer om de elektriciteit van de windmolens te gebruiken om via de elektrolyse van gedemineraliseerd zeewater waterstof te maken. Die waterstof kan dan door het bestaande gasleidingenetwerk aan land worden gebracht. Peperdure stroomkabels zijn dan niet meer nodig. “Als je een bestaande gaspijpleiding kan gebruiken dat heeft hij een capaciteit van 10 tot 12 gigawatt. Dat is enorm als je bedenkt dat de grootste elektriciteitskabel op dit moment 2 gigawatt aankan.”
Groot voordeel is ook dat de leiding er al ligt en de zeebodem en natuur dus niet extra verstoord wordt. Een geplande route van een stroomkabel ten noorden van Schiermonnikoog naar Eemshaven werd opgeschort na fel protest van natuurorganisaties en eilandbewoners. De beheerder van het stroomtransportnet TenneT moet nu terug naar de tekentafel, terwijl volgens Neptune de oplossing bij wijze van spreken al voorhanden is. Tenminste, als je met elektrolyse de elektronen omzet in moleculen. “Er ligt daar een gasleiding die ze kunnen gebruiken. Deze leiding heeft al een aanlanding. Hierdoor hoef je niet meer extra iets aan te leggen door kwetsbare natuurgebieden”, zegt Van der Meer. “Gebruik van bestaande infrastructuur versnelt de energietransitie en houdt het betaalbaar.”
Waterstof op zee
Ook zijn er al windturbines in ontwikkeling die worden uitgerust met een elektrolyser die stroom direct in de molen omzet naar waterstof. Die waterstof wordt weer verzameld op een tussenstation en kan via pijpleidingen naar land. Zo’n tussenstation voor het maken of verzamelen van waterstof zou heel goed een van de platforms van Neptune kunnen zijn. “Als je energie uit een windmolenpark verzamelt doe je dat aan het begin van een pijpleiding”, zegt Van der Meer. “Uiteindelijk moet de druk opgevoerd worden om het gas in de pijpleiding te krijgen en naar land te brengen. Dat is onze core business.”
Bestaande leidingen
Op welke manier het zal gebeuren weet Neptune nog niet maar dat er waterstof op zee geproduceerd gaat worden, daar is het bedrijf vrij zeker van. “Op een van onze platformen zetten we nu een elektrolyser van 1 megawatt neer om dit idee te testen”, zegt De Groot. “Dat is natuurlijk nog een kleine proef. Bij de uitbreiding van windparken op zee praten we al snel over een vermogen van 1 gigawatt, duizend keer zoveel. Maar we leren er veel van: hoe werkt een elektrolyser op zee? En wat zijn de veiligheidseisen in combinatie met het produceren van dit gas? Dat is de eerste stap. Daarna willen we opschalen.” Dat kan volgens Neptune sneller en goedkoper dankzij de bestaande infrastructuur.
Op het Nederlandse deel van de Noordzee is al bestaande gasinfrastructuur die loopt van Denemarken naar Den Helder en van de Engelse grens naar Uithuizen in Groningen. Windmolenparken die daar in de buurt komen en waterstof maken kunnen daarop aangesloten worden om het aan land te brengen. “Wij pleiten er ook voor dat bij het plannen van windmolenparken gekeken wordt naar waar de bestaande infrastructuur is zodat hergebruik mogelijk is.”
Zonder disruptie
Door het tegelijkertijd of hergebruiken van deze installaties wil Neptune dus geleidelijk van het fossiele been op het duurzame been gaan leunen. Zo kan het bedrijf zelf, maar ook de samenleving zonder schokken over op hernieuwbare energie. Neptune verwacht deze transitie van gas naar waterstof in twintig jaar tijd te maken. “De energietransitie moet geleidelijk gaan”, zegt De Groot. “Energie is zo fundamenteel. Disruptie van de gasvoorziening betekent in de praktijk dat mensen hun verwarming niet meer aan kunnen doen, het licht uit blijft en spullen onbetaalbaar worden. Dat kunnen we hiermee voorkomen.”
H2opZee
Neptune Energy wil samen met RWE en TKI wind op zee de mogelijkheid onderzoeken om 300 tot 500 MW aan waterstof te maken ver weg op zee uit additionele windenergie. De waterstof zal via een bestaande pijpleiding aan land worden gebracht. Het consortium heeft hiervoor 462 miljoen euro aangevraagd uit het Nationaal Groeifonds. Volgens het consortium is H2opZee zoals het project heet 'wereldwijd het eerste op deze schaal.' Het demonstreren van deze technologie op deze schaal kan een belangrijke doorbraak betekenen die nodig is om de grootschalige uitrol van groenewaterstof-uit-zee te versnellen en de klimaatdoelstellingen te halen.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
