Vanaf 1 juli is de informatieplicht energiebesparing een feit: bedrijven met een jaarlijks verbruik van 50.000 kilowattuur elektriciteit, 25.000 kuub gas of een equivalent daarvan zijn verplicht om hun energiebesparende maatregelen door te geven aan de overheid. In haar jaarlijkse mkb-duurzaamheidsonderzoek concludeert energiebedrijf Essent echter dat ondernemers te weinig bekend zijn met deze informatieplicht. Het onderzoek richtte zich op verduurzaming van het energieverbruik in het mkb op het gebied van kennis, houding en gedrag.
'De onderliggende oorzaak van barrières is vaak een gebrek aan kennis'
“Het onderzoek laat zien dat de wil om te verduurzamen er absoluut is bij mkb-ondernemers”, licht marketeer mkb Joep Hilbink van Essent toe. “Negen op de tien ondernemers heeft al één of meer maatregelen getroffen en 39 procent van de respondenten verwacht binnen drie jaar opnieuw te investeren in verduurzaming. Dat is positief. Maar veel ondernemers ervaren barrières en de onderliggende oorzaak daarvan is vaak een gebrek aan kennis. Kennis over wat de milieuwetgeving inhoudt, welke verplichtingen voor hun bedrijf van toepassing zijn, maar ook voor welke subsidies ze in aanmerking komen.”
Lees ook: Deze 5 subsidies helpen jou met de overstap naar zonnepanelen
Haal- en brengplicht
Slechts 30 procent van de ondernemers kent de inhoud van de Wet milieubeheer, laat het onderzoek zien. De informatieplicht energiebesparing is zelfs bij nog minder bedrijven bekend, namelijk bij 26 procent. Hoe verklaart Hilbink dit? “Veel ondernemers zijn niet bezig met energieverbruik of milieuwetgeving, zij zijn druk met hun onderneming. Het leeft nog te weinig, we moeten het steeds weer op de agenda zetten.”
Het treffen van energiebesparende maatregelen is sinds 1 juli niet meer voldoende; ondernemers moeten hun maatregelen nu ook doorgeven aan de overheid. “Wij spreken veel ondernemers die dat niet weten. De energiebesparingsplicht is niet hetzelfde als de informatieplicht. Ondernemers moeten aan beide voldoen en beide verplichtingen zijn weinig bekend.”
Lees ook: Energiebesparing is voor ondernemers bij wet verplicht: dit is wat je moet weten
Bij wie ligt de verantwoordelijkheid voor die bekendheid? Uit het onderzoek blijkt dat ondernemers daar een grote rol voor zien weggelegd voor de overheid, maar ook voor energiebedrijven. Hilbink sluit zich daarbij aan. “Ik zie het als een haal- en een brengplicht. Als de overheid een wet initieert, moet zij dit natuurlijk ook bekendmaken aan de bedrijven op wie die wet van toepassing is. Tegelijkertijd hebben ondernemers zelf de verantwoordelijkheid om uit te zoeken welke rechten en plichten zij hebben.” Uit het onderzoek blijkt ook dat het mkb daartoe bereid is. “De rol van energiebedrijven is vervolgens om hen daar zo goed mogelijk bij te ondersteunen”, zegt Hilbink.
Lees ook: Mkb-ers namen in 2018 15.000 maatregelen voor CO2-reductie
Drijfveren voor energiebesparing
Het mkb ziet verlaging van de energiekosten als belangrijkste reden om te verduurzamen, blijkt uit het onderzoek. Dat verklaart ook de verschillen tussen branches: energie-intensieve branches zoals de industrie hebben een bovengemiddelde intentie om te verduurzamen. “Voor veel energie-intensieve bedrijven is energie een belangrijk onderdeel van de kostprijs. Verduurzaming is een interessante manier om die kostprijs te drukken. We zien ook dat hun brancheverenigingen actiever zijn in het informeren van hun leden.”
Toch is de barrière om te verduurzamen ook financieel. Ook hier is onwetendheid een grote factor, stelt Hilbink. “Onvoldoende rendement is vaak een aanname. Ondernemers maken zich zorgen om de investering en de terugverdientijd, maar zijn zich er niet van bewust dat juist daar subsidieregelingen voor bestaan.”
Lees ook: KvK: Veel belemmeringen voor duurzaam ondernemen
Hoewel het mkb zich dus voornamelijk richt op het financiële aspect van verduurzaming, ziet Hilbink ook kansen om bedrijven op andere manieren te motiveren. “Klanten, partners, de overheid; steeds meer partijen eisen dat bedrijven iets aan duurzaamheid doen. Daar zijn ondernemers zich ook steeds meer bewust van. Sommige bedrijven plaatsen bijvoorbeeld zonnepanelen om aan de omgeving te laten zien dat ze met verduurzaming bezig zijn. Dat is natuurlijk een heel zichtbare maatregel.”
Van energieleverancier naar energiepartner
De energietransitie brengt met zich mee dat bedrijven steeds meer hun eigen energie gaan opwekken. Dat heeft gevolgen voor de rol van energieleveranciers. Essent ziet zichzelf naast leverancier dan ook steeds meer als energiepartner van ondernemers. “Wij adviseren hen over energiebesparing en zelf duurzaam energie opwekken”, vertelt Hilbink. “Maar ook over hoe je die zelf opwekte energie het beste kunt inzetten.”
Een veelvoorkomend vraagstuk is volgens Hilbink het aantal zonnepanelen op het dak. “Ondernemers horen vaak dat het niet interessant is om meer zonnepanelen te nemen dan zij voor het eigen verbruik nodig hebben, terwijl hun dak veel meer plaats biedt. Wij adviseren dan om meer te elektrificeren, bijvoorbeeld het wagenpark. Dat levert weliswaar geen energiebesparing op, maar je wordt wel minder afhankelijk van fossiele brandstoffen.”
One-stop-shop
Ondernemers geven in het onderzoek aan behoefte te hebben aan een ‘one-stop-shop’, een partij waar ze terecht kunnen voor al hun uitdagingen rondom energiebesparing. Energiebedrijven zijn volgens hen de aangewezen partij daarvoor. Hoe pak je als energiebedrijf die adviesrol aan? Persoonlijk contact met ondernemers is essentieel om hen verder te helpen, stelt Hilbink. “Alleen zo kom je erachter wat hun drijfveren zijn. En wat hun redenen zijn om wel of juist geen actie te ondernemen.”
'Onvoldoende rendement is vaak een aanname'
Uit het onderzoek blijkt dat ondernemers ook behoefte hebben aan ondersteuning om hun investeringen in verduurzaming te financieren. Essent doet daarom nu een proef om ondernemers te helpen om de aanschaf van energiebesparende producten te financieren. “Subsidie of niet, een bedrijf moet altijd een investering doen. Als dat hen ervan weerhoudt om stappen te nemen, dan moeten energiebedrijven hen daarin helpen.”
Een ander onderdeel van de ‘one-stop-shop’ is praktische ondersteuning. Zo mogen ondernemers een energieadviseur machtigen om aangifte te doen in het eLoket. “Ondernemers hebben vaak te weinig tijd om zich daarin te verdiepen. Daar kunnen energiebedrijven een relevante rol in spelen”, zegt Hilbink. Zelf doet Essent dat door middel van de Infoplichtservice.
Kleine maatregelen
Met welke energiebesparende maatregelen kunnen bedrijven het beste beginnen? Volgens Hilbink is inzicht in het energieverbruik de eerste stap. “Pas als je weet hoeveel energie je verbruikt en welke elementen voor het hoogste verbruik zorgen, kun je bepalen hoe je energie kunt besparen. Daarom bieden wij ondernemers een energiescan aan. Daar hoort ook een verduurzamingsplan bij, dat altijd begint met de makkelijk toepasbare maatregelen met een korte terugverdientijd. Het zogenaamde laaghangend fruit.” In negen van de tien gevallen betekent dat de verlichting vervangen voor LED-verlichting, een van de erkende maatregelen.
Lees ook: Informatieplicht energiebesparing: 'We kijken nu naar het laaghangend fruit'
Ook gedragsmaatregelen bieden een kans, bijvoorbeeld het licht uitdoen wanneer ruimtes niet gebruikt worden. Bovendien kosten die niets. Hilbink ziet dat het aansporen van medewerkers om energie te besparen een automatisch gevolg is van inzicht in het verbruik. Na de kleine maatregelen volgen de grotere ingrepen: isolatie, de warmtevoorziening verduurzamen en zelf energie opwekken. “Dat zijn ingrijpende maatregelen, ook omdat daar nog advies, plaatsing en soms aanpassing van de dakconstructie bij komt. Maar ook daar zijn subsidies voor beschikbaar”, zegt Hilbink.
De grote ingrepen hebben uiteindelijk het grootste rendement, maar het zijn de kleine maatregelen die de verduurzaming in gang zetten, ziet Hilbink. “Wanneer ondernemers kleine maatregelen nemen en daar resultaat van zien, dan worden ze enthousiast over verduurzaming.”
Lees ook: 'Mkb heeft doorslaggevende rol bij behalen SDG's'
Bron: Essent | Beeld: AdobeStock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
