“Zonnepanelen op een luchthaven… Toen ik voor het eerst van het plan hoorde, schrok ik best even”, geeft havenmeester Onno de Jong van Groningen Airport Eelde toe. “Er zijn allerlei risico’s, van de windkracht tot de schittering die kan optreden doordat de panelen het licht reflecteren. Maar we bekeken alle scenario’s goed en het bleek mogelijk. Toen werden we enthousiast.”
Zelfvoorzienend
De 63.196 zonnepanelen van Groningen Airport Eelde produceren genoeg stroom voor maar liefst 6.200 huishoudens. Maar dat is niet het enige: ook de 525 meter lange corridor, waardoor passagiers straks overdekt van de terminal naar het vliegtuig lopen, is voorzien van 1.858 zonnepanelen. Daarmee wordt de luchthaven zelfvoorzienend in haar stroomverbruik.
Lees ook: Recordaantal zonnepanelen aangesloten op het net
Niet eerder werd een zonnepark van deze omvang gerealiseerd op een actieve luchthaven. “Ik ken wereldwijd geen enkele commerciële, internationale luchthaven waarbij een zonnepark zo in het hart van de baan is gebouwd. En ook de passagierscorridor in combinatie met de zonnepanelen is uniek”, vertelt De Jong trots.
Voor de luchthaven is het zonnepark een manier om bij te dragen aan de duurzame transitie, waar het kan. “De luchtvaart ligt onder een vergrootglas. De uitstoot van de luchthaven is natuurlijk niets vergeleken met die van de vliegtuigen, maar we kijken wel hoe we kunnen verduurzamen”, zegt De Jong. 
Dubbelfunctie
De locatie van het zonnepark is typerend voor de aanpak van GroenLeven. De grond op de luchthaven werd voorheen nergens voor gebruikt, maar krijgt nu toch een functie. Dankzij de corridor kunnen passagiers overdekt naar hun vliegtuig én de overkapping wekt energie op. GroenLeven noemt dat de dubbelfunctie.
Lees ook: Zonnepanelen op een waterzuiveringsinstallatie
Voor Olof van der Gaag, directeur van de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE), maakt die dubbelfunctie het project extra bijzonder. Vandaag was hij een van de sprekers tijdens de opening van het park. “De ruimte is schaars in Nederland, dus we moeten op zijn allerslimst het beste uit het land halen. Dit zonnepark op dit stukje grond is daar een voorbeeld van. Je kunt er eigenlijk niets anders mee doen.”
Mijlpaal qua moeilijkheidsgraad
De bouw van het zonnepark was qua moeilijkheidsgraad een mijlpaal voor de ontwikkelaar. Een zonnepark bouwen op een actieve luchthaven doe je namelijk niet zomaar even. Voorafgaand aan de bouw deed GroenLeven bijvoorbeeld uitgebreid reflectieonderzoek, om vanuit alle hoeken de weerspiegeling van de zonnepanelen te beoordelen. Ook werd gekeken naar de invloed van straling op de werking van luchtvaartapparatuur. Er moesten brandweergangen komen en voldoende afstand tussen de zonnepanelen, zodat brandweerauto’s elk zonnepaneel kunnen bereiken als dat nodig is.
'Als je hier een zonnepark kunt bouwen, dan zijn er niet veel plekken waar het niet kan'
Bodemonderzoek leverde ook een verrassende vondst op: twee vliegtuigbommen van 250 kilo, die dateren uit de Tweede Wereldoorlog. Die zijn geruimd en op een andere locatie tot ontploffing gebracht.
Het project is een mijlpaal voor de energietransitie, vindt Van der Gaag. “In de buurt van die vliegtuigen mag zo ongeveer niks, wat natuurlijk terecht is vanwege de veiligheidsrisico’s. Dus als je hier een park weet te bouwen, dan zijn er technisch gezien niet zoveel plekken waar het niet kan.”
Afvalvrij werken
Ook het bouwproces was geen standaardprocedure voor GroenLeven. Gedurende de werkzaamheden was de luchthaven namelijk gewoon in gebruik. Transport van en naar het veld vond één keer per dag plaats. “De havendienst begeleidde ons bij elke vervoersbeweging. Het was niet toegestaan om met ook maar één voet uit het werkveld te stappen”, vertelt Iris de Boer, projectleider bij GroenLeven.
Om uit te sluiten dat er materialen op de landingsbaan rond zouden zwerven, nam het bouwteam geen enkele vorm van los materiaal mee naar het veld. In een tent pakten medewerkers alle benodigde materialen voor die dag uit, waarna het via de landingsbaan werd overgebracht naar het veld. Alle verpakkingsmaterialen bleven achter. Omdat er maar één keer per dag transport plaatsvond, vereiste het selecteren van de juiste materialen voor die dag een zeer nauwkeurige planning.
Lees ook: Hoe luchthavens proberen te verduurzamen
“Elk moertje, elk boutje dat we vastpakten maakten we direct weer ergens vast, we legden niets los neer. We namen ook geen flessen water mee het veld in. Alles om te voorkomen dat er materiaal zou wegwaaien en op de start- of landingsbaan terecht zou komen”, zegt De Boer. De flessen water werden vervangen door drinkrugzakken met slangetjes, zodat medewerkers toch altijd konden drinken.
Elektrisch vliegen
Met het zonnepark richt Groningen Airport Eelde haar blik op de toekomst. De luchthaven is namelijk volop bezig met voorbereidingen op elektrisch vliegen. De Jong: “De eerste elektrische vliegtuigen zijn al in de lucht. Die ontwikkeling kost natuurlijk tijd, maar we verwachten daar wel een versnelling in. Hoe mooi is het dan om oplaadpunten te installeren aan het zonnepark, zodat elektrische vliegtuigen straks kunnen opladen met duurzame, lokaal opgewekte stroom?”
'Als je de lessen deels elektrisch kunt invullen, dan voorkom je daar al veel uitstoot mee'
Commercieel gezien is elektrisch vliegen nog ver weg, maar De Jong verwacht wel dat piloten op kortere termijn opgeleid kunnen worden met elektrische toestellen. Op Groningen Airport Eelde is de KLM Flight Academy gevestigd die haar piloten hier opleidt. “Zolang er vliegtuigen op kerosine vliegen, moeten piloten daar natuurlijk in oefenen. Maar als je een deel van de lessen elektrisch kunt invullen, dan voorkom je daar al veel uitstoot en geluidsbelasting mee.”
Uniek
Iedereen zegt over zijn eigen project dat het uniek is, vertelt havenmeester De Jong. “Dat vinden wij natuurlijk ook. Maar de aandacht die we van andere luchthavens in binnen- en buitenland krijgen zegt wel iets. En we krijgen niet alleen verzoeken van luchthavens, maar ook van grote organisaties en instanties.”
Betekent dat dan dat ook Schiphol en andere luchthavens een zonnepark kunnen krijgen? GroenLeven is er volop mee bezig, zegt De Boer. “Onze samenwerking met Groningen Airport Eelde is daarin een kracht, we maken samen een groot statement.”
Lees ook: CEO GroenLeven: 'Binnen vijf jaar geen subsidie meer nodig voor zonne-energie'
Beeld: GroenLeven
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
