Nederland verscheepte in 2016 nog circa 1,4 miljoen ton aan oud papier naar China. Daarmee was het na het Verenigd Koninkrijk, dat bijna 4 miljoen ton naar China verscheepte, de grootste Europese oud papierexporteur naar het Aziatische land, dat lange tijd ‘s werelds grootste importeur van oud papier was.
Zo importeerde China in 2016 nog 28 miljoen ton oud papier, ongeveer een derde van de binnenlandse vraag, daar werd het gerecycled tot nieuwe grondstoffen die het land goed kon gebruiken. Vanaf 2013 verscherpte China stapsgewijs haar afvalimportbeleid, dat begin 2018 leidde tot een zogeheten afvalban. Zo lanceerde het land voor 24 afvalsoorten een importban waaronder voor kunststof, glas en ‘bont’ oud papier.
Extreme daling
Door de ingestelde maatregelen gaat er vanuit Nederland nagenoeg geen oud papier meer naar China. Volgens Geelen is er alleen al dit jaar een extreme daling te zien: tussen de 90 en 100 procent. Hij voorziet dat er in 2020 helemaal geen papier meer vanuit Nederland wordt geëxporteerd naar China. Op dit moment loopt er nog een aantal contracten tussen de twee landen, waaronder met Renewi. "Maar ook die overeenkomst stopt aan het einde van het jaar", vertelt Geelen.
Ten tijde dat de grenzen nog open waren, exporteerde Renewi ongeveer 50 procent van het oud papier en karton naar China. De andere helft werd verwerkt in fabrieken elders in Europa. “Bij Renewi is altijd aan spreiding gedaan zodat we niet afhankelijk zijn van één afzetmarkt”, zegt Geelen. Door het spreidingsbeleid hoefde het waste-to-product bedrijf na de importban niet op stel en sprong op zoek naar een compleet nieuwe afzetmarkt.
China had lange tijd de allergrootste afzetmarkt ter wereld. Nu die is weggevallen, wordt het overaanbod onder andere in de omliggende Aziatische landen opgevangen, zoals de Filipijnen, Indonesië en Maleisië. Behalve in Azië, worden er ook in Europa nieuwe fabrieken gerealiseerd die het karton en oud papier kunnen verwerken. “De bouw daarvan komt niet alleen door de Chinese maatregelen, maar ook door de sterke groei die de e-commerce sector doormaakt”, legt Geelen uit. Qua transport ziet Geelen het als een goede ontwikkeling dat er nu meer afval in Europa wordt opgevangen. De keerzijde is dat er veel containers met goederen vanuit China naar Europa worden verscheept, die door de afvalban nu leeg naar het land terugkeren.
Kwaliteitseisen
Ook heeft China de kwaliteitseisen bijgesteld voor het geïmporteerde afval. Een voorbeeld is dat de balen oud papier, die Renewi naar China verscheept, nog voor transport op kwaliteit worden gecontroleerd. “De nieuwe kwaliteitseisen brengen hogere kosten met zich mee”, zegt Geelen.
"De nieuwe kwaliteitseisen brengen hogere kosten met zich mee"
De sterk gestegen sorteer- en zuiveringskosten in combinatie met de dalende opbrengsten zorgen ervoor dat de marges binnen de papierrecyclingbranche dalen. De consequentie is dat de hele keten duurder wordt. Geelen legt uit: “De logistieke kosten blijven gelijk, maar de inspanningen om aan de kwaliteitseisen te voldoen, zijn nu veel groter. Tegelijkertijd is sinds begin 2017 de opbrengst van papier gedaald met ca. € 100 euro/ton.”
Het resultaat is dat Renewi de kosten voor de klant flink heeft moeten verhogen. “Daarin hebben wij geen keuze. Ons belangrijkste doel is dat het ingezamelde papier en karton opnieuw ingezet kan worden als grondstof. Maar het gevolg is dat de hele keten duurder wordt. Iedereen in de markt heeft daar last van.”
Het importverbod heeft er volgens Geelen in Nederland niet toe geleid dat afval niet meer gerecycled kon worden omdat het afval nog steeds aan de kwaliteitseisen voldoet. In andere landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Amerika leidt een ander inzamelsysteem wel tot een lagere kwaliteit waardoor het niet altijd meer voldoet aan de Chinese kwaliteitseisen. “Als het economisch minder rendabel is om het te verschepen, dan wordt in die landen wel eerder voor storten gekozen”, legt Geelen uit.
Eerder publiceerden we dit artikel: Hoe de Chinese importrestricties op oud papier de transitie naar een circulaire economie versnellen
Innovaties
Op de vraag of de ban tot nieuwe samenwerkingen en innovaties heeft geleid, antwoordt Geelen ontkennend. “De papiersector is een goedlopende recyclingbranche. Er zal altijd vraag blijven naar papiervezels, dus het draagvlak blijft bestaan. Maar we zien hierdoor nog geen nieuwe innovaties ontstaan.”
Wel ziet Geelen dat recyclingbedrijven steeds vaker op zoek gaan naar alternatieven voor papiervezels. Zo gaat Renewi cellulose halen uit luiers en incontinentiematerialen door ze als een aparte afvalstroom in te zamelen en te recyclen. Volgens Geelen staat deze ontwikkeling los van de huidige crisis in de papierrecyclingbranche. “Het is vooral een duurzamer alternatief, dat voortkomt uit onze eigen inspanningen om verder te vergroenen.”
Nieuwe balans
De China ban heeft volgens Geelen niet tot een stroomversnelling geleid in de transitie naar een circulaire economie. Als positief punt noemt Geelen dat dankzij de nieuwe kwaliteitseisen de kwaliteit van het gerecyclede papier omhoog is gegaan. “Alleen heeft dat wel tot hogere kosten geleid.”
De belangrijkste uitdaging is volgens Geelen dat er weer een gezonde balans komt tussen vraag en aanbod. Dat is op dit moment niet het geval waardoor de markt gespannen is. “Die onbalans moet weer stabiliseren.” Een oplossing ziet Geelen vooral in het vergroten van de recyclingcapaciteit. “Er zijn initiatieven om nieuwe papierfabrieken te bouwen zodat het oud papier, dat eerst naar China ging, elders kan worden verwerkt. Alleen duurt het enkele jaren voordat die zijn gebouwd. Papier blijft een goed te recyclen grondstof, maar steeds vaker zien we dat duurzaamheid ook een prijs heeft. En dat is even wennen”, besluit Geelen.
Lees ook: Renewi produceert grondstoffen waar je op kunt bouwen
Beeld: Renewi en Adobe Stock.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
