Een autonome energievoorziening als oplossing voor de uitdagingen van deze tijd

Dit is een gastbijdrage van Peter Paul Weeda, CEO van GroenLeven.

De VVD wil dat toekomstige kabinetten vastleggen hoe zij de leveringszekerheid van energie gaan organiseren. Nederland is te afhankelijk geworden van energie uit onvrije landen. Denk aan eerder gas uit Rusland, nu vloeibaar gas uit Qatar en in de toekomst groene waterstof uit datzelfde land. Er moet daarom meer ingezet worden op nationale energieproductie.

Energie-importkloof

Een uitstekend plan. De afgelopen jaren is de energie-importkloof alleen maar groter geworden, met alle gevolgen van dien: hoge energieprijzen voor burgers en bedrijven, risico op deïndustrialisering van ons continent, inflatie en een groeiende afhankelijkheid van onvrije landen. De roep om meer autonomie is dan ook logisch. Ik doe hier graag drie suggesties voor.

Nationale hernieuwbare energieproductie

Ten eerste is het van belang dat we inzetten op nationale hernieuwbare energieproductie. Zeker omdat de verwachting is dat we tegen 2030 een dubbel zo hoge elektriciteitsvraag hebben, vanwege toenemende elektrificatie en de ambities ten aanzien van waterstof. Dat betekent dat de groei van zonne- en windenergie, bewezen technieken, de komende jaren doorgezet moet worden. Ook vanuit kostenperspectief. Grootschalige zonne-energie is bijvoorbeeld op lange termijn de goedkoopste techniek. Kerncentrales kunnen en zullen de komende jaren nog geen significatie rol spelen in onze elektriciteitsvoorziening omdat ze er simpelweg nog niet zijn. Vergeet daarbij niet dat we ook voor uranium afhankelijk zijn van andere landen.

Geografische spreiding

Ten tweede is het essentieel om de energieproductie geografisch te spreiden. Onder andere vanwege ‘Not In My Backyard’ verplaatsen we veel van onze stroomvoorziening, en mogelijk ook groene waterstofopwek, naar zee. Uit het onderzoek ‘Het belang van de Noordzee’ van de The Hague Centre for Strategic Studies bleek al eerder dat dit gepaard gaat met kwetsbaarheden en veiligheidsrisico’s. Dit werd op 20 februari 2023 nogmaals bevestigd door de AIVD en MIVD in een analyse over de Oekraïne-oorlog en de gevolgen daarvan voor Nederland: Rusland heeft geprobeerd de Nederlandse energievoorziening op zee in kaart te brengen, omdat het wil weten waar het kan saboteren. Om niet te afhankelijk te worden van windenergie op zee zullen duurzame energiebronnen op land moeten blijven groeien.

Slim combineren

Als laatste is het van belang om breder te kijken dan alleen energie en combinaties te zoeken om andere uitdagingen aan te pakken. Zo kunnen meer zonne- en windparken op land een verdienmodel voor boeren zijn, waardoor zij hun bedrijven toekomstbestendig kunnen maken en daarmee ook een antwoord kunnen bieden op de stikstofuitdagingen. Temeer omdat ook meer dan de helft geen opvolger voor hun bedrijf heeft klaarstaan.

Biodiversiteit stimuleren

Nergens in Europa gaat het zo slecht met de biodiversiteit als in Nederland. In Nederland is de biodiversiteit, afgemeten aan kwaliteit en kwantiteit van natuur, afgenomen tot ongeveer 15% van de oorspronkelijke situatie. Zonneparken kunnen de natuur en biodiversiteit juist stimuleren door oxiderende veengronden en (Engels raai)graslanden, dat meer dan de helft van het areaal landbouwgrond beslaat, te veranderen in kruidenrijke landschappen met natuur, bloemen, dieren en insecten, in combinatie met zonnepanelen.

Een autonome energievoorziening kan als oplossing dienen voor de uitdagingen van deze tijd. Laten we een robuuste en goed gespreide energievoorziening creëren die Nederland op meerdere vlakken écht toekomstbestendig maakt. Die kans ligt nu voor het grijpen.